„Bez” Tadeusza Różewicza to wiersz z tomu „Płaskorzeźba” z 1991 roku. Utwór ten stanowi próbę określenia stosunku współczesnego człowieka do sacrum. Co więcej, Różewicz wyraźnie stoi na stanowisku, zgodnie z którym odpowiedź na pytanie o istnienie Boga jest podstawowym dylematem każdej ludzkiej egzystencji. Określenie siebie wobec problemu metafizyki stanowi bowiem fundament wszystkich życiowych wyborów. Dlatego już na wstępie poeta stwierdza:
Największym wydarzeniem
w życiu człowieka
są narodziny i śmierć
Boga
Pytanie o Boga jest w gruncie rzeczy pytaniem o sens istnienia, z czego wynika jego waga. Jeśli bowiem człowiek odpowie na nie negatywnie, musi poszukiwać sensu poza metafizyką. Różewicz odwołuje się do Fryderyka Nietzschego, który jako pierwszy ogłosił śmierć Boga, a więc kres myślenia o świecie w kategoriach religijnych. Jednocześnie poeta wydaje się podejmować dialog z filozofią Fiodora Dostojewskiego, to on bowiem powiada, że „jeśli Boga nie ma, to wszystko wolno”. Założenie, że Bóg jest ostatecznym gwarantem istnienia moralności, pociąga za sobą poważne konsekwencje. Niewiara staje się bowiem równoznaczna z zaprzeczeniem wszelkich zasad etycznych. Różewicz ujmuje ten problem w postaci wyrazistego dylematu:
życie bez Boga jest możliwe
życie bez Boga jest niemożliwe
Wiersz daje przejmujące świadectwo dramatu niewiary. Podmiot liryczny opisuje swoje zwątpienie w Boga. Wspomina dziecięce praktyki religijne – przyjmowanie sakramentu komunii. Jego zwątpienie ma charakter tragiczny, podmiot nie wie bowiem, czy odejście Boga z jego życia było karą za grzechy czy zwykłą ucieczką. Różewicz nawiązuje do wizerunku Boga starotestamentowego, podkreślając, że jego doświadczenie religijne nie przystaje do wyobrażeń starego zakonu. Bóg opuścił go bowiem „bez szumu skrzydeł” i „bez błyskawic”. Najwyższy odszedł za to „jak polna myszka”, „jak woda co wsiąkła w piach”. Człowiek współczesny musi zatem nieustannie stawiać czoło przerażającej metafizycznej pustce.
„Kazania Sejmowe” Piotrka Skargi przez lata uznawano za dzieło o proroczym wręcz charakterze. Ich autor przewidzieć miał upadek i rozbiory Rzeczypospolitej a...
Geneza czas akcji „Noce i dnie” to z pewnością największy sukces artystyczny polskiej pisarki Marii Dąbrowskiej. Julian Przyboś deklarował wręcz: Kiedy chcę...
Wiersz Jana Lechonia „Herostrates” nawiązuje do tytułowego Greka który w starożytności spalił świątynie Artemidy by zdobyć wieczną sławę. Jest to...
Streszczenie Pociąg monotonnie zapadał się w kolejne piaszczyste rowy. Główny bohater - Wicio - zwrócił na siebie uwagę konduktora charakterystyczną czapką....
Streszczenie Kajtuś był młodym zdrowym bociankiem najsilniejszym w gnieździe. Razem z mamą i dwójką rodzeństwa mieszkał na stodole. Wiecznie był głodny i często...
Geneza Wydane w 1933 r. „Sklepy cynamonowe” zyskały znaczną popularność i zagwarantowały Brunonowi Schulzowi miejsce w gronie najważniejszych twórców...
„Witajcie kochane góry…” to wiersz Jana Kasprowicza pochodzący z tomu „Księga ubogich”. Liryk stanowi wyraz zachwytu poety nad pięknem...
Streszczenie Opowiadania mówią o życiu Mikołajka – małego Francuza i o jego szkolnych przygodach. 1. Najmilsza pamiątka Dla wszystkich dzieci nastał wyjątkowy...
GenezaEliza Orzeszkowa napisała powieść „Nad Niemnem” w 1887 roku dzieło było drukowane w odcinkach na łamach „Tygodnika Ilustrowanego”. W formie...