Obecnie Andrzej Szczypiorski wydaje się postacią cokolwiek zapomnianą. Jego książki nie były wznawiane od kilku lat, a nazwisko rzadko przewija się w dyskusjach literackich. Jest to o tyle interesujące, że w latach dziewięćdziesiątych Szczypiorski należał do postaci znaczących w życiu intelektualnym – jedni mieli go za niekwestionowany autorytet, inni z nim polemizowali, jednak mało kto potrafił przejść obojętnie obok jego tekstów. Czy Szczypiorski odszedł w niepamięć z powodu naszych wad? „Mamy do czynienia z książką niemodną – jak niemodny wydaje się rachunek sumienia”, pisała krytyczka o jego najgłośniejszym dziele, powieści „Początek”. Czy może wręcz przeciwnie – jego wielkość jako twórcy przeceniano, a na autorytet nie nadaje się człowiek, który miał epizod współpracy z wywiadem PRL? A może to prostu naturalna kolej rzeczy – książki i autorzy bywają zapominani, by po jakimś czasie kolejne pokolenie odnalazło w ich dziełach swoje dylematy?
Trudno teraz odpowiedzieć na te pytania, warto jednak powtórzyć kilka podstawowych informacji biograficznych, dotyczących Andrzeja Szczypiorskiego. Przyszły pisarz urodził się w Warszawie w 1924 roku. Jego ojcem był znany działacz socjalistyczny, Adam. W trakcie II wojny młody Andrzej zaangażował się w konspirację, będąc członkiem Armii Ludowej. Nową, komunistyczną rzeczywistość, jaka nastała po 1945 roku, przyjął dobrze – w przeciwieństwie do rodziców, którzy zostali na emigracji (do 1955 roku). W 1948 roku Andrzej rozpoczął długoletnią współpracę z prasą – najpierw z „Życiem Warszawy”, potem zaś z „Polityką” i „Odrą”. Występował również w radiu, a jako prozaik debiutował w 1952 roku. Pod koniec lat pięćdziesiątych pełnił też funkcje dyplomatyczne w Danii, co świadczyło o ówczesnym zaufaniu władz do młodego pisarza.
Proces oddalania się Szczypiorskiego od reżimu komunistycznego zaczął się zapewne w 1968 roku. Ówczesne antysemickie posunięcia władz oburzały pisarza. Jego reakcją na te wydarzenia była wydana kilka lat później powieść historyczna „Msza za miasto Arras”. Pod kostiumem XV-wiecznej Francji zawarł Szczypiorski uniwersalną opowieść o nietolerancji i fanatyzmie.
W latach siedemdziesiątych pisarz zaangażował się w działalność rodzącej się opozycji. Należał do założycieli Komitetu Obrony Robotników, współpracował z Polskim Porozumieniem Niepodległościowym. W czasie stanu wojennego został internowany, zaś już w wolnej Polsce sprawował funkcje senatora.
Najważniejszą powieścią Szczypiorskiego pozostaje, jak wspomniano, „Początek”. Opublikowany przez paryską „Kulturę” w 1986 roku, opowiadał o zróżnicowanych postawach ludzi w czasie II wojny światowej. Utwór ten wyraża moralne stanowisko autora. Podkreślał on, że nie ma dobrych narodów – są tylko dobrzy i źli ludzie. I jednych i drugich znaleźć można w szeregach wszystkich nacji. Nawet jeśli uznamy Szczypiorskiego za pisarza „niemodnego”, to tę z jego lekcji powinniśmy zapamiętać.
Pisarz zmarł w Warszawie w roku 2000.