Unikalne i sprawdzone teksty

Tytus Czyżewski – biografia i charakterystyka twórczości

Obecnie Tytus Czyżewski pamiętany jest przede wszystkim jako malarz i osoba szukająca informacji o nim natrafia przede wszystkim na analizę jego twórczości plastycznej. Jednak był on również poetą i jak jednak zauważył Czesław Miłosz: utwory jego mają prawo do swego miejsca w każdej antologii.

Przyjrzymy się więc biografii tego cokolwiek zapomnianego obecnie twórcy. Czyżewski przyszedł na świat w roku 1880, w pobliżu Limanowej – konkretnie w Przyszowej. Nie jest to bez znaczenia dla jego przyszłych dzieł. Czyżewski miał mianowicie możliwość zetknięcia się z miejscowym folklorem. Dogłębna znajomość mentalności górali i twórczości ludowej pozwoliła mu na odwołanie się to nich w poezji.

Tytus pochodził z rodziