Geneza, czas i miejsce akcji
Stefan Żeromski zaczął pisanie „Popiołów” w latach dziewięćdziesiątych XIX wieku. Celem autora było zarysowanie losów społeczeństwa polskiego w czasach porozbiorowych, aż do końca wojen napoleońskich. Wzorem stała się dlań „Wojna i pokój” Lwa Tołstoja – powieść również opowiadająca o epoce napoleońskiej, która bardziej niż na pojedynczych postaciach, skupiała się na przedstawieniu panoramy okresu.
Pisanie nie szło Żeromskiemu łatwo, a rękopis dzieła był dwukrotnie konfiskowany przez carską policję. Wreszcie utwór został opublikowany w 1902 roku, na łamach prasy (jak większość ówczesnych powieści, ukazujących się najpierw w gazetach, a dopiero później w postaci książki). Całość „Popiołów” liczy trzy tomy.
Powieść rozpoczyna się w roku 1797 i kończy w 1812 roku, wraz z inwazją Napoleona na Rosję (tak zwana II wojna polska).
Bohaterowie
Bohaterem głównym jest Rafał Olbromski, szlachecki syn uczący się w Sandomierzu. Zostaje jednak usunięty za szkoły, a wkrótce również z własnego domu. Studiuje w Krakowie, ale przetraca wszystkie pieniądze. Książę Gintułt mianuje go swoim sekretarzem, ale w czasie górskiej wyprawy Olbromski jest pomyłkowo wzięty za rozbójnika i aresztowany. Obwinia się o śmierć ukochanej Heleny, która popełniła samobójstwo po tym, jak została zgwałcona przez zbójców. Po wyjściu z więzienia Rafał dołącza wraz z przyjacielem Krzysztofem do armii napoleońskiej i bierze udział w wielu kampaniach. Rafał Olbromski to utracjusz, uwielbiający zabawę i światowe życie. Jest człowiekiem bardzo honorowym i ceniącym własną godność, nie pozwala się uderzyć służącemu nauczyciela i z tego powodu zostaje wyrzucony ze szkoły. Rafał lubi romanse i w ciągu akcji powieści wiąże się najpierw z Heleną, później zaś wyznaje zakochuje się w siostrze księcia Gintułta, Elżbiecie. Rafał, mimo wad, jest jednak dobrym patriotą.
Książe Gintułt to opiekun Rafała. Potężny magnat jest też gorącym patriotą. Walczy w legionach Dąbrowskiego, udziela się w konspiracjach niepodległościowych. Należy do masonerii i marzy o rozwoju ludzkości – swoje poglądy na świat zamierza zawrzeć w książce o zakonie templariuszy.
Przyjacielem Rafała z lat szkolnych jest Krzysztof Cedra. Kiedy Olbromski popada w rozpacz z powodu Heleny, Krzysztof bierze go pod swoje skrzydła. Razem trafią do armii napoleońskiej i biorą udział w licznych kampaniach.
Powieść Żeromskiego oferuje bardzo realistyczny obraz wojen napoleońskich. Przedstawione zostają zbrodnie na ludności cywilnej – rangi symbolu nabiera scena z jednym z bohaterów, przyglądającym się ciału martwej zakonnicy.
Interpretacja
„Popioły” były dziełem, które zapewniły autorowi olbrzymią popularność. Po latach powieść została przeniesiona na ekrany przez Andrzeja Wajdę. Premiera filmowej wersji opowieści o Olbromskim spowodowała wielką dyskusję w 1965 roku. Publicyści i historycy wykorzystali obecność filmu w kinach, by jeszcze raz podjąć spór o wojny napoleoński i sens powstań narodowych. Wajda zmienił nieco zakończenie dzieła – o ile powieść kończy się inwazją Napoleona na Rosję, to film przedstawia również pokonane wojska cesarza, wycofujące się spod Moskwy.
„Konopielka” Edwarda Redlińskiego zaczyna się opisem poranka we wsi Taplary. Poznajemy gospodarstwo Kaziuka głównego bohatera. Okazuje się że w nocy krowa...
„Pantofelek” to utwór Andrzeja Bursy. Przestawia coś w rodzaju dialogu dwóch postaci (choć widzimy wypowiedzi tylko jednej z nich). Podmiot liryczny...
Streszczenie Utwór rozpoczyna bezpośredni zwrot do dzieci. Są one nawoływane do pójścia na wzgórze i zmawiania modlitwy za tatę. Podkreślone są zagrożenia...
Streszczenie Część I Powieść poprzedza dedykacja dla żony Krystyny i cytat z „Domu umarłych” Fiodora Dostojewskiego. Witebsk – Leningrad – Wołogda...
„Niebo” Wisławy Szymborskiej to wiersz w którym mamy do czynienia z filozoficzną refleksją nad światem i intelektualnymi kategoriami służącymi do jego...
Geneza Powieść Antoniego Libery „Madame” ukazała się w 1998 roku. Autor wysłał ją na konkurs wydawnictwa Znak jednak pracował nad nią już od kilku lat....
“Książka” to wiersz Zbigniewa Herberta w którym poeta wykorzystuje topos księgi. Księga w tradycji literackiej to oznaka najwyższej tajemnej wiedzy przeznaczonej...
Streszczenie Król Syzyf był władcą Koryntu. Jego życie wolne było od trosk. Sam zamieszkiwał w pięknym pałacu a kraj przez niego rządzony słynął z dostatku....
„Nn próbuje sobie przypomnieć słowa modlitwy” to wiersz Stanisława Barańczaka. NN oznacza „nazwisko nieznane” – skrót taki często...