Geneza
„Siłaczka” jest nowelą Stefana Żeromskiego, opublikowaną pierwszy raz w roku 1895. Akcja tekstu rozgrywa się w czasach współczesnych autorowi (czyli pod koniec XIX wieku), na terenach zaboru rosyjskiego. W tym stosunkowo niewielkim utworze autor przedstawia problemy istotne dla społeczeństwa polskiego w tym okresie – daje również bardzo plastyczny obraz kilku warstw tego społeczeństwa.
Bohaterowie
Bohaterami „Siłaczki” jest dwójka przedstawicieli inteligencji – lekarz, doktor Paweł Obarecki oraz nauczycielka Stanisława Brzozowska. Oboje trafiają na prowincje, do miejscowości o symbolicznej nazwie Obrzydłówek.
Z noweli dowiadujemy się, iż bohaterowie znali się w młodości, doktor Paweł był nawet zakochany w pięknej Stanisławie. Oboje należeli do kręgu idealistów, marzących o rozwoju społeczeństwa polskiego i podniesieniu cywilizacyjnego poziomu warstw niższych. Ich drogi rozchodzą się i żadne nie wie, że żyją w odległości kilku kilometrów od siebie – wychodzi to na jaw dopiero kilka godzin przed śmiercią Stanisławy.
Kobieta była osobą bardzo zdolną, zamierzała studiować zagranicą. Jednak postanowiła „nieść kaganek oświaty” (mówiąc słowami Adama Asnyka) i uczyć prosty lud. Znosiła najgorsze trudy, bez oglądania się na swoje zmęczenie – co przypłaciła w końcu chorobą i śmiercią. Stanisława też napisała niewydany podręcznik „Fizyka dla ludu”.
Nieco inaczej potoczyły się losy Pawła. Również początkowo pełen chęci, po trafieniu do Obrzydłówka zaczął pomagać ludziom. Potrzebujący mogli liczyć na otrzymanie od niego darmowych lekarstw – psuło to jednak interesy miejscowemu aptekarzowi, który ze wszystkich sił starał się utrudnić mu życie. I w końcu udało mu się to osiągnąć. Zniechęcony trudnościami materialnymi i bojkotem towarzyskim, Paweł dołączył w końcu do elity miasteczka i zaczął grywać z aptekarzem w karty. Spotkanie z umierającą Stanisławą spowodowało u niego na krótki okres odrodzenie moralne – odrzucił próżniaczy tryb życia i starał się wrócić do młodzieńczego wigoru intelektualnego za pomocą ambitnych lektur. Ale szybko się zniechęcił i wrócił do dawnych przyzwyczajeń i grania w karty.
Interpetacja
W osobach Pawła i Stanisławy Żeromski ukazuje postawy polskiej inteligencji swoich czasów. Przepojona ideałami pozytywizmu i pracy u podstaw, starała się ona zwalczać nędzę i ignorancję chłopstwa. Jednak wielokrotnie trafiała na przeszkody nie do pokonania – niechęć ze strony warstw wyższych, przeciwnej wszelkiej zmianie sytuacji, która była dla nich wygodna oraz niezrozumienie ze strony chłopów. Mogło to skutkować szybkim zniechęceniem się i wyrzeczeniem ideałów (jak w przypadku Pawła) lub stanowczym trwaniem przy podjętych postanowieniach. Wbrew pozorom Żeromski nie wychwala jednoznacznie postawy idealistów – można się zastanowić, czy Stanisława, która nie dbała o siebie postępowała słusznie. Można też mieć wątpliwości, czy żyjący w ubóstwie chłopi potrzebowali najbardziej podręczników fizyki. Czy w takim razie ofiara Stanisławy nie stała się nadaremna? Pod koniec noweli dowiadujemy się, że jej misja edukacyjna odnosiła pewne skutki – gdybyż tylko bohaterka bardziej dbała o siebie, mogłaby wykształcić więcej ludzi.
Żeromski nie daje jasnych odpowiedzi, skłania natomiast do zastanowienia się nad skomplikowanymi losami Polaków sprzed stu lat.
Streszczenie Opowieść o bursztynie Czas wściekłości boga Pośwista który pędził bałtyckie fale do brzegu był najlepszym okresem na zbieranie jantaru. Bursztyn...
Pełny tytuł słynnej powieści Jonathana Swifta to „Podróże do wielu odległych narodów świata w czterech częściach przez Lemuela Gullivera początkowo...
Streszczenie Opowieść rozpoczyna się w marcowy dzień podczas jednej z lekcji. Uczniowie nie mogą doczekać się momentu w którym będą mogli wyjść do domu. Klasa...
Streszczenie W krótkim opowiadaniu „Zmierzch” Stefan Żeromski w przejmujący sposób przedstawia dolę chłopów. Akcja toczy się pod koniec...
„Dzień i noc czarownicy” to książeczka Doroty Terakowskiej przeznaczona dla młodszego czytelnika. Składa się ona z dwóch opowiadań zatytułowanych „Jeden...
„Heban” pozostaje pozycją szczególną w dorobku Ryszarda Kapuścińskiego. W opinii wielu krytyków jest on wręcz najwybitniejszym dziełem polskiego...
Streszczenie Są lata 70 – te XX w. Do Zachodniego Berlina przeprowadza się właśnie młoda Niemka – piętnastoletnia Christiane F. która zamieszkuje wraz...
Geneza „Stowarzyszenie umarłych poetów” – to amerykański dramat filmowy którego premiera odbyła się w 1989 r. (reżyseria Peter Weir). Film...
Streszczenie Było sobotnie popołudnie. Jim spoglądał na Tristana i rozmyślał nad tym co właśnie powiedział mu przyjaciel. „Reniston” to naprawdę dobra i...
