„Święty Boże, święty mocny” to hymn Jana Kasprowicza z cyklu „Ginącemu światu”. Jest to utwór, w którym najmocniej dochodzi do głosu duchowy kryzys poety, a nawet pojawia się bluźnierczy gest ugięcia kolan przed szatanem. Utwór ma charakter podniosły i charakteryzuje go ekspresjonistyczny ton. Obecne są tu liczne hiperboliczne obrazy końca świata, wykrzyknienia, apostrofy, pytania retoryczne oraz nieregularna forma. Tytuł, spełniający również funkcję refrenowego powtórzenia, został zaczerpnięty z hymnu kościelnego, śpiewanego podczas ważnych uroczystości.
Podmiotem tekstu jest człowiek rozdarty w obliczu własnego cierpienia oraz wszechobecnej apokalipsy. Dookoła dostrzega on jedynie obrazy zła i nikczemności; czuje się samotny i bezsilny. W wierszu pojawiają się liczne symbole związane ze śmiercią: groby, krzyże, gromnice i pogrzebowe orszaki, a wreszcie i sama śmierć z kosą w ręku. Scenerię tworzą przerażające rośliny: osty, szaleje, łopiany, krwawniki symbolizujące zło i zepsucie. Obecne są również kraczące wrony, symbole sataniczne.
Cały świat przybiera postać wielkiego żałobnego konduktu zdążającego do zagłady. Podkreślają to liczne epitety o ciemnej, przygnębiającej tonacji. Wiersz ma zatem charakter katastroficzny, jest wyrazem ludzkiego lęku i zwątpienia w sens. Rzeczywistość zamienia się tu w piekło, z którego nie ma wyjścia. Człowiek w obliczu zła wzywa pomocy Boga i podjęcia walki z szatanem. Krzyczy:
Wal błyskawicą, wal!
Niechaj się łamie,
niech się rozkruszy ta zdrada,
która nad życiem i nad śmiercią włada!…
Wołanie człowieka pozostaje jednak bez odpowiedzi – Bóg jest bezsilny i obojętny na cierpienie stworzenia. To ostatecznie skłania podmiot do opowiedzenia się po stronie silniejszego i ugięcia kolan przed szatanem. Gest ów symbolizuje całkowite pogrążenie w otchłani rozpaczy i zwątpienia:
Z nieukojoną żałobą
klękam przed Tobą!
Zlituj się, zlituj nad ziemią,
gdzie ból i rozpacz drzemią,
gdzie ból i rozpacz dzwonem się rozlega
i w strasznej pieśni brzmi…
Szatanie!
„Pantofelek” to utwór Andrzeja Bursy. Przestawia coś w rodzaju dialogu dwóch postaci (choć widzimy wypowiedzi tylko jednej z nich). Podmiot liryczny...
Maria Dąbrowska przedstawia losy familii Niechciów i Ostrzeńskich. Bogumił Niechcic pochodzi z rodziny powstańczej – majątek jego bliskich został skonfiskowany...
„Rzadko na moich wargach...” to liryk Jana Kasprowicza zamykający zbiór „Księga ubogich”. Wiersz powstał w okresie I wojny światowej wielkiej...
„Tam gdzie spadają anioły” to powieść Doroty Terakowskiej. Książka łączy wątki fantastyczne z realistycznymi. Rozgrywa się we współczesnej Polsce...
Streszczenie Pewnego dnia w miasteczku nie wiadomo skąd zjawił się wielkolud który zajął całe boisko przeznaczone do zabaw. Dzieci nie miały się gdzie bawić dlatego...
Streszczenie Pieśń rozpoczyna zwrot do braci który zawiera w sobie zachętę do wspólnej zabawy. Podkreślając że żyje się tylko raz osoba mówiąca...
Dzieło Jana Potockiego należy do najwybitniejszych powieści okresu Oświecenia – nie tylko polskiego ale światowego. Potocki spisywał „Rękopis znaleziony w...
Ogólna charakterystyka Ewangelia według św. Jana to ostatnia Ewangelia znajdująca się w „Nowym Testamencie”. Jej autorstwo przypisuje się Janowi który...
„Spadanie” to poemat Tadeusza Różewicza pochodzący z tomu „Twarz trzecia” (1968). Wiersz pod względem strukturalnym stanowi rodzaj poetyckiego...
