Nowela Stefana Żeromskiego „Rozdzióbią nas kruki, wrony” rozgrywa się pod koniec powstania styczniowego. Wszystko przełajdaczone […] przegrane nie tylko do ostatniej nitki, ale do ostatniego westchnienia wolnego – mówi bohater, opisując klęskę zrywu narodowowyzwoleńczego.
Streszczenie
Na początku utworu poznajemy bohatera Andrzeja Boryckiego. Jest to szlachcic, inteligent, jednak występuje w przebraniu chłopa, pod pseudonimem Szymon Winrych. Należy do aktywnych członków konspiracji antycarskiej i przemyca broń dla oddziałów powstańczych. Wiemy, że był to człowiek o wielkiej charyzmie i nieraz napawał duchem swoich towarzyszy. Jednak teraz nawet on ma poczucie klęski. Mimo to wykonuje swoje zobowiązania i próbuje dostarczyć współpracownikom kolejną porcję uzbrojenia.
Niestety, Winrych zostaje złapany przez patrol rosyjskich żołnierzy. Nie udaje mu się uciec. Ukryta na wozie broń zostaje odkryta. Żołnierze biją i mordują powstańca w okrutny sposób. Umiera on w męczarniach, a jego ciało staje się żerem dla ptaków (tytułowych kruków i wron). Zarówno opis śmierci powstańca, jak i makabrycznej uczty ptaków (a także cierpienia rannego konia) opisane są bardzo naturalistycznie.
Nad ciałem powstańca zjawia się chłop z pobliskiej wsi. Współczuje zamordowanemu, ale po krótkiej modlitwie zabiera się do przeszukiwania zwłok. Zdziera też skórę z martwego konia – zarówno zwłoki zwierzęcia, jak i człowieka wrzuca do starej piwnicy.
Chłop jest szczęśliwy z powodu nieoczekiwanego zarobku. Przy jego nędzy nawet to stanowi wspaniały prezent od losu.
Tak bez wiedzy i woli zemściwszy się za tylowieczne niewolnictwo, za szerzenie ciemnoty, za wyzysk, za hańbę i za cierpienie ludu, szedł ku domowi z odkrytą głową i z modlitwą na ustach. Dziwnie rzewna radość zstępowała do jego duszy i ubierała mu cały widnokrąg, cały zakres umysłowego objęcia, całą ziemię barwami cudnie pięknymi. Głęboko, prawdziwie z całej duszy wielbił Boga za to, że w bezgranicznym miłosierdziu swoim zesłał mu tyle żelastwa i rzemienia....
Plan wydarzeń
1. Szymon Winrych transportuje broń dla powstańców.
2. Spotkanie patrolu rosyjskich żołnierzy.
3. Żołnierze odkrywają transport karabinów.
4. Zamordowanie Winrycha.
5. Ptaki jedzą ciało człowieka.
6. Zjawienie się chłopa.
7. Chłop okrada ciało powstańca.
8. Zwłoki powstańca i konia wrzucone do wspólnej piwnicy.
Streszczenie Prolog Napisany wierszem prolog nieco przybliża tło wydarzeń wspominając o zwaśnionych rodach i dwojgu kochanków. Zapowiada także przedwczesną śmierć...
Wiersz „Przedśpiew” Leopolda Staffa pochodzi z tomu „Gałąź kwitnąca” (1908). Tekst stanowi poetyckie credo artysty. Poeta wypowiada się w nim bowiem...
Tren XIV przynosi kolejny raz w cyklu odwołanie do mitologii greckiej. Poeta zastanawia się gdzie są wrota do krainy podziemia które przekroczył Orfeusz. Tak jak mityczny...
„Stary Prometeusz” to wiersz Zbigniewa Herberta w którym poeta przedstawia odmienny od utrwalonego w tradycji wizerunek mitologicznego tytana. W tekście tym...
Streszczenie Książka rozpoczyna się opisem profesora Gąsowskiego. Nauczyciel historii to osoba wyróżniająca się spośród innych członków grona pedagogicznego....
Streszczenie Nowela rozpoczyna się stwierdzeniem o ludzkiej skłonności do gromadzenia rzeczy. Podczas wyliczeń narrator szczególną uwagę zwraca na kamizelkę. Jest...
„Malowany Ptak” pozostaje najsłynniejszą powieścią Jerzego Kosińskiego. Tuż po premierze w 1965 roku książka stała się prawdziwym wydarzeniem literackim...
Dedal i Ikar” Zbigniewa Herberta to wiersz w którym poeta dokonuje reinterpretacji mitologii. Poeta polemizuje z tradycyjnym rozumieniem mitu o Dedalu i Ikarze....
„Nic dwa razy” to wiersz Wisławy Szymborskiej w którym poetka wyraża zdziwienie nad naturą ludzkiej egzystencji. W fakcie przemijania odnajduje ona zarówno...
