C. S. Lewis – biografia i charakterystyka twórczości

Biografia

C. S. Lewis – (właśc. Clive Staples „Jack” Lewis) – brytyjski pisarz i naukowiec. Urodził się 29 listopada 1898 r. w Belfaście, natomiast zmarł 22 listopada 1963 r. w Kilns. Zasłynął przede wszystkim jako twórca prac na temat literatury średniowiecznej, a także utworów z kręgu apologetyki chrześcijańskiej. Napisał też cały cykl powieści fantastycznych „Opowieści z Narnii” .

Lewis przyszedł na świat w zamożnej protestanckiej rodzinie walijskiego pochodzenia. Jego rodzice (Albert i Flora) trudnili się pisaniem opowieści przygodowych. W młodości Clive kazał mówić do siebie Jacksie. Potem znajomi i bliscy nazywali go po prostu Jackiem. Lewis miał też brata - Warrena Hamiltona. Wspólnie lubili spędzać czas w bibliotece. Ich ulubionymi pisarkami były Edith Nesbit i Beatrix Potter. Razem wymyślili własne krainy wyobraźni – „Indie” i „krainę zwierząt”, z których potem powstało wyimaginowane królestwo Boxen.

W 1908 r. na raka zmarła matka Lewisa. Niedługo po śmierci matki Jack i Warren udali się do szkoły z internatem o nazwie Wynard School w mieście Watford. Panowały tutaj bardzo trudne warunki. Po tym jak szkoła zbankrutowała Albert Lewis wysłał Jacka do Campbell Collage w samym Belfaście. Rok później chłopak rozpoczął naukę w prywatnym gimnazjum o nazwie Cherbourg House w Malven. Tutaj wiódł spokojne życie, ale pod wpływem silnych przeżyć ostatecznie porzucił wiarę chrześcijańską i został ateistą. W kręgu jego zainteresowań była wtedy mitologia i okultyzm. Pobierając naukę w Malven Collage Lewis nie czuł się szczęśliwym i brakowało mu towarzystwa. Po dwóch latach ojciec zatrudnił prywatnego nauczyciela – Williama Kirkpatricka.

Przemiany jakie dokonywały się w młodym Jacku nie sprawiły jednak, by porzucił on fascynacje ubóstwianym światem magii i czarów. Zaczytywał się wówczas w „Phantastes” George’ a MacDonalda.

Istotny dla Lewisa był rok 1917 kiedy to został powołany do służby w lekkim pułku piechoty z Somerset. W czerwcu tego roku dołączył do batalionu kadetów stacjonujących w Oxfordzie. Jego wiernym przyjacielem został wtedy Edward F. C. Moore o pseudonimie „Paddy”. Wspólnie walczyli w okopach we Francji, gdzie 15 kwietnia 1917 r. Lewis został ranny trzema odłamkami i trafił do szpitala polowego we Francji.

Po powrocie z frontu Lewis znów zaczął studiować na Oxfordzie, gdzie wybrał zajęcia z filozofii, filologii klasycznej i literatury angielskiej. Zaprzyjaźnił się wówczas z Owenem Barfieldem, któremu zadedykował swoje naukowe opracowanie „Alegoria miłości”.

Pod wpływem lektury George’ a MacDonalda i G. K. Chestertona Lewis ostatecznie powrócił do chrześcijaństwa. W zmianie jego światopoglądu znaczący udział miały też rozmowy z J. R. R. Tolkienem, Hugo Dysonem i Barfieldem. Lewis wspólnie z Tolkienem i Barfieldem utworzyli społeczność literacką, którą nazwali Inklingowie (The Inklings). W pubie Eagles and Child w Oxfordzie odczytywali swe dzieła i prowadzili dyskusje.

Od 1925 r. Lewis wykładał na Uniwersytecie Oxfordzkim i często gościł też w oxfordzkim klubie Sokrates. Początkowo pracował jako wykładowca filozofii, ale później został też członkiem Magdalen College. W roku 1945 objął katedrę historii literatury średniowiecznej i renesansu i podjął decyzję o przeprowadzce.

