Streszczenie
I
Tadeusz Boy-Żeleński pisze „Plotkę o „Weselu” 20 lat po powstaniu dramatu. Jego ambicją nie jest literaturoznawcza analiza dzieła, ale przypomnienie i zachowanie dla potomnych genezy „Wesela”, która, zdaniem autora, w przeciwnym razie zostanie zapomniana.
Dramat Wyspiańskiego był bardzo mocno osadzony w rzeczywistości ówczesnego Krakowa. Autor „Wesela” chciał nawet, aby na teatralnym afiszu widniały nie nazwiska postaci dzieła, ale prawdziwe nazwiska bohaterów (np. pani Domańska zamiast Radczyni). Pisarz w swoim dziele nie tylko nie zacierał związków z prawdą, ale je podkreślał.
Bronowicki dworek w „Weselu” jest niczym Soplicowo w „Panu Tadeuszu” – stanowi wymowny symbol Polski. Sam Żeleński był gościem na weselu Lucjana Rydla, dlatego może dokładnie przedstawić historyczną prawdę.
Dokładnie opisuje miejsce akcji – podkrakowskie Bronowice, którego mieszkańcy, zgodnie z tradycją, zawsze brali śluby w Kościele Mariackim. W 1890 roku w barwnym orszaku weselnym zjawił się na Rynku Włodzimierz Tetmajer, który żenił się z chłopką. Młodzi musieli zmagać się z poważnymi problemami finansowymi. Dopiero po kilku lat udało im się wystawić prosty, skromny dworek. Małżeństwo było udane i przyszło z niego na świat kilkoro dzieci.
II
Ojciec Tetmajera nigdy nie wybaczył mu tego mezaliansu. Włodzimierz i jego rodzina cieszyli się natomiast powszechnym szacunkiem, ciągle odwiedzali ich liczni goście, a sam Tetmajer był członkiem Rady powiatowej i posłem w parlamencie.
Żona Tetmajera miała dwie siostry, z jedną z nich zaręczył się malarz Laveaux, jednak po wyjeździe na studia za granicę zmarł. Drugiej, Jadwidze, oświadczył się Lucjan Rydel. W 1900 roku odbył się ich ślub. Rydel w przeciwieństwie do Tetmajera był typowym pozerem. Uczynił ze swojego związku temat swoich niezbyt dobrych wierszy. Sam słynął z nieznośnego gadulstwa.
Rydel był typowym mieszczuchem i nie umiał odnaleźć się w wiejskiej etykiecie, nieustannie popełniał rozmaite gafy, np. chodził w konkury boso, w marynarce i z zawiniętymi spodniami.
III
Wyspiański przedstawił Pana Młodego w ironiczny sposób. Wesele odbyło się we dworze Tetmajera i trwało 3 dni. Zaproszono całą wieś, znajomych i rodzinę oraz oczywiście całą elitę malarską Krakowa. Wyspiański zaś przez całą noc stał oparty o futrynę drzwi, zamyślony i obserwował zabawę. Włodzimierz Tetmajer jest w „Weselu” wcieleniem polskości, portret Rydla jest ironiczny, Wyspiański podkreślił jego mieszczuchowatość. Dziennikarz (Rudolf Starzewski), redaktor „Czasu”, to człowiek niezwykle inteligentny, polityk o duszy artysty.
Poeta to brat gospodarza, Kazimierz Tetmajer, autor licznych liryków i dramatu „Zawisza Czarny”, miał wyraźną słabość do kobiet. Radczyni to profesorowa Domańska, ciotka Lucjana Rydla, żona lekarza i radcy miejskiego. Były też Zosia i Maryna Pareńskie, córki sławnego lekarza. Haneczka to Hanka Rydlówna, siostra Lucjana.
Postać Racheli została nieco zmieniona, jej pierwowzorem była córka żydowskiego karczmarza, Pepa Singer. Autentyczne były postacie chłopskie: Klimina, Czepiec, „Nos” (malarz Tadeusz Noskowski), w „Weselu” stanowił wcielenie przybyszewszczyzny.
