Unikalne i sprawdzone teksty

Adam Ważyk – biografia i charakterystyka twórczości

Adam Ważyk był postacią ważną w polskiej kulturze XX wieku, chociaż dzisiaj o autorze „Poematu dla dorosłych” pamiętają głównie historycy literatury (i badacze dziejów politycznych naszego kraju!). Przyszły poeta urodził się w 1905 roku, w zamieszkującej w Warszawie rodzinie żydowskiej. Prawdziwe nazwisko Adama brzmiało Wagman. Jego bratem był Chaim Lejb, który jako Leon Trystan zdobył w okresie międzywojennym pewną pozycję w rodzimej branży filmowej, jednak zginął w 1941 roku, w trakcie działań militarnych.

Czas II Rzeczypospolitej to dla Adama początek działalności pisarskiej i krytycznej. Związany z różnymi ugrupowaniami awangardowymi, autor opublikował wówczas tom opowiadań „Człowiek w burym ubraniu” (1930) oraz powieść „Mity rodzinne” (1938). Pisał również teksty publicystyczne do prasy, analizując nową wówczas sztukę, jaką było kino. Zważywszy, że wtedy większość ludzi kultury uważało je za rozrywkę jarmarczną, dobrą dla ludzi prostych, zajęcie się filmem przez młodego krytyka uznać można za rodzaj deklaracji ideowej.

Po wybuchu wojny Ważyk trafił do Lwowa. Miasto to zostało w 1939 roku przyłączone do Związku Radzieckiego, który razem z Niemcami dokonał rozbioru Polski (pakt Ribbentrop-Mołotow). Nasz bohater poparł komunistyczne władze – tej „nowej wierze” pozostał wierny przez następnych kilkanaście lat. Byłem w domu wariatów, wspominał później ten okres, zestawiając swój komunizm z obłędem.

W 1943 roku opublikował ważny dla swej twórczości tom „Serce granatu”. W czasie II wojny światowej Ważyk działał jako politruk (oficer polityczny – tzn. zajmujący się propagandą) w Wojsku Polskim w Związku Radzieckim. W latach czterdziestych, już po zakończeniu konfliktu, poeta wspierał wysiłki władz, dążących do przebudowy społeczeństwa i kultury na sowiecką modłę. Stefan Kisielewski wspominał: świetny znawca poezji francuskiej, nowoczesnego malarstwa, nagle zrobił się politrukiem od sztuki i heroldem socrealizmu. Niszczył nas wszystkich okropnie.

Połowa lat pięćdziesiątych przyniosła Ważykowi rozczarowanie w stosunku do komunizmu. Jak sam to ujął, „wyleczył się” z ideologicznego „szaleństwa”. W 1955 roku opublikował „Poemat dla dorosłych”. Utwór ten opisywał w naturalistyczny sposób cierpienia robotników, wznoszących Nową Hutę. Był to cios w dotychczasową propagandę władz, które uznawały budowę miasta za jedno z najważniejszych dokonań Polski Ludowej. W Związku Radzieckim literackim dokonaniem, które symbolizowało koniec stalinizmu stała się powieść Ilii Erenburga „Odwilż”. W Polsce tę rolę spełnił utwór Ważyka. Trzeba dodać, że w kolejnych latach autor coraz bardziej odchodził od swoich niegdysiejszych przekonań. W 1957 roku wystąpił z Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej – na ten gest zdecydowało się wówczas stosunkowo niewielu ludzi kultury. Z kolei w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych Ważyk poparł szereg inicjatyw wymierzonych w cenzurę i zależność Polski od Związku Radzieckiego.

Byłoby jednak błędem widzieć w poecie wyłącznie twórcę „politycznego”. Był on również autorem subtelnych esejów literackich („Dziwna historia awangardy”, 1976), a także wielu przekładów poetyckich z języka francuskiego i rosyjskiego.

Poeta zmarł w ukochanej Warszawie w 1982 roku.

Rozwiń więcej
Adam Ważyk /za: wikipedia.pl

Losowe tematy

Mark Twain - biografia i charakterystyka...

Mark Twain uznawany jest powszechnie za jednego z ojców literatury amerykańskiej. Pamiętać należy że Stany Zjednoczone Ameryki powstały dopiero w XVIII wieku i musiało...

Ewa Chotomska – biografia i charakterystyka...

Biografia Ewa Chotomska – polska pisarka i scenarzystka znana przede wszystkim jako autorka literatury dziecięcej a także tekstów piosenek dla dzieci; córka...

Eric Knight – biografia i charakterystyka...

Biografia Eric Knight – amerykański pisarz angielskiego pochodzenia; światowy rozgłos zapewniła mu powieść „Lassie wróć!”. Urodził się 10 kwietnia...

Michael Ende – biografia i charakterystyka...

Biografia i charakterystyka twórczości Michael Ende – niemiecki pisarz literatury dziecięcej i młodzieżowej. Urodził się 12 listopada 1929 r. w Garmisch-Partenkirchen...

Eliza Orzeszkowa - biografia i charakterystyka...

Biografia Eliza Orzeszkowa z domu Pawłowska urodziła się 6 czerwca 1841. Zamieszkiwała Mikołowszczyzne położoną koło Grodna. Pochodząca z zamożnej rodziny kobieta...

Jan Parandowski - biografia i charakterystyka...

Życiorys Urodzony 11 maja 1895 roku we Lwowie twórca który na koncie miał między innymi eseje tłumaczenia oraz powieści. Debiutował w wieku zaledwie osiemnastu...

Mikołaj Sęp-Szarzyński - biografia...

Biografia Mikołaj Sęp-Szarzyński powszechnie uznawany jest za obok Jana Kochanowskiego najwybitniejszego twórcę staropolskiej literatury. Okres jego aktywności przypadł...

Antoni Czechow - biografia i charakterystyka...

Biografia Wybitny dramaturg rosyjskiego pochodzenia który na świat przyszedł w Taganrogu. Urodzony w styczniu 1860 roku dorastał w ubogiej rodzinie. Początkowo jego...

Ludwik Jerzy Kern – biografia...

Biografia Ludwik Jerzy Kern – polski poeta dziennikarz i satyryk. Urodził się w Łodzi 29 grudnia 1920 r. Zmarł 29 października 2010 r. w Krakowie. Znany jest przede...