Po wybuchu II wojny światowej Lewis chciał jeszcze powrócić do służby wojskowej, ale nie został dopuszczony. W latach 1941 – 1943 prowadził cykl pogadanek radiowych dla radia BBC, głównie na tematy religijne.

Pod koniec swego życia Lewis zaprzyjaźnił się z Joy Gresham – amerykańską pisarką żydowskiego pochodzenia, z którą 23 kwietnia 1956 r. zawarł cywilny związek małżeński. Po jej śmierci Lewis opiekował się jej synami z poprzedniego związku.

Na początku czerwca 1961 r. Lewis zaczął chorować. Wykryto u niego zapalenie nerek, a także toksemię. Dwa lata po zdiagnozowaniu choroby Lewis doznał ataku serca. Po wyjściu ze szpitala musiał zrezygnować z posady wykładowcy. Jego stan zdrowia się pogarszał, aż w końcu w 1962 r. zdiagnozowano u niego końcowe stadium niewydolności nerek. 22 listopada 1963 r. miał miejsce kolejny atak serca. Śmierć pisarza zbiegła się z zamachem na prezydenta Johna F. Kennedy’ ego i śmiercią Aldousa Huxley’ a. Ten dziwny zbieg okoliczności stał się inspiracją dla Petera Kreefta, który w oparciu o niego napisał książkę „Between Heaven and Hell: A Dialog Somewhere Beyond Death with John F. Kennedy, C.S. Lewis and Aldous Huxley” (1982).

Lewisa pochowano na cmentarzu przy Kościele Świętej Trójcy w mieście Headington Quarry.

Charakterystyka twórczości

Jako pisarz Jack zaczął pracować jeszcze przed ukończeniem szóstego roku życia. Inspiracją dla jego twórczości były przede wszystkim zwierzęta, a także zakuci w zbroje rycerze. Wyimaginowana wtedy Kraina Zwierząt stała się podstawą, na której pisarz oparł stworzoną później Krainę Narnii. Kraina Zwierząt wymyślona przez Jacka i India Warniego przybrały potem kształt cudownej krainy Boxen – te dziecięce opowieści opublikowano dopiero w 1985 r.

Lewis spisywał również dziennik. Bardzo dużą rolę w jego młodzieńczej twórczości miała fascynacja światem baśni. Przyjaciel – Arthur Greeves, również miał wpływ na ukierunkowanie jego przyszłej twórczości.

Pobieranie niekonwencjonalnej nauki u prywatnego nauczyciela sprawiło, że Jack poznał arcydzieło angielskiego średniowiecza i poetyckich opowieści Williama Morrisa i George’ a MacDonalda, dzięki czemu zdobył tajniki dyskutowania i sceptycyzmu.

Jedną z najważniejszych książek Lewisa jest „Alegoria Miłości”, która ukazała się w 1936 r. i stanowiła odbicie przemyśleń Lewisa na temat literatury średniowiecznej. Innym jego ważnym utworem poświęconym problemowi Zła była książka „Listy starego diabła do młodego”, w której tytułowe diabły rozprawiają o problemach zbawienia duszy ludzkiej.

Lewis zasłynął jednak przede wszystkim jako twórca kronik narnijskich. Chronologiczna kolejność Kronik, które obejmują dwa i pół tysiąca lat istnienia Narnii wygląda następująco: „Siostrzeniec Czarodzieja”, „Lew, Czarownica i stara szafa”, „Koń i jego chłopiec”, „Książę Kaspian”, „Podróż Wędrowca do Świtu”, „Srebrne krzesło” i wreszcie „Ostatnia bitwa”.

Z twórczości z okresu powojennego warto wymienić również kilka tytułów dla dorosłego czytelnika: “The Personal Heresy - A Controversy”, “The Problem of Pain” “Beyond Personality - The Christian Idea of God”.

W ostatnim okresie twórczości Lewisa ukazały się: “A Grief Observed”, “An Experiment in Criticism”, “They Asked for a Paper”.