Unikalne i sprawdzone teksty

Doktór Piotr – opracowanie, interpretacja, bohaterowie

Geneza, czas i miejsce akcji

Nowela Stefana Żeromskiego „Doktór Piotr” przedstawia obraz społeczeństwa polskiego pod koniec XIX wieku. Akcja toczy się na terenach zaboru rosyjskiego (tzw. Kongresówka), chociaż wspomniane zostają też inne miejsca (Zurich, Anglia).

Bohaterowie

Ukazane zostaje kilka postaci, których losy łączą się ze sobą. Jedną z nich jest Dominik Cedyński, zubożały właściciel ziemski. Musiał zostawić ukochaną ojcowiznę (Kozikowo) i szukać pracy zarobkowej. Dostaje posadę dozorcy u dorobkiewicza Bijakowskiego. Ten czerpie satysfakcję z zatrudniania osoby o lepszym od siebie pochodzeniu społecznym. Stary szlachetka zdobywa jego zaufanie, więc Bijakowski ustanawia go nadzorcą budowy. Cedyński korzysta z okazji i oszukuje robotników na wypłatach, by przesyłać pieniądze synowi uczącemu się w Szwajcarii. Dominik bardzo tęskni za potomkiem, list od niego traktuje jak świętość – są dla niego jedyną pociechą. Wreszcie syn się zjawia, ale Dominik nie jest w stanie zatrzymać go przy sobie, kiedy wychodzą na jaw oszustwa, jakich się dopuścił. Stary Cedyński to postać skomplikowana – ma cechy sympatyczne, takie jak wielka miłość do syna i tęsknota za nim. Z drugiej jednak strony jest osobą pogardzającą wszystkimi, nie mającymi szlacheckiego pochodzenia. Grzech wobec osoby z plebsu nie jest grzechem, mówi niemal wprost Cedyński.
Jego syn Piotr to młody naukowiec. Studiował chemię w Zurichu, jednak ma problemy ze znalezieniem pracy. Wreszcie otrzymuje ofertę z Anglii. Przed przyjęciem jej udaje się na spotkanie z ojcem. Wzruszony żywiołową reakcją rodziciela, postanawia zostać z nim w Polsce. Dowiaduje się jednak o tym, że Dominik okradał podległych sobie robotników. Pragnie oddać im pieniądze i przyjmuje posadę w Anglii, zostawiając ojca, którym od tego czasu gardzi.
Wreszcie istotną postacią jest Teodor Bijakowski. Wychowany w ubogiej rodzinie, przez szczęśliwie zrządzenie losu uzyskał możliwość nauki (zaopiekowała się nim stara panna, której sprawił ongiś psikusa). Już jako inżynier Bijakowski odnajduje się w biznesie. Prowadzi wiele przedsięwzięć gospodarczych i zbija niemałą fortunę.

Interpretacja

Wydaje się, że historia przedstawia po prostu życiorysy trzech postaci. Tak jednak nie jest – są to bowiem bohaterowie symboliczni. Każdy z nich jest modelowym przedstawicielem swojej klasy – szlachty, inteligencji i ludzi biznesu/przemysłowców. Prawdziwa tragiczność opowiadania Żeromskiego kryje się w tym, że żaden z nich nie jest postacią specjalnie pozytywną. Dominik Cedyński i Teodor Bijakowski to osoby skupione na własnym interesie, nie przejmujące się problemami społecznymi. Nie zależy im na podniesieniu cywilizacyjnego poziomu kraju – Dominik myśli tylko o chwalebnej przeszłości swojego rodu, zaś Bijakowski szybko zapomina, iż sam pochodzi z plebsu i nie podejmuje żadnych starań o poprawę losu ubogich. Na tym tle wyróżnia się Piotr. Chce on oddać pieniądze robotnikom – ale jednocześnie zaczyna gardzić swoim ojcem (a przecież ten dopuścił się malwersacji nie dla własnych korzyści, a dla Piotra).
Obraz społeczeństwa, wyłaniający się z opowiadania Żeromskiego, jest przejmujący i wręcz nihilistyczny. Zapewne musi być taki, bowiem stanowi wezwanie – skierowane do wszystkich warstw społeczeństwa – do poprawy zgubnych nawyków i porzucenia egoizmu.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Mit o Prometeuszu - streszczenie...

Streszczenie Prometeusz który był jednym z tytanów uznawany jest za stwórcę człowieka. Wykradł kilka iskier z rydwanu słońca i z tego stworzył ludzką...

O książce – interpretacja i...

Wiesz Czesława Miłosza „O książce” pochodzi z 1934 roku. W tym okresie przyszły noblista działał w wileńskiej grupie poetyckiej „Żagary” a jego...

Zbrodnia i kara – opracowanie...

Geneza Fiodor Dostojewski pisał „Zbrodnię i karę” w latach 1865 – 1866. Powieść ukazywała się w odcinkach na łamach czasopisma „Ruskij Wiestnik”....

Antygona Sofokles - opracowanie...

Geneza „Antygona” to antyczna tragedia grecka autorstwa Sofoklesa. Jest jednym z siedmiu zachowanych w całości utworów tego twórcy. Sofokles często...

Piosenka pasterska – interpretacja...

W „Piosence pasterskiej” Czesław Miłosz odwołuje się do toposu arkadii. Wizja krainy szczęśliwości wiecznej wiosny i dostatku od stuleci pojawiała się w...

„Kronika polska” Galla Anonima...

Geneza Według ustaleń historyków literatury (mam tu na myśli przede wszystkim Mariana Plezię) utwór pisany był na zlecenie najpewniej jakiegoś dostojnika...

Nie masz i po drugi raz nie masz...

W Pieśni XII (Niemasz i po drugi raz niemasz wątpliwości) Kochanowski porusza temat zaskakują swoją aktualnością. Otóż odnosi się do zazdrości która zawsze...

Szewcy – opracowanie interpretacja...

Geneza „Szewcy” to ostatni dramat Stanisława Ignacego Witkiewicza. Dzieło powstawało aż przez siedem lat (1927 - 1934) co związane było z rozczarowaniem autora...

Krótka rozprawa między trzeba...

Streszczenie: „Krótka rozprawa...” została wydana przez Reja w 1543 roku w Krakowie pod pseudonimem Ambroży Korczbok Rożek. Jej pełen tytuł to „Krótka...