Streszczenie
„Dolina Issy” to powieść, której akcja rozgrywa się na początku XX wieku na prowincji litewskiej. Głównym bohaterem jest ośmioletni Tomasz, który przebywa u swoich dziadków: Kazimierza i Michaliny Surkontów. Jego matka wyjechała w poszukiwaniu pracy, a ojciec walczy na wojnie. Tomasz obserwuje zwyczaje panujące na kresach, poznaje sąsiadów i ich historie, a także przeżywa pierwszą dziecięcą miłość. Ginie – wioska, w której toczy się akcja – to miejsce, w którym pogańska obrzędowość funkcjonuje równolegle z obyczajowością katolicką. Mieszkańcy są niejako odcięci od świata, nie interesują się wielką polityką, ale codziennymi sprawami.
W powieści przewija się cała galeria interesujących postaci, często tragicznych. Smutna jest historia młodej dziewczyny Magdaleny, która zostaje kochanką księdza, a po jego przeniesieniu na inną parafię, popełnia samobójstwo. Powraca potem do wioski jako zjawa. Mieszkańcy zaś, żeby uwolnić się od jej czarów, odkopują grób dziewczyny, pozbawiają zwłoki głowy, a serce przebijają kołkiem. Z kolei jeden z miejscowych szlachciców, Romuald Bukowski, żyje w konkubinacie z chłopką, piękną Barbarką. Kiedy zaczyna zalecać się do ciotki Tomasza, Heleny Juchniewicz, dziewczyna napada kobietę i odstraszyła ją od kochanka. Główny bohater podkochuje się natomiast w Magdalenie, a Romuald uczy go sztuki myślistwa.
Częstym gościem we dworze Surkontów jest leśniczy Baltazar, którego dręczą wyrzuty sumienia z powodu popełnionego w przeszłości zabójstwa. Pewnego dnia w rozpaczy podpala on swój dom, a kiedy ucieka, zabija sąsiada. Ostatecznie zostaje zlinczowany przez mieszkańców wioski.
Tomasz przyjaźni się z czternastoletnim Dominikiem Malinowskim („Domciem”). Dopuszcza się on dziwnych sadystycznych czynów, np. zabija psa. Ponadto popełnia świętokradztwo, przebijając hostię szydłem. Tomasz przeżywa również pierwsze erotyczne uniesienia z Onute.
Pewnego dnia do dworu Surkontów przybywa babka Dilbinowa, matka ojca Tomasza. Jest to kobieta pochodząca z arystokratycznego rodu, która całe życie obracała się w wyższych sferach i odkąd przybywa do Ginii, zajmuje się edukacją chłopca. Powieść kończy się przyjazdem matki Tomasza, Tekli, która zabiera ze sobą 13-letniego chłopca i wyjeżdża za granicę.
Interpretacja
„Dolina Issy” Czesława Miłosza to przede wszystkim powieść o dojrzewaniu (Bildungsroman), we wszystkich jego wymiarach. Mamy tu do czynienia z dojrzewaniem biologicznym głównego bohatera, ale także z inicjacją erotyczną i wtajemniczeniem w pojęcia moralne. Jest to również utwór o stopniowym uświadamianiem sobie ciemnych stron rzeczywistości: zła i śmierci. Tomasz poprzez historie mieszkańców małej litewskiej wioski zderza się z najistotniejszymi ludzkimi sprawami: miłością, namiętnością, zbrodnią i samobójstwem. Dojrzewanie jest tu zatem procesem kolejnych bolesnych inicjacji.
„Dolina Issy” jest również powieścią o Litwie z początku XX wieku. Przedstawia barwny świat ludowych wierzeń i obyczajów. Miłosz skupia się na pięknie folkloru, ale też dostrzega okrutną stronę małych społeczności, w których trudno żyje się lokalnym „odmieńcom”.
Streszczenie Nowela rozpoczyna się opisem mężczyzny który przechadzał się każdego dnia wzdłuż ulicy Miodowej. Pan Tomasz już dojrzały mecenas poszukiwał żony....
„Nic dwa razy” to wiersz Wisławy Szymborskiej w którym poetka wyraża zdziwienie nad naturą ludzkiej egzystencji. W fakcie przemijania odnajduje ona zarówno...
Geneza Gdy pokolenie pozytywistów zastąpiło na scenie dziejowej romantyków sytuacja polskiego narodu była opłakana. Działania zaborców coraz skuteczniej...
„Ten czas” to kolejny utwór Krzysztofa Kamila Baczyńskiego w którym autor analizuje losy swojego pokolenia. W wierszu zwraca się do mojej kochanej...
„Kruk i lis” Krasickiego porusza temat pojawiający się również w innych bajkach (np. w „Szczur i kot”). Mianowicie utwór dotyczy zapatrzenia...
Geneza „Wierna rzeka” jest powieścią Stefana Żeromskiego poświęconą powstaniu styczniowemu (1863). W zamyśle miała być częścią cyklu opisującego losy...
Streszczenie Hiob miał duży majątek siedmiu synów i trzy córki. Żył dobrze i cnotliwie był bogobojny. Pewnego razu szatan zarzucił Bogu że Hiob jest mu...
Akcja powieści rozgrywa się w dziewiętnastowiecznej Anglii. Głównym bohaterem jest Pip chłopiec wychowywany przez siostrę i jej męża kowala Joego. Pewnego dnia...
Streszczenie Rozdział I Poznajemy głównego bohatera – Pawła którego ojciec dawno wyruszył w rejs a on od dłuższego czasu czeka niecierpliwie na list...
