Unikalne i sprawdzone teksty

Moralność pani Dulskiej – opracowanie, interpretacja, bohaterowie

Geneza i interpretacja, czas i miejsce akcji

„Moralność pani Dulskiej” to dramat kontrowersyjnej w swoim czasie pisarki i aktorki, Gabrieli Zapolskiej (prawdziwe nazwisko: Maria Gabriela Piotrowska). Utwór został wystawiony po raz pierwszy w 1906 roku, w Krakowie. Miejsce ma pewne znaczenie, ponieważ w wersji pierwotnej akcja sztuki rozgrywa się we Lwowie – tam też miała się odbyć premierowy pokaz. Jednak pewne problemy, z jakimi zmagała się trupa teatralna, spowodowały zmianę miejsca pierwszego wystawienia na Kraków. By podkreślić swego rodzaju uniwersalizm utworu, dokonano niewielkich zmian w treści – w rozmowach bohaterowie przywoływali mianowicie inne szczegóły geograficzne (lwowski Wysoki Zamek albo krakowski Kopiec Kościuszki). Drukiem sztukę wydawano na podstawie różnych wersji –stąd do tej pory poszczególne wydania różnią się we wspomnianych szczegółach.
Podtytuł utworu to „tragifarsa kołtuńska”. Dobrze oddaje on zarówno tematykę dzieła, jak i jego formę. Zapolska dokonuje mianowicie miażdżącej krytyki hipokryzji mieszczaństwa, jego stylu życia, fałszywej moralności. W tym celu wykorzystuje środki realizmu – pojawia się wątek seksu pozamałżeńskiego, prostytucji oraz niechcianej ciąży. O ile dzisiejszemu czytelnikowi nie wydaje się to tematyką szczególnie bulwersująca, to inaczej sprawy wyglądały przed ponad stuleciem – sztuka Zapolskiej była uznawana za dość kontrowersyjną z tego powodu. Równocześnie autorka łączy owe realistyczne wątki z przerysowaniem, typowym dla farsy. Postać Dulskiej jest wręcz groteskowa w swoich wadach i hipokryzji. O dziwo, te dwie – wydawałoby się, że wykluczające się – strategie literackie znakomicie łączą się w dziele Zapolskiej, wzmacniając jego wydźwięk.

Bohaterowie i motywy

Tytułowa Aniela Dulska jest mieszczanką. Wiemy, iż posiada kamienicę i wynajmuje mieszkania. Dulskiej zależy przede wszystkim na dobrej reputacji – nie obchodzi ją istotny sens danych wydarzeń, tylko to, jak ludzie je postrzegają. Nie ma problemów z wynajmowaniem mieszkania prostytutce, ale wyrzuca z lokalu porządną kobietę, która próbowała się otruć z rozpaczy, gdy została zdradzona przez ukochanego mężczyznę. Podobnie podchodzi do wyczynów swojego syna Zbigniewa. Nie przejmuje się specjalnie tym, że zachowuje się on niemoralnie – chodzi jej o to, żeby inni ludzie tego nie widzieli. Z tego powodu nie protestuje za bardzo, gdy syn uwodzi służącą Hankę. W gruncie rzeczy jest jej to na rękę, bowiem lepiej, by chłopak „broił” w domu, niż na mieście, gdzie może zostać dostrzeżony przez kogoś. Również ciążą Hanki nie jest zbyt dużym problemem – takie rzeczy można załatwić, opłacając dziewczynę i oddalając ją. Kłopotem jest to, że syn chce się żenić z przyszłą matką swojego dziecka. Ostatecznie Dulska potrafi tak zmanipulować wszystkich, odwołując się do ich najniższych instynktów (przekupstwo), że sprawy kończą się po jej myśli.
Dulska jest nie tylko hipokrytką – charakteryzuje ją również skąpstwo, a w domu zachowuje się jak tyran, dyrygując całą rodziną.
Postać pani Dulskiej weszła do języka potocznego. Sztuka Zapolskiej doczekała się też kilku ekranizacji filmowych i teatralnych.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Pieśń świętojańska o Sobótce...

„Pieśń świętojańska o Sobótce” Jana Kochanowskiego ukazała się razem z cyklem „Pieśni” w 1586 roku już po śmierci autora. Składa się...

Pieśń nad Pieśniami – streszczenie...

Streszczenie „Pieśń nad pieśniami” to dialog pomiędzy Oblubieńcem i Oblubienicą. W pierwszej pieśni wzajemnie zachwycają się oni urodą swego partnera. Ona...

Pochwała złego o sobie mniemania...

„Pochwała złego o sobie mniemania” to wiersz Wisławy Szymborskiej który stanowi filozoficzną refleksję nad moralnością. Pod względem formalnym tekst...

Zbrodnia i kara – opracowanie...

Geneza Fiodor Dostojewski pisał „Zbrodnię i karę” w latach 1865 – 1866. Powieść ukazywała się w odcinkach na łamach czasopisma „Ruskij Wiestnik”....

Popioły – streszczenie plan wydarzeń...

Streszczenie Powieść Stefana Żeromskiego „Popioły” miała być w zamierzeniu autora przekrojowym obrazem społeczeństwa polskiego na przełomie XVIII i XIX wieku....

Albatros – interpretacja i analiza...

„Albatros” Charlesa Baudelaire’a to wiersz autotematyczny w którym twórca wypowiada się na temat istoty poezji i kondycji samego poety. W tekście...

Koniec wieku XIX – interpretacja...

„Koniec XIX wieku” Kazimierza Przerwy-Tetmajera to wiersz będący manifestacją młodopolskiego dekadentyzmu i kryzysu kultury europejskiej. Poeta zadaje w nim dramatyczne...

Powrót taty – interpretacja i...

Streszczenie Utwór rozpoczyna bezpośredni zwrot do dzieci. Są one nawoływane do pójścia na wzgórze i zmawiania modlitwy za tatę. Podkreślone są zagrożenia...

Ogniem i mieczem – streszczenie...

Streszczenie Tom I Rok 1647 był to dziwny rok w którym rozmaite znaki na niebie i ziemi zwiastowały jakoweś klęski i nadzwyczajne zdarzenia. Narrator wspomina niebywale...