„Bez” Tadeusza Różewicza to wiersz z tomu „Płaskorzeźba” z 1991 roku. Utwór ten stanowi próbę określenia stosunku współczesnego człowieka do sacrum. Co więcej, Różewicz wyraźnie stoi na stanowisku, zgodnie z którym odpowiedź na pytanie o istnienie Boga jest podstawowym dylematem każdej ludzkiej egzystencji. Określenie siebie wobec problemu metafizyki stanowi bowiem fundament wszystkich życiowych wyborów. Dlatego już na wstępie poeta stwierdza:
Największym wydarzeniem
w życiu człowieka
są narodziny i śmierć
Boga
Pytanie o Boga jest w gruncie rzeczy pytaniem o sens istnienia, z czego wynika jego waga. Jeśli bowiem człowiek odpowie na nie negatywnie, musi poszukiwać sensu poza metafizyką. Różewicz odwołuje się do Fryderyka Nietzschego, który jako pierwszy ogłosił śmierć Boga, a więc kres myślenia o świecie w kategoriach religijnych. Jednocześnie poeta wydaje się podejmować dialog z filozofią Fiodora Dostojewskiego, to on bowiem powiada, że „jeśli Boga nie ma, to wszystko wolno”. Założenie, że Bóg jest ostatecznym gwarantem istnienia moralności, pociąga za sobą poważne konsekwencje. Niewiara staje się bowiem równoznaczna z zaprzeczeniem wszelkich zasad etycznych. Różewicz ujmuje ten problem w postaci wyrazistego dylematu:
życie bez Boga jest możliwe
życie bez Boga jest niemożliwe
Wiersz daje przejmujące świadectwo dramatu niewiary. Podmiot liryczny opisuje swoje zwątpienie w Boga. Wspomina dziecięce praktyki religijne – przyjmowanie sakramentu komunii. Jego zwątpienie ma charakter tragiczny, podmiot nie wie bowiem, czy odejście Boga z jego życia było karą za grzechy czy zwykłą ucieczką. Różewicz nawiązuje do wizerunku Boga starotestamentowego, podkreślając, że jego doświadczenie religijne nie przystaje do wyobrażeń starego zakonu. Bóg opuścił go bowiem „bez szumu skrzydeł” i „bez błyskawic”. Najwyższy odszedł za to „jak polna myszka”, „jak woda co wsiąkła w piach”. Człowiek współczesny musi zatem nieustannie stawiać czoło przerażającej metafizycznej pustce.
Krzysztof Kamil Baczyński znany jest przede wszystkim jako sztandarowy poeta pokolenia Kolumbów – Polaków urodzonych w okolicach 1920 roku którzy...
X i XI wiek to okres kształtowania się Polski jako państwa. W 966 roku Mieszko I przyjął chrzest włączając swój kraj w chrześcijańską Europę. Jednak wiara...
Geneza Gdy pokolenie pozytywistów zastąpiło na scenie dziejowej romantyków sytuacja polskiego narodu była opłakana. Działania zaborców coraz skuteczniej...
Geneza Gustaw Herling-Grudziński wydał „Inny świat” w 1951 roku w Anglii. Wcześniej powieść drukowano w odcinkach w londyńskich „Wiadomościach”....
Zmiażdż moje serce Boże jak zmurszałą ścianę to incipit „Sonetu XIV” Johna Donne’a w przekładzie Stainsława Barańczaka. Już pierwszy wers sugeruje...
„Rzadko na moich wargach...” to liryk Jana Kasprowicza zamykający zbiór „Księga ubogich”. Wiersz powstał w okresie I wojny światowej wielkiej...
Geneza Lew czarownica i stara szafa – to pierwsza część sagi „Opowieści z Narnii” autorstwa C. S. Lewisa która ukazała się w 1950 r. Inspiracją...
Leopold Staff opublikował wiersz „Wysokie drzewa” w 1932 roku jako część tomu o takim samym tytule. I wówczas i dzisiaj krytycy zwracali uwagę na swego...
Streszczenie Tom I Pensja pani Latter była od 1870 r. najznamienitszą w całej Warszawie. Jej mury opuszczały najlepsze obywatelki większość z absolwentek cieszyła się...