„Matka powieszonych” to wiersz Tadeusza Różewicza z tomu „Niepokój” (1947). Poeta sięga tu do doświadczeń wojennych i konstruuje portret kobiety udręczonej życiową tragedią. Już samy tytuł wskazuje, że nie chodzi o wypadek czy nieszczęście, ale o sytuację wpisaną w kontekst wydarzeń wojennych. Powieszenie jest bowiem okrutną śmiercią, zadawaną przez hitlerowskich oprawców. Inna oznaka wojny pojawiająca się w tekście to również wyjąca syrena, nasuwająca skojarzenia z alarmem przeciwlotniczym.
Sama postać matki łączy w wierszu Różewicza dwie figury kobiecości bardzo istotne dla polskiej tradycji: Matkę Boską i Matkę Polkę. Mamy tu do czynienia z przywołaniem motywu Matki Bolejącej – cierpiącej po śmierci Chrystusa. W tekście pojawiają się elementy obecne w tradycyjnej ikonografii Marii – czerń (będąca jednocześnie symbolem żałoby) i srebro („srebrna głowa”) dominujące w przedstawieniach Mater Dolorosa. Jednocześnie postać ta wygląda jak zwyczajna kobieta – Matka Polka.
Co więcej, przypomina ona również mitologiczną Niobe, która po śmierci swoich dzieci popadła w obłęd i zamieniła się w kamień. W wierszu wyraźnie mowa jest o „pomyleniu” matki, a także o jej ołowianych stopach stąpających po betonie. W ostatniej strofie pojawia się zaś obraz śmierci zrozpaczonej kobiety, która „idzie na dno” z „księżycem u szyi”. Sama kobieta także przypomina śmierć – jest przeciwieństwem witalności i płodności: jej piersi są bowiem obwisłe, a łono jałowe.
Ból matki opłakującej tragicznie zmarłe dzieci spotyka się ze społeczną obojętnością. Wiersz otwiera i kończy bowiem obraz bezdusznego tłumu. Określa się go za pomocą stwierdzeń: „szorstka skóra tłumu” oraz „szorstka łuska tłumu”. Pierwsza z metafor przywodzi na myśl wrogość, druga zaś bolesną obojętność na cierpienie. Łuska to bowiem coś, co ochrania wrażliwe ciało, niejako odgradza je od bodźców zewnętrznych. Tłum nie chce uczestniczyć w cudzym cierpieniu, nie współczuje i w żaden sposób nie pomaga. Różewicz wskazuje zatem, że wojna zniszczyła w ludziach podstawowe uczucia, uczyniła ich skórę „szorstką”, a więc odporną na cudze sprawy.
Tytuł utworu Juliana Tuwima („Do krytyków”) wydaje się zapowiadać ostrą odpowiedź autora na zarzuty polemistów. Wiemy iż poeta nie cofał się...
„Piosenka o porcelanie” Czesława Miłosza to wiersz który powstał niedługo po II wojnie światowej i odwołuje się do doświadczeń z tego trudnego czasu....
W Pieśni XII (Niemasz i po drugi raz niemasz wątpliwości) Kochanowski porusza temat zaskakują swoją aktualnością. Otóż odnosi się do zazdrości która zawsze...
„Prospekt” to wiersz Wisławy Szymborskiej stanowiący wypowiedź poetki na temat kondycji współczesnego człowieka. Jawi się on jako słaba istota która...
„W malinowym chruśniaku” Bolesława Leśmiana to wiersz uznawany powszechnie za arcydzieło polskiej poezji erotycznej. W tym krótkim utworze autorowi udało...
Sonety „Z chałupy” to cykl młodzieńczych wierszy Jana Kasprowicza publikowanych na łamach „Głosu” w 1888 roku. Poeta pomimo zastosowania formy sonetu...
Geneza „Medaliony” to zbiór reportaży Zofii Nałkowskiej który pisarka napisała po II wojnie światowej. Bezpośredni wpływ na powstanie książki...
W satyrze „Pijaństwo” Ignacy Krasicki wykpiwa przywary swoich rodaków. Utwór jest dialogiem dwóch przyjaciół. Jeden z nich ledwo chodzi...
W utworze „Do Fraszek” autor zwraca się do tytułowych wierszy w ten zaś sposób – do samego siebie jako do ich autora. „Do Fraszek” jest...