Unikalne i sprawdzone teksty

Adam Ważyk – biografia i charakterystyka twórczości

Adam Ważyk był postacią ważną w polskiej kulturze XX wieku, chociaż dzisiaj o autorze „Poematu dla dorosłych” pamiętają głównie historycy literatury (i badacze dziejów politycznych naszego kraju!). Przyszły poeta urodził się w 1905 roku, w zamieszkującej w Warszawie rodzinie żydowskiej. Prawdziwe nazwisko Adama brzmiało Wagman. Jego bratem był Chaim Lejb, który jako Leon Trystan zdobył w okresie międzywojennym pewną pozycję w rodzimej branży filmowej, jednak zginął w 1941 roku, w trakcie działań militarnych.

Czas II Rzeczypospolitej to dla Adama początek działalności pisarskiej i krytycznej. Związany z różnymi ugrupowaniami awangardowymi, autor opublikował wówczas tom opowiadań „Człowiek w burym ubraniu” (1930) oraz powieść „Mity rodzinne” (1938). Pisał również teksty publicystyczne do prasy, analizując nową wówczas sztukę, jaką było kino. Zważywszy, że wtedy większość ludzi kultury uważało je za rozrywkę jarmarczną, dobrą dla ludzi prostych, zajęcie się filmem przez młodego krytyka uznać można za rodzaj deklaracji ideowej.

Po wybuchu wojny Ważyk trafił do Lwowa. Miasto to zostało w 1939 roku przyłączone do Związku Radzieckiego, który razem z Niemcami dokonał rozbioru Polski (pakt Ribbentrop-Mołotow). Nasz bohater poparł komunistyczne władze – tej „nowej wierze” pozostał wierny przez następnych kilkanaście lat. Byłem w domu wariatów, wspominał później ten okres, zestawiając swój komunizm z obłędem.

W 1943 roku opublikował ważny dla swej twórczości tom „Serce granatu”. W czasie II wojny światowej Ważyk działał jako politruk (oficer polityczny – tzn. zajmujący się propagandą) w Wojsku Polskim w Związku Radzieckim. W latach czterdziestych, już po zakończeniu konfliktu, poeta wspierał wysiłki władz, dążących do przebudowy społeczeństwa i kultury na sowiecką modłę. Stefan Kisielewski wspominał: świetny znawca poezji francuskiej, nowoczesnego malarstwa, nagle zrobił się politrukiem od sztuki i heroldem socrealizmu. Niszczył nas wszystkich okropnie.

Połowa lat pięćdziesiątych przyniosła Ważykowi rozczarowanie w stosunku do komunizmu. Jak sam to ujął, „wyleczył się” z ideologicznego „szaleństwa”. W 1955 roku opublikował „Poemat dla dorosłych”. Utwór ten opisywał w naturalistyczny sposób cierpienia robotników, wznoszących Nową Hutę. Był to cios w dotychczasową propagandę władz, które uznawały budowę miasta za jedno z najważniejszych dokonań Polski Ludowej. W Związku Radzieckim literackim dokonaniem, które symbolizowało koniec stalinizmu stała się powieść Ilii Erenburga „Odwilż”. W Polsce tę rolę spełnił utwór Ważyka. Trzeba dodać, że w kolejnych latach autor coraz bardziej odchodził od swoich niegdysiejszych przekonań. W 1957 roku wystąpił z Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej – na ten gest zdecydowało się wówczas stosunkowo niewielu ludzi kultury. Z kolei w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych Ważyk poparł szereg inicjatyw wymierzonych w cenzurę i zależność Polski od Związku Radzieckiego.

Byłoby jednak błędem widzieć w poecie wyłącznie twórcę „politycznego”. Był on również autorem subtelnych esejów literackich („Dziwna historia awangardy”, 1976), a także wielu przekładów poetyckich z języka francuskiego i rosyjskiego.

Poeta zmarł w ukochanej Warszawie w 1982 roku.

Rozwiń więcej
Adam Ważyk /za: wikipedia.pl

Losowe tematy

Stanisław Lem – biografia i charakterystyka...

Biografia Stanisław Lem urodził się 12 września 1921 r. we Lwowie. Był synem Samuela Lehma lwowskiego lekarza który w młodości podejmował całkiem udane próby...

Danuta Wawiłow i Natalia Usenko...

Danuta Wawiłow – polska poetka tłumaczka literatury rosyjskiej i radzieckiej prozaik autorka utworów dla dzieci oraz słuchowisk radiowych. Przyszła na świat...

Henryk Sienkiewicz - biografia i...

Henryk Sienkiewicz Urodził się 5 maja 1846 w miejscowości Wola Okrzejowska. Tam też zamieszkuje przez część dzieciństwa by następnie przenieść się do Warszawy gdzie...

Adam Naruszewicz – biografia i...

Adam Naruszewicz urodził się w 1733 roku w Pińsku. Wcześnie osierocony związał się z Jezuitami i przyjął święcenia. Wiek XVIII nie był sprzyjający dla następców...

Alan Aleksander Milne – biografia...

Biografia Alan Aleksander Milne – angielski pisarz autor takich książek dla dzieci jak: „Kubuś Puchatek” (1926) oraz „Chatka Puchatka” (1928)....

Anna Onimichowska – biografia...

Biografia Anna Onimichowska to polska poetka i dramatopisarka autorka wierszy i książek dla dzieci i młodzieży. Urodziła się 28 stycznia 1952 r. w Warszawie. Jest młodszą...

Umberto Eco – biografia i charakterystyka...

Umberto Eco był bodaj najbardziej znanym i poważanym intelektualistą współczesnych Włoch. Światową reputację zapewniły mu już prace naukowe a twórczość...

Krzysztof Kamil Baczyński – biografia...

Krzysztof Kamil Baczyński to bodaj najbardziej znany autor z pokolenia „Kolumbów”. Przyszedł na świat w Warszawie w 1921 roku w rodzinie inteligenckiej....

Tadeusz Konwicki – biografia i...

Biografia Tadeusz Konwicki - syn Michała Konwickiego i Jadwigi z domu Kieżun - przyszedł na świat 22 czerwca 1926 r. w Nowej Wilejce (dzielnica Wilna). W młodości uczył...