„Lament” to wiersz Tadeusza Różewicza z tomu „Niepokój” wydanego w 1947 roku. Utwór został mocno osadzony w wojennych przeżyciach autora. Podmiotem lirycznym jest młody dwudziestoletni mężczyzna, który ma za sobą wstrząsające doświadczenia. Podczas wojny uczestniczył w mordowaniu ludzi. Jego ręce są splamione krwią. Obraz ten został drastycznie skontrastowany z bielą kobiecych piersi. Podmiot zaznacza, że jego młodość jest jedynie cechą biologiczną. Mentalnie i duchowo czuje się on bowiem starcem, który został pozbawiony wszystkich przymiotów wynikających z młodego wieku: niewinności, czystości i słabości.
Mężczyzna wzywa największe autorytety moralne do wysłuchania jego tragicznej historii. Zostają oni określeni za pomocą serii enumeracji: „kapłani”, „nauczyciele”, „sędziowie”, „artyści”. Apeluje również o uwagę zwyczajnych ludzi: „szewców”, „lekarzy”, „referentów” oraz zwraca się do najbliższej osoby – ojca. Dramatyczna wypowiedź podmiotu jest zatem skierowana do całego świata.
Relacja osoby mówiącej w wierszu ma charakter wstrząsający. Różewicz posługuje się hiperbolami, by podkreślić rozmiar swoich tragicznych doświadczeń. Dokonuje swoistego samooskarżenia, nazywając siebie „mordercą”. Ponadto określa się za pomocą wymownej peryfrazy: „narzędzie ślepe jak miecz w dłoni kata”. Cechy podmiotu wskazują na jego dehumanizację, porównuje się on bowiem do martwego przedmiotu, a także do zwierzęcia pałającego żądzą krwi („buchał z nozdrza opar krwi”).
Piętno winy na zawsze okaleczyło podmiot liryczny. Zniszczyło jego zdolności normalnej percepcji świata i wrażliwości na piękno. Rzeczywistość, opisana za pomocą pojedynczych metonimicznych elementów: „niebo”, „róża”, „ptak”, „drzewa”, straciła w jego oczach sens. Podobnie stało się z fundamentami chrześcijańskiej moralności (jej oznaką jest święty Franciszek) i europejskimi etosami postępowania (przywołuje je wspomnienie Achillesa i Hektora).
Wiersz kończy przejmująca deklaracja niewiary, stanowiąca rodzaj bluźnierstwa. Różewicz posługuje się bowiem wzorcem katolickiego credo:
Nie wierzę w przemianę wody w wino
nie wierzę w grzechów odpuszczenie
nie wierzę w ciała zmartwychwstanie
Tytułowy „lament” to zatem w wierszu Różewicza pesymistyczna refleksja nad cywilizacją porażoną metafizyczną pustką. Poeta postrzega świat jako aksjologiczną pustkę, przestrzeń pozbawioną nadziei nawet w perspektywie eschatologicznej.
„Ogród przedziwny” Leopolda Staffa to wiersz pochodzący z tomu „Uśmiechy godzin” (1910). Poeta wyraża w nim zachwyt nad pięknem świata opowiada...
Geneza „Wierna rzeka” jest powieścią Stefana Żeromskiego poświęconą powstaniu styczniowemu (1863). W zamyśle miała być częścią cyklu opisującego losy...
Geneza „Anaruk chłopiec z Grenlandii” to sympatyczna opowieść o życiu zwyczajach i wierzeniach Eskimosów zamieszkujących Grenlandię. Główny i...
Uznaje się że „Księga Psalmów” powstała pomiędzy XI a III w. p.n.e. za sprawą Dawida. Pierwotnie „Księga Psalmów” była pisana w...
X i XI wiek to okres kształtowania się Polski jako państwa. W 966 roku Mieszko I przyjął chrzest włączając swój kraj w chrześcijańską Europę. Jednak wiara...
Streszczenie Pewna dziewczynka o imieniu Lisa ma siedem lat i mieszka w Bullerbyn – niedużej wiosce na południu Szwecji. Ma dwóch braci – ośmioletniego...
„Oda do młodości” to utwór który stanowi przedstawienie cech klasycznych i romantycznych na zasadzie kontrastów. Dostrzec można krytykę klasycznego...
StreszczenieTetyda jak głosiła przepowiednia na świat miała wydać syna który będzie potężniejszy niż jego ojciec. Mimo to Peleus postanowił wziąć ślub z boginią....
Streszczenie skrótowe W roku 1801 pan Lockwood (jeden z narratorów powieści zamożny gentleman z południa Anglii) przybył do Yorkshire gdzie wynajął posiadłość...
