Geneza
„Ziemia obiecana” Władysława Reymonta została wydana w 1899 roku. Jej napisanie poprzedziły kilkumiesięczny pobyt autora w rozwijającej się wówczas Łodzi i prowadzone w mieście obserwacje. Powieść miała pokazywać obraz rodzącego się społeczeństwa kapitalistycznego, ze wszystkimi jego drapieżnymi instynktami.
Czas i miejsce akcji
Akcja powieści rozgrywa się w Łodzi, w latach 80. XIX wieku. Epizodycznie miejscem wydarzeń są również Kurów (majątek ziemski) i Berlin.
Motywy
Motyw miasta – miasto w „Ziemi obiecanej” jawi się jako wielka dżungla, w której obowiązuje bezwzględne prawo silniejszego. Jest też dla bohaterów więzieniem i labiryntem.
Motyw zdrady – zdrada jest w powieści wszechobecna. Nikt nie może nikomu zaufać, nawet najbliżsi gotowi są bowiem dla materialnego zysku dokonać oszustwa i zadać cierpienie, jak Karol Borowiecki, który opuszcza narzeczoną Annę dla ożenku z zamożną Madą.
Motyw kariery – Łódź to w „Ziemi obiecanej” miasto, w którym można bardzo szybko zrobić karierę, w tym celu ściągają tu rzesze przyjezdnych. W kapitalistycznym świecie równie błyskawicznie można też jednak wszystko stracić.
Problematyka
„Ziemia obiecana” to panoramiczny obraz miasta Łodzi w okresie rodzącego się kapitalizmu i industrializacji. Reymont pokazał wszystkie niebezpieczeństwa tych zjawisk. Akcja powieści rozgrywa się w środowisku łódzkiego biznesu; bohaterami są Polacy, Żydzi i Niemcy, którzy robią wielkie interesy. Są oni właścicielami fabryk włókienniczych, bankierami, kupcami ogarniętymi żądzą pieniądza. Swoje fortuny budują na oszustwie i bezwzględnym wyzysku ubogiej klasy pracowniczej. Mimo to ich los jest niepewny, pycha kroczy bowiem tuż przed upadkiem i bankructwem.
Łódź dla ludzi przybywających do niej z nadzieją na odmianę losu jawi się jako tytułowa „ziemia obiecana”. W rzeczywistości jest jednak miastem klęski, upadku i złamanych karier. W tym mieście ogarniętym swoistą gorączką złota nikt nie czuje się szczęśliwy i wszyscy przegrywają.
Opisy głównych bohaterów
Karol Borowiecki – młody polski szlachcic, który przybywa do Łodzi w nadziei na otworzenie własnej fabryki włókienniczej, jest zaręczony z Anną. Początkowo pracuje jako chemik w fabryce Hermana Bucholca. Potem wchodzi w spółkę z Morycem Weltem i Maksem Baumem; udaje mu się spełnić marzenie, jednak szybko wpada w długi i zostaje oszukany przez wspólników. W życiu prywatnym kieruje się skrajnym egoizmem: romansuje z zamężną Lucy Zuker, a kiedy kobieta zachodzi w ciążę, porzuca ją. Opuszcza również narzeczoną, by dla pieniędzy ożenić się z zamożną Niemką, Madą Muller. W końcu zdobywa fortunę, jednak nie czuje się szczęśliwy.
Moryc Welt – młody Żyd, wchodzi w spółkę z Karolem Borowieckim i Maksem Baumem. Stara się jednak oszukać wspólników i zagarnąć najwięcej udziałów dla siebie. W przeciwieństwie do Karola chce produkować tandetę, a nie wartościowy towar. Wraz z Grosglikiem spiskuje przeciwko Borowieckiemu. Karol podejrzewa go o podpalenie fabryki. Moryc żeni się z bogatą Melą Grunspan.
Maks Baum – młody Niemiec, przyjaciel Karola Borowieckiego; robi interesy z Karolem i Morycem Weltem. Jest uczciwy i prawdomówny. Po pożarze fabryki wycofuje się ze spółki. Zakłada wspólny interes ze Stachem Wilczkiem.
Streszczenie W biblijnej „Księdze Rodzaju” znajduje się opis potopu. Spowodowany był on zepsuciem moralnym ludzkości. Bóg niezadowolony był z tego że...
Streszczenie Osada to miejscowość wypoczynkowa do której Mada wraz ze swoją siostrą Alusią i mamą udają się na wakacje. W Osadzie odżywają wspomnienia. Mada...
Geneza „Lot nad kukułczym gniazdem” to debiutancka powieść Kena Keseya. Jak się czasem zdarza debiut okazał się najważniejszym dziełem w dorobku autora. Do...
Czas i miejsce akcji geneza Utwór to nowela która została napisana przez Henryka Sienkiewicza w Paryżu a która jest wyrazem typowego dla pozytywistów...
„List do ludożerców” Tadeusz Różewicza pochodzi z tomu „Formy” (1958). Mamy tu do czynienia z liryką zwrotu do adresata. Podmiot liryczny...
Streszczenie Ballada rozpoczyna się opisem spaceru. Przedstawiony strzelec każdej nocy spotyka się z ukochaną w ciemnym borze. Spacerują razem przy świetle księżyca....
„Bakczysaraj” to sonet w którym pokazane są przemyślenia podmiotu lirycznego który dostrzega problem jakim jest przemijanie oraz kruchość tworów...
Bajka Ignacego Krasickiego „Słowik i szczygieł” oferuje krótki ale dosadny komentarz dotyczący działań artystów a być może każdego człowieka...
„Pan od przyrody” Zbigniewa Herberta to wzruszający wiersz w którym poeta składa hołd swojemu dawnemu nauczycielowi. Profesor został ukazany jako wcielenie...