„Pan Cogito a pop” to wiersz Zbigniewa Herberta, w którym poeta analizuje dominujące tendencje kultury popularnej. Obiektem zainteresowania bohatera lirycznego jest współczesna muzyka pop, która funkcjonuje jako znak całej kultury masowej. Pan Cogito podczas koncertu rozmyśla nad ową „estetyką hałasu”. Już na leksykalnym poziomie tekstu widać, w jaki sposób rozkładają się oceny Herberta. Muzyka pop określana jest bowiem mianem „hałasu”, „krzyku”, „trzęsienia ziemi” i „kamiennej lawiny”. Owa kakofonia dźwięków wydaje się zatem sprawiać bohaterowi lirycznemu wyraźne cierpienie – rani jego zmysł słuchu.
Co więcej, muzyka pop stanowi według Herberta, sięgnięcie do najbardziej prymitywnych instynktów, „wydobywa z trzewi” „przerażenie i głód”. Poeta w celu podkreślenia owej pierwotności i dzikości współczesnej muzyki, dokonuje poetyckiego przekształcenia zwrotów z dziedziny biologii. Muzyka pop obnaża więc „drogi pokarmu” („drogi pokarmowe”), „drogi oddechu”, „drogi pożądania”. Tym samym szuka, która tradycyjnie przynależy do dziedziny ducha, tu zostaje uwięziona w materii i biologii. Nie wyraża zatem żadnych uczuć wyższych, wręcz przeciwnie skupia się na potrzebach fizjologicznych, takich jak jedzenie, oddychanie i kopulowanie.
Kultura masowa zostaje wyraźnie przeciwstawiona kulturze wysokiej dawnych mistrzów. Pan Cogito przywołuje Homera i Horacego – ikony antycznych podwalin europejskiej kultury. Ich dzieła pełne walorów muzycznych stoją w wyrazistej sprzeczności z bezładnym krzykiem muzyki pop. Ta ostatnia tonie w jednoznaczności i jednowymiarowości, nie potrafi wydobyć żadnych tonów pośrednich („nie zna żadnych półtonów”), posługiwać się ironią czy humorem. Co więcej, „wyraża prawdę uczuć/z rezerwatów przyrody” – a więc przekazuje skrajnie uproszczoną wizję świata, sięgającą niejako czasów prehistorycznych, kiedy człowiek nie był jeszcze istotą w pełni posługującą się intelektem. Kultura masowa, w przeciwieństwie do dzieł wielkich mistrzów, jest również dramatycznie nietrwała. Jej wytwory bardzo szybko się dezaktualizują. Jak powiada Pan Cogito, ów krzyk:
Modli się o śmierć gwałtowną
I ta mu zostanie przyznana
„Imię róży” to najsłynniejsza powieść Umberto Eco. Akcja rozgrywa się we włoskim klasztorze w 1327 roku. Wilhelm z Baskerville i jego uczeń Adso z...
Geneza „Ludzie bezdomni” to powieść Stefana Żeromskiego opublikowana po raz pierwszy w roku 1900. Autor zyskał nią wielki szacunek ówczesnego społeczeństwa...
Streszczenie skrótowe cyklu „Bajki robotów” Stanisława Lema to cykl dwunastu krótkich opowiadań. Trzej elektrycerze Pewien konstruktor wynalazca...
Campo di Fiori uznawany jest powszechnie za jeden z najbardziej poruszających wierszy Czesława Miłosza. Jego wersy spisane zostały w 1943 roku czyli roku w którym...
W 1584 roku ukazały się w Krakowie „Fraszki” Jana Kochanowskiego. Miało to miejsce niedługo przed jego śmiercią. W sumie poeta napisał kilkaset fraszek składających...
Wiele dni było dla mnie naprawdę niezwykłych i wartych zapamiętania jednak dniem którego nie zapomnę były moje siódme urodziny. Było ciepłe lato a ja jak...
Sztuka Gabrieli Zapolskiej wystawiona została w 1906 roku w Krakowie a wydana rok później. Jej podtytuł brzmi „tragifarsa kołtuńska” a akcja rozgrywa...
„Pan Cogito o postawie wyprostowanej” to jeden z najważniejszych wierszy Zbigniewa Herberta z tomu „Pan Cogito”. Podobnie jak w tekście „Przesłanie...
Geneza Pracę nad „Konradem Wallenrodem” rozpoczął Mickiewicz najprawdopodobniej w 1824 r. Jako że było to okres jego zesłania na tereny Rosji w której...
