Biografia
Antonina Domańska (z Kremerów) to polska pisarka; przyszła na świat w 1853 r. w Kamieńcu Podolskim. Szerszej publiczności dała się poznać przede wszystkim jako autorka powieści i opowiadań dla dzieci i młodzieży. Jej osoba posłużyła Stanisławowi Wyspiańskiemu do wykreowania postaci Radczyni w „Weselu” (postać ta ukazana została w krzywym zwierciadle).
Rodzicami Domańskiej byli Aleksander Kremer (lekarz) i Modesta Płońska. Antonina Domańska była ciotką poety Lucjana Rydla.
W 1865 r. pisarka przeniosła się do Krakowa, gdzie poznała swego przyszłego męża – Stanisława Domańskiego, który z zawodu był lekarzem neurologiem. Wykładał on też na UJ i wkrótce wzięli ślub. Pisarka miała wówczas okazję wejść w krakowskie środowisko literackie i zacząć tworzyć swe pierwsze teksty. Szczególnie interesowały ją zagadnienia i problematyka historyczna – tak że w swych utworach zawsze usiłowała dokładnie odtwarzać obyczaje, postaci i cały rys historyczny dawnych lat świetności Królestwa Polskiego przełomu XV i XVI w. Zawsze jednak potrafiła umiejętnie odnieść przeszłe realia do realiów współczesności, tak by trudną tematykę uczynić bardziej przystępną dla najmłodszych czytelników.
W 1896 r. pisarka przeniosła się do Rudawy. Zmarła w Krakowie 26 stycznia 1917 r., a pochowana została w rodzinnym grobowcu Domańskich na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.
Charakterystyka twórczości
Zainteresowania literackie i historyczne Antoniny Domańskiej znalazły odzwierciedlenie w jej twórczości. Swe utwory kierowała przede wszystkim do dzieci i młodzieży, którym chciała przybliżyć ciekawe zagadnienia historyczne - w tym minioną tradycję, obyczaje i barwne postacie historyczne. Pisarka potrafiła w sposób bardzo interesujący i trafiający do wyobraźni opisywać historyczną rzeczywistość i łączyć ją z obecnymi realiami. Stąd jej utwory cechuje realizm, a także celne, wnikliwe obserwacje. Dzięki wartkiej, ciekawej akcji starannie odtwarzającej przeszłość, mamy wrażenie niejako przeniesienia się do tamtych odległych czasów. Zasługą pisarki jest też wzbogacanie swych utworów wątkami sensacyjnymi.
Właściwy debiut literacki Antoniny Domańskiej przypada na rok 1890. Wtedy to na łamach „Wieczorów Rodzinnych” ukazały się jej opowiadania. Od tamtego czasu tworzyła przede wszystkim opowiadania i powieści historyczne dla dzieci. Spod jej pióra wyszły takie powieści jak chociażby: „Historia żółtej ciżemki”, „Paziowie króla Zygmunta”, „Hanusia Wierzynkówna”, „Przy kominku”, „Trzaska i Zbroja”, „Królewska niedola”, „Złota przędza”.
Na uwagę zasługuje zwłaszcza „Historia żółtej ciżemki”, która doczekała się nawet przeniesienia na ekrany, a przez jakiś czas znajdowała się w kanonie lektur dla piątych klas szkoły podstawowej.