„Pan Cogito a pop” to wiersz Zbigniewa Herberta, w którym poeta analizuje dominujące tendencje kultury popularnej. Obiektem zainteresowania bohatera lirycznego jest współczesna muzyka pop, która funkcjonuje jako znak całej kultury masowej. Pan Cogito podczas koncertu rozmyśla nad ową „estetyką hałasu”. Już na leksykalnym poziomie tekstu widać, w jaki sposób rozkładają się oceny Herberta. Muzyka pop określana jest bowiem mianem „hałasu”, „krzyku”, „trzęsienia ziemi” i „kamiennej lawiny”. Owa kakofonia dźwięków wydaje się zatem sprawiać bohaterowi lirycznemu wyraźne cierpienie – rani jego zmysł słuchu.
Co więcej, muzyka pop stanowi według Herberta, sięgnięcie do najbardziej prymitywnych instynktów, „wydobywa z trzewi” „przerażenie i głód”. Poeta w celu podkreślenia owej pierwotności i dzikości współczesnej muzyki, dokonuje poetyckiego przekształcenia zwrotów z dziedziny biologii. Muzyka pop obnaża więc „drogi pokarmu” („drogi pokarmowe”), „drogi oddechu”, „drogi pożądania”. Tym samym szuka, która tradycyjnie przynależy do dziedziny ducha, tu zostaje uwięziona w materii i biologii. Nie wyraża zatem żadnych uczuć wyższych, wręcz przeciwnie skupia się na potrzebach fizjologicznych, takich jak jedzenie, oddychanie i kopulowanie.
Kultura masowa zostaje wyraźnie przeciwstawiona kulturze wysokiej dawnych mistrzów. Pan Cogito przywołuje Homera i Horacego – ikony antycznych podwalin europejskiej kultury. Ich dzieła pełne walorów muzycznych stoją w wyrazistej sprzeczności z bezładnym krzykiem muzyki pop. Ta ostatnia tonie w jednoznaczności i jednowymiarowości, nie potrafi wydobyć żadnych tonów pośrednich („nie zna żadnych półtonów”), posługiwać się ironią czy humorem. Co więcej, „wyraża prawdę uczuć/z rezerwatów przyrody” – a więc przekazuje skrajnie uproszczoną wizję świata, sięgającą niejako czasów prehistorycznych, kiedy człowiek nie był jeszcze istotą w pełni posługującą się intelektem. Kultura masowa, w przeciwieństwie do dzieł wielkich mistrzów, jest również dramatycznie nietrwała. Jej wytwory bardzo szybko się dezaktualizują. Jak powiada Pan Cogito, ów krzyk:
Modli się o śmierć gwałtowną
I ta mu zostanie przyznana
Powieść „Idiota” Fiodora Dostojewskiego składa się z czterech części. Akcja toczy się w latach 60. XIX wieku. Głównym bohaterem książki jest młody...
Streszczenie Akt pierwszy Scena I „Makbet” Williama Szekspira rozpoczyna się sceną przedstawiającą sabat trzech czarownic. Oczekują one na zakończenie bitwy...
Wiersz Krzysztofa Kamila Baczyńskiego „Dwie miłości” pochodzi z 1943 roku. W utworze tym zestawione zostały dwa uczucia – miłość do ukochanej osoby oraz...
„Pamiętajcie o ogrodach” to piosenka napisana przez Jonasza Koftę (muzykę napisał Jan Pietrzak). Utwór stanowi liryczną poradę jak żyć w trudnej i...
„Ten czas” to kolejny utwór Krzysztofa Kamila Baczyńskiego w którym autor analizuje losy swojego pokolenia. W wierszu zwraca się do mojej kochanej...
Streszczenie Ballada rozpoczyna się opisem spaceru. Przedstawiony strzelec każdej nocy spotyka się z ukochaną w ciemnym borze. Spacerują razem przy świetle księżyca....
„Dar” Czesława Miłosza to wiersz który powstał w 1971 roku i wszedł w skład tomu „Gdzie wschodzi słońce i kędy zapada”. Utwór stanowi...
Geneza Powieść Jadwigi Korczakowskiej pt. „Spotkanie nad morzem” jest jedną z najpopularniejszych książek w dorobku pisarki. Ukazała się w 1962 r. natomiast...
Bohaterem bajki Ignacego Krasickiego „Pan i pies” jest tytułowe zwierzę. Sam właściciel nie pojawia się bezpośrednio w utworze dowiadujemy się tylko o jego...
