„Stary Prometeusz” to wiersz Zbigniewa Herberta, w którym poeta przedstawia odmienny od utrwalonego w tradycji wizerunek mitologicznego tytana. W tekście tym, jak wskazuje tytuł, Prometeusz jest „stary”, a w ślad za jego podeszłym wiekiem idą atrybuty przynależnie jesieni życia. Bohater liryczny nie jest już zatem młodzieńczym buntownikiem, który w imię powszechnego dobra ludzkości decyduje się na szaleńcze odważne czyny. Zamiast wspinać się na Olimp siedzi więc w swojej kuchni, patrzy na krzątaninę żony i czeka na gości. Co więcej, „na ścianie wisi wypchany orzeł” – jak można się domyślać, jest to ptak, który niegdyś codziennie wydziobywał wątrobę bohatera.
Z tekstu dowiadujemy się, że najbliższym przyjacielem Prometeusza jest obecnie aptekarz, co wskazuje na schorowanie bohatera i potrzebę ciągłego przyjmowania leków. Pojawienie się aptekarza i proboszcza oznacza również, że sytuacja liryczna ma miejsce w czasach współczesnych – tysiące lat po wielkich dokonaniach tytana. Obecnie Prometeusz patrzy na swoje dawne czyny z dużym dystansem. Nie jest już pewien swoich moralnych racji. Wprawdzie ogień, który udało mu się zdobyć, daje przyjemne ciepło – dzięki niemu może ogrzać się w kuchni i przygotować dla gości kolację. Jednocześnie jednak ogień służy jako narzędzie zbrodni.
Symbolem tej ostatniej jest list dziękczynny, jaki Prometeusz otrzymuje od tyrana Kaukazu. Despota chwali sobie wynalezienie ognia, ponieważ dzięki niemu mógł dokonać spalenia zbuntowanego miasta. Prometeusz próbuje zrozumieć dziwne koleje historii, dlatego pisze pamiętniki. Najtrudniejsze okazuje się pogodzenie „bytu i losu”. Tytan zastanawia się zatem, czy egzystencja podlega odwiecznemu fatum czy też człowiek sam kształtuje swoje dzieje. Historia Prometeusza zdaje się wskazywać na prawdziwość koncepcji przeznaczenia. Pomimo że bohater chciał przyczynić się do dobra ludzi, ogień, który im ofiarował, stał się również narzędziem unicestwienia. Los zakpił zatem z poświęcenia tytana. Jedyną formą jego buntu wobec takiego porządku rzeczy jest cichy śmiech, podkreślający bezsilność człowieka wobec losu i zła.
„Prawa i obowiązki” to wiersz Tadeusza Różewicza pochodzący z tomu „Nic w płaszczu Prospera” (1963). Pod względem formalnym utwór jest...
Wiersz Konstantego Ildefons Gałczyńskiego zaliczany bywa do najpiękniejszych i najpopularniejszych utworów miłosnych w dziejach polskiej poezji. Jak sam tytuł sugeruje...
Geneza „Chłopcy z Placu Broni” to powieść która była publikowana na łamach gazety „Tanulok Lapja”. Jej pojawienie się było wynikiem prośby...
Poeta żali się że ubrania należące ongiś do Urszulki ciągle przypominają mu o śmierci dziecka - żałosne ubiory … Żalu mi przydajecie”. Przypomina przedmiotom...
„Portret kobiecy” Wisławy Szymborskiej to wiersz w którym autorka jak sam tytuł wskazuje podejmuje próbę stworzenia wizerunku kobiety. Szybko jednak...
„Pierwszy krok w chmurach” to opowiadanie Marka Hłaski. Jego akcja rozgrywa się leniwego sobotniego popołudnia. Trzech znajomych mężczyzn (Gienek Heniek i Maliszewski)...
Geneza „Lolita” to bodaj najsłynniejsza powieść Vladimira Nabokova. Geneza utworu do dzisiaj jest dyskutowana przez badaczy twórczości pisarza. Wielu z...
„Pieśń świętojańska o Sobótce” Jana Kochanowskiego ukazała się razem z cyklem „Pieśni” w 1586 roku już po śmierci autora. Składa się...
Geneza czas i miejsce akcji Powieść ukazała się w roku 1911 wcześniej publikowana była w odcinkach na łamach prasy. Czas akcji przedstawionej w utworze to lata 1884 –...