Również zjawy są bardzo dobrze umotywowane w dramacie. Stańczyk np. objawiający się Dziennikarzowi wziął się z obrazu, który wisiał nad łóżkiem Starzyńskiego.
IV
Na postaci zjaw w „Weselu” największy wpływ miało krakowskie malarstwo Jana Matejki, którego Wyspiański był uczniem. Szczególne znaczenie miał Wernyhora, prorok w widzeniu Gospodarza.
Panna Młoda została wiernie odwzorowana. Niestety Rydel próbował ją „podnieść” do swojego poziomu i stała się postacią komiczną. Trzecia siostra, Marysia, była najpiękniejsza często malowali ją wielcy malarze, ale nie miała szczęścia w miłości. Jej pierwszy narzeczony zmarł na suchoty, podobnie jak pierwszy mąż – po roku małżeństwa. Wyszła potem za mąż po raz drugi.
Od pierwszego pojawienia się na scenie dramat osiągnął wielki sukces. Tetmajer i Rydel napisali jednak do Wyspiańskiego listy z wymówkami. Od tego czasu napisano o „Weselu” wiele uczonych traktatów, według Żeleńskiego, jest to jednak dramat, który należy odbierać prosto i bezpośrednio.
Interpretacja
Tadeusz Boy-Żeleński w bardzo lekki i przystępny sposób przedstawia genezę „Wesela” Stanisława Wyspiańskiego. W swoim szkicu skupia się przede wszystkim na relacjach pomiędzy historyczną prawdą, a światem przedstawionym w dramacie. Badacz, który sam był gościem wesela Lucjana Rydla, podkreśla niezwykłą wierność dzieła w stosunku do rzeczywistych wydarzeń. Żeleński uważa, że jest to nie tylko wielki dramat symboliczny o tematyce narodowej, ale także utwór, który bezpośrednio działa na każdego, nawet nieuczonego odbiorcę.
„Plotka o „Weselu” przywraca dziełu Wyspiańskiego jego pierwotną autentyczność, podkreśla artystyczne cechy dramatu: jego doskonałą muzyczność i rytmiczność, wierne odwzorowanie języka ówczesnej inteligencji i chłopów, a także genialne portrety postaci.
„Ballady i romanse” ukazały się w roku 1822 w Wilnie. Utwory w nich zawarte stanowią część cykli zatytułowanego „Poezyje”. W skład utworów...
„Samotność bogów” uchodzi za najbardziej niezwykła powieść Doroty Terakowskiej. Książka ukazała się w 1998 roku. Pisząc ją autorka czerpała mocno...
„Serce roście” (rośnie) to kolejny utwór w którym Jan Kochanowski wysławia radości prostego ale porządnego życia. Pieśń zaczyna się od opisu...
„Gdy tu mój trup” to wiersz Adama Mickiewicza który zaliczany jest do grupy tzw. liryków lozańskich. Teksty te powstawały najprawdopodobniej...
Kazimiera Iłłakowiczówna napisała „Kolędę katyńską” w 1943 roku a więc niedługo po odkryciu przez Niemców w lasach katyńskich ciał kilkudziesięciu...
Sonet Jana Andrzeja Morsztyna pt. „Do trupa” znalazł się w drugiej księdze zbioru „Lutnia”. Jest to jeden z najbardziej rozpoznawalnych utworów...
Streszczenie Pewnego dnia Jezus usiadł nad jeziorem. Jednakże wokół niego zebrał się tłum co zmusiło go do wejścia do łodzi. Mówił do ludu że pewien...
Streszczenie I Latem 1945 gdy skończyła się kampania włoska narrator odesłany został do misji wojskowej w Mediolanie. Po kilku tygodniach pobytu tam główny bohater...
„Ballady i romanse” Władysława Broniewskiego to wiersz przedstawiający śmierć nastoletniej Żydówki Ryfki rozstrzelanej przez bezdusznych SS-manów....