Tom I
Akcja powieści rozgrywa się w Łodzi w latach 80. XIX wieku. Głównym bohaterem jest Karol Borowiecki. Mężczyzna dowiaduje się, że spłonęła fabryka Goldberga, potem zaś odwiedza fabrykę Bucholca. W tym czasie do zakładu przychodzi Michałkowa, która oczekuje odszkodowania za śmierć męża podczas pracy. Zostaje jednak odprawiona z kwitkiem. Borowiecki wręcza jej jednak małą kwotę.
W restauracji hotelu Victoria Moryc i Cohn rozmawiają o interesach. Moryc ma zamiar założyć fabrykę z Maksem i Borowieckim, jednak Cohn nie ufa Borowieckiemu ze względu na jego polskie pochodzenie.
Podczas spektaklu w teatrze Borowiecki próbuje zyskać względy Mady i obiecuje, że poleci jej polskie książki warte przeczytania. Wśród widzów nieoczekiwanie pojawia się wiadomość o bankructwie łódzkich kupców, którzy byli głównymi nabywcami fabrykantów. W nocy Karol spotyka się z Lucy Zukerową. Kobieta zdradza mu, że wkrótce nastąpi podwyżka cen bawełny. Rano wspólnie z Morycem, Cohnem i Maksem postanawiają zaopatrzyć się w bawełnę.
Tymczasem Borowiecki otrzymuje list od narzeczonej Anki. Dziewczyna przesyła mu pewną sumę pieniędzy z prośbą o znalezienie pracy rodzinie Sochów. Następnie Borowiecki idzie na obiad do Bucholca, który gardzi Polakami i biedotą. Moryc zaś knuje plan, jak oszukać wspólników.
Lucy coraz bardziej zakochuje się w Karolu i organizuje spotkanie w lasku Milscha. Po powrocie do fabryki Borowiecki jest świadkiem zwolnienia Horna, pracownika kantoru, przez Bucholca. Tymczasem Trawiński chce pożyczyć pieniądze u Borowieckiego, ale ten odmawia i poleca mu Bauma.
Józio Jaskólski poszukuje pracy, jednak nie przyjmuje oferty Wilczka, syna organisty. Uważa bowiem, że to dyshonor zatrudniać się u plebejusza.
Podczas przyjęcia u Endelmanów Borowiecki spotyka swoją byłą kochankę, Emmę Likiertową. Składa także wizytę w pałacu Mullerów. Obie rodziny są bardzo zamożne, ale nadmiernie eksponują swój majątek i nie mają gustu. Wkrótce Bucholc umiera i wszyscy zjawiają się na jego uroczystym pogrzebie.
Tom II
Borowiecki odwiedza narzeczoną w jej majątku w Kurowie wraz z Maksem. Mężczyzna jest znudzony Anną i rozważa możliwość ożenku z Madą. Tymczasem Bronek Klein i Grosglik chcą pogrążyć Borowieckiego i wyciągają od Moryca informacje o planowanej fabryce.
Horn zatrudnia się u Szai, dowiaduje się też, że Wilczek na polecenie Grosglika wyłudza pieniądze od kobiet. Zośka Malinowska romansuje zaś z Kesslerem. Tymczasem na przyjęciu u Trawińskich obecna jest Anka z ojcem Karola. Borowiecki pozwala Morycowi na zwiększenie jego udziałów w interesie. Moryc zaś oświadcza się Meli.
Podczas poświęcenia fabryki Zuker informuje Borowieckiego, że otrzymał anonim o romansie Karola z jego żoną. Ten jednak zaprzecza. Okazuje się, że Lucy spodziewa się dziecka. Tymczasem Moryc wykupuje weksle Borowieckiego i udziela mu pożyczki.
Malinowski jest wściekły na Kesslera za wykorzystanie Zośki; wdaje się z nim w fabryce w bójkę i obaj giną w trybach maszyny. O wszystko zostaje obwiniony Malinowski.
Tymczasem Karol udaje się do Berlina, gdzie odwiedza Lucy. Kobieta twierdzi, że jest z nim w ciąży i grozi samobójstwem. Niespodziewanie przychodzi depesza o pożarze fabryki. Borowiecki wraca do Łodzi. Okazuje się, że w wybuchu kotła jego ojciec poniósł śmierć. Interes ponosi całkowitą klęskę i spółka się rozpada.
Muller obiecuje Borowieckiemu spółkę i pokaźną sumę pieniędzy w zamian za małżeństwo z Madą. Karol godzi się i zrywa zaręczyny z Anną, a następnie żeni się z Madą.
Cztery lata później Borowiecki zostaje głównym właścicielem fabryki Mullerów, a żona rodzi mu syna. Wolny czas mężczyzna poświęca na próżne zabawy i kobiety, jednak nie czuje się szczęśliwy. Pewnego dnia spotyka Annę, która prowadzi ochronkę dla dzieci. Borowiecki dochodzi do wniosku, że jedynie praca na rzecz innych daje prawdziwe spełnienie i pisze do Anny list z zapytaniem o założenie ochronki dla dzieci robotników.