„Matka powieszonych” to wiersz Tadeusza Różewicza z tomu „Niepokój” (1947). Poeta sięga tu do doświadczeń wojennych i konstruuje portret kobiety udręczonej życiową tragedią. Już samy tytuł wskazuje, że nie chodzi o wypadek czy nieszczęście, ale o sytuację wpisaną w kontekst wydarzeń wojennych. Powieszenie jest bowiem okrutną śmiercią, zadawaną przez hitlerowskich oprawców. Inna oznaka wojny pojawiająca się w tekście to również wyjąca syrena, nasuwająca skojarzenia z alarmem przeciwlotniczym.
Sama postać matki łączy w wierszu Różewicza dwie figury kobiecości bardzo istotne dla polskiej tradycji: Matkę Boską i Matkę Polkę. Mamy tu do czynienia z przywołaniem motywu Matki Bolejącej – cierpiącej po śmierci Chrystusa. W tekście pojawiają się elementy obecne w tradycyjnej ikonografii Marii – czerń (będąca jednocześnie symbolem żałoby) i srebro („srebrna głowa”) dominujące w przedstawieniach Mater Dolorosa. Jednocześnie postać ta wygląda jak zwyczajna kobieta – Matka Polka.
Co więcej, przypomina ona również mitologiczną Niobe, która po śmierci swoich dzieci popadła w obłęd i zamieniła się w kamień. W wierszu wyraźnie mowa jest o „pomyleniu” matki, a także o jej ołowianych stopach stąpających po betonie. W ostatniej strofie pojawia się zaś obraz śmierci zrozpaczonej kobiety, która „idzie na dno” z „księżycem u szyi”. Sama kobieta także przypomina śmierć – jest przeciwieństwem witalności i płodności: jej piersi są bowiem obwisłe, a łono jałowe.
Ból matki opłakującej tragicznie zmarłe dzieci spotyka się ze społeczną obojętnością. Wiersz otwiera i kończy bowiem obraz bezdusznego tłumu. Określa się go za pomocą stwierdzeń: „szorstka skóra tłumu” oraz „szorstka łuska tłumu”. Pierwsza z metafor przywodzi na myśl wrogość, druga zaś bolesną obojętność na cierpienie. Łuska to bowiem coś, co ochrania wrażliwe ciało, niejako odgradza je od bodźców zewnętrznych. Tłum nie chce uczestniczyć w cudzym cierpieniu, nie współczuje i w żaden sposób nie pomaga. Różewicz wskazuje zatem, że wojna zniszczyła w ludziach podstawowe uczucia, uczyniła ich skórę „szorstką”, a więc odporną na cudze sprawy.