Artur Oppman – biografia i charakterystyka twórczości

Biografia

Artur Oppman (właśc. Artur Franciszek Michał Oppman) – polski poeta, autor książek dla dzieci. Urodził się 14 sierpnia 1867 r. w Warszawie (zmarł również tutaj 4 listopada 1931 r.). Używał pseudonimu Or – Ot, który powstał na skutek błędnego odczytania przez zecera dwóch pierwszych liter jego imienia i nazwiska.

Oppman pochodził z mieszczańskiej rodziny niemieckiej, głęboko zakorzenionej jednak w Polsce (w 1708 r. jego rodzina przybyła do Polski; matka i babka poety były Polkami).

W pierwszych latach swej edukacji młody Oppman uczęszczał do II Gimnazjum w Warszawie, jednak bardzo przeszkadzały mu silne metody rusyfikacji, jakie tu stosowano. W rezultacie nie ukończył tej szkoły i kilka lat później przeniósł się do Szkoły Handlowej im. Leopolda Kronenberga. To właśnie tutaj mógł uczyć się w języku polskim i rozwijać swe literackie oraz poetyckie pasje. W krótkim czasie udało mu się rozwinąć talent i zdobyć doświadczenie, które zaowocowało podjęciem pierwszych prób poetyckich. Podczas drukowania jego pierwszego wiersza przypadkowo zrodził się jego literacki pseudonim (pierwsze litery imienia i nazwiska Ar – Op zecer błędnie odczytał jako Or – Ot).

W 1890 r. Oppman zaczął studiować filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim (studiował ją dwa lata). Małżeństwo z Władysławą Trynkiewiczówną i powrót do Warszawy zmusiły go do przerwania studiów. Od tamtej pory interesowały go zwłaszcza zwyczaje plebsu i warszawskie legendy, które poznawał zwiedzając Stare Miasto. W tamtym czasie prowadził też ożywione życie towarzyskie i utrzymywał kontakty ze środowiskiem artystycznym i literackim Warszawy. Jego dom przy ul. Kanonii 8 stał się miejscem spotkań artystycznej elity – bywali tu: Bolesław Prus, Stefan Żeromski, Władysław Reymont, Kazimierz Przerwa – Tetmajer, Jan Lechoń, Bolesław Leśmian i wielu innych. Dyskutował z nimi zwłaszcza na tematy związane ze sztuką i literaturą, które to sprawy pochłaniały go całkowicie. Okres pobytu w Warszawie był też czasem, gdy poeta całkowicie poświęcił się pracy literackiej. Wtedy powstawały jego najsłynniejsze dzieła.

Oppman był jednak nie tylko artystą, ale również prawdziwym patriotą, troszczącym się o los zniewolonego kraju. W 1920 r. dobrowolnie wstąpił do wojska i zaciągnął się jako szeregowiec do polskiej piechoty. Otrzymał też wyróżnienie od porucznika Kazimierza Sosnkowskiego, który mianował go na stanowisko redaktora naczelnego pisma „Żołnierz Polski”. Poeta tworzył wówczas wiele wierszy patriotycznych, które recytowano chętnie na spotkaniach niepodległościowych, a także akademiach czy uroczystych inauguracjach. W latach 1923 – 1924 piastował też stanowisko w Wojskowym Instytucie Naukowo – Wydawniczym w Warszawie. Rok później został przeniesiony w stan spoczynku.

Za swą ofiarną służbę wojsskową otrzymał szereg odznaczeń i orderów m. in.: Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Oficerski Orderu Gwiazdy Rumunii, Krzyż Kawalerski Legii Honorowej, Order Oficera Wychowania Publicznego. Otrzymał też nagrodę literacką miasta Warszawa (1928 r.).

Ostatnie lata swego życia spędził na Żoliborzu. Pochowany został w Alei Zasłużonych na Powązkach.

Charakterystyka twórczości

Pierwsze, młodzieńcze utwory poety pod pseudonimem Or - Ot były publikowane m. in. w „Kurierze Warszawskim”, a także w „Wędrowcu” i „Kurierze Codziennym”. Oppman zaczął publikować swe utwory już w 1883 r. (wtedy ukazywały się one w „Tygodniku Ilustrowanym”, „Kłosach” i „Świcie”). Swe pierwsze wiersze pisał, będąc jeszcze w Szkole Handlowej. Debiutował w 1889 r. zbiorem „Poezje”.

Po powrocie do Warszawy w 1893 r. wydany został zbiór jego wierszy „Ze Starego Miasta”, natomiast rok później tomik „Pieśni”, a w nim wiersze, które miały być pocieszeniem dla uciśnionego i zniewolonego narodu polskiego.

Dużą popularność zdobyły też wiersze sławiące uroki Starego Miasta. Wiersze poety można było czytać w „Biesiadzie Literackiej”, „Bluszczu”, „Kłosach” czy „Wędrowcu” (Oppman był jego redaktorem w latach 1901 – 1905).

Artur Oppman zasłynął nie tylko jako poeta, ale również autor książek i utworów dla dzieci („Stoliczku nakryj się”, „Legendy warszawskie”). Jego bajki dla dzieci cechowała prostota i lekkość formy, dzięki czemu jeszcze łatwiej przemawiały do najmłodszych czytelników. Oppman redagował też kalendarze, almanachy i zbiory poezji.

Artur Oppman był członkiem Straży Piśmiennictwa Polskiego oraz honorowym członkiem Towarzystwa Literatów i Dziennikarzy Polskich.

W 1930 r. ukazały się jego „Śpiewy historyczne” oraz „Pieśń o Rynku i zaułkach”, a w 1936 r. – pośmiertnie zbiór wierszy żołnierskich pt. „Służba poety”.

Twórczość – wybrane bajki, legendy i wiersze:

- „Syrena”
- „Kościół Marii Panny”
- „Bazyliszek”
- Wiersze: „Lis i bocian”, „Baśń o grzybowych ludkach”, „Kruk i lis”, „Lis i kurka”
- „Wiersze o Starym Mieście”
- „Berek Jawor”
- „Dachy”
- „Gołębie”
- „Kamienne schodki”
- „Maciej Flisak”
- „Maciejowa i Bartłomiej”
- „Piwnica Fukierowska”
- „Zapalają latarnie”
- „Baśń o szopce”.