Dwoje ludzieńków – interpretacja i analiza

„Dwoje ludzieńków” to wiersz Bolesława Leśmiana. „Rękę” autora rozpoznać można już w tytule – zdradza on typowe dla Leśmiana upodobanie w oryginalnych słowach, archaizmach lub neologizmach. Utwór opowiada o miłości tytułowych dwojga „ludzieńków”. Jest to uczucie tyleż mocne, co nieszczęśliwe.

Lecz w ogrodzie szept pierwszy miłosnego wyznania
Stał się dla nich przymusem do nagłego rozstania.

Niedoszli kochankowie próbują spotkać się ponownie, ale kiedy im się udaje – zabiera ich śmierć.

I pomarli oboje bez pieszczoty, bez grzechu,
Bez łzy szczęścia, bez jednego uśmiechu.

Leśmian nie byłby jednak sobą, gdyby skończył wiersz w ten sposób. Otóż dwójka „ludzieńków” próbuje zachować swoje uczucie nawet po skonaniu. Chcieli się jeszcze kochać poza własną mogiłą – jednak okazuje się, że sama miłość umarła. Bohaterowie próbują później się modlić, ale nie było już Boga. Na końcu dowiadujemy się też, że sam świat się skończył i nie mogą oni już powrócić na ziemię.

Jak pojmować to oryginalne dzieło poetyckiej wyobraźni? Jak zwykle u Leśmiana, mamy kilka możliwych interpretacji. W pewnym sensie jest to wiersz o samotności człowieka w świecie skazanym na zagładę. Nie jest to jakiś świat apokaliptyczny – Leśmian sądzi ewidentnie, iż zagłada ma miejsce każdego dnia. Codziennie bowiem kończy się życie tysięcy osób – a z osobistego punktu widzenia nie ma różnicy między eksplozją słońca niszczącą planety a pęknięciem serca, które utrzymuje naszą egzystencję. Poeta wydaje się sądzić, że wszystkie próby oparcia się przemijaniu – miłość, religia, „chwytanie chwili” są skazane na niepowodzenie. Jesteśmy nie ludźmi nawet, a nic nie znaczącymi „ludzieńkami”. Ale można spojrzeć też na utwór, jako na pochwałę witalności. Dwójka „ludzieńków” trwa, mimo, że wszystko wokoło nich się rozpada. Czy więc przesłanie Leśmiana jest skrajnie pesymistyczne, czy też zawiera nutę optymizmu? O tym musi zdecydować każdy czytelnik.

Forma utworów (kilka informacji):
– układ rymów aabb
– neologizm (ludzieńki)
– powtórzenie (pod jaworem)

Rozwiń więcej