„Ze szczytu schodów” Zbigniewa Herberta to wiersz z tomu „Raport z oblężonego miasta” i jak cały zbiór został utrzymany w poetyce parabolicznej. Poeta konstruuje sytuację liryczną o charakterze parabolicznym. Podmiot tekstu przemawia w pierwszej osobie liczby mnogiej, wypowiada się zatem w imieniu wspólnoty. Zbiorowość ta zostaje określona jako ci, którzy żyją u podnóży schodów. Ich przeciwieństwem jest natomiast grupa przebywająca na szczycie schodów. Przestrzeń zostaje tu zatem uporządkowana na zasadzie wertykalnej. Co więcej, przypomina średniowieczny gradualizm – naukę o hierarchii bytów.
Przebywanie na szczycie hierarchii wiąże się z przywilejami – władzą i posiadaniem dóbr materialnych. Zbiorowość, w imieniu której przemawia podmiot, nie marzy jednak o zajęciu miejsca na górze. Wzniecanie rewolucji to specjalność innych – tych, którzy „zaciskają pięści”, „potrząsają łańcuchami”, „namawiają do buntu”. Oni marzą o przejęciu władzy i strąceniu głów rządzących, a więc zadaniu im śmierci. Podmiot ironicznie komentuje takie działanie – ma świadomość, że „głowy odrastają”, a więc w miejsce starych tyranów pojawiają się nowi. Ponadto szczyt to miejsce dla nielicznych, większość zaś musi żyć na dole i ciężko pracować. Oddają to słowa: „na dole aż czarno od mioteł i łopat”.
Zwykli ludzie nie marzą o rewolucyjnej zmianie świata, chcieliby tylko dostąpić zaszczytu szczerej rozmowy ze sprawującymi władzę. W głębi duszy wierzą bowiem, że władza to nie tylko przywileje, ale przede wszystkim odpowiedzialność. Rządzący w przeciwieństwie do zwykłych obywateli znają rozmiar propagandy (jej symbolem są krzyki z afiszów) i kłamstwa, jakim karmi się społeczeństwo.
Herbert za pomocą parabolicznego obrazu schodów wypowiada się o czasach PRL-u. Społeczeństwo nie jest tu suwerenem, który wybiera władzę i jest informowany o jej poczynaniach. Wręcz przeciwnie - władza ukrywa prawdę przed obywatelami, a owa prawda jest „okrutna i ciężka”. Panuje wszechobecna cenzura informacji i propaganda. W takich warunkach nie istnieje normalna komunikacja, a system społeczny jest oparty jedynie o stosunki podległości i kontroli.
„Prawa i obowiązki” to wiersz Tadeusza Różewicza pochodzący z tomu „Nic w płaszczu Prospera” (1963). Pod względem formalnym utwór jest...
Wiersz Konstantego Ildefons Gałczyńskiego zaliczany bywa do najpiękniejszych i najpopularniejszych utworów miłosnych w dziejach polskiej poezji. Jak sam tytuł sugeruje...
Geneza „Chłopcy z Placu Broni” to powieść która była publikowana na łamach gazety „Tanulok Lapja”. Jej pojawienie się było wynikiem prośby...
Poeta żali się że ubrania należące ongiś do Urszulki ciągle przypominają mu o śmierci dziecka - żałosne ubiory … Żalu mi przydajecie”. Przypomina przedmiotom...
„Portret kobiecy” Wisławy Szymborskiej to wiersz w którym autorka jak sam tytuł wskazuje podejmuje próbę stworzenia wizerunku kobiety. Szybko jednak...
„Pierwszy krok w chmurach” to opowiadanie Marka Hłaski. Jego akcja rozgrywa się leniwego sobotniego popołudnia. Trzech znajomych mężczyzn (Gienek Heniek i Maliszewski)...
Geneza „Lolita” to bodaj najsłynniejsza powieść Vladimira Nabokova. Geneza utworu do dzisiaj jest dyskutowana przez badaczy twórczości pisarza. Wielu z...
„Pieśń świętojańska o Sobótce” Jana Kochanowskiego ukazała się razem z cyklem „Pieśni” w 1586 roku już po śmierci autora. Składa się...
Geneza czas i miejsce akcji Powieść ukazała się w roku 1911 wcześniej publikowana była w odcinkach na łamach prasy. Czas akcji przedstawionej w utworze to lata 1884 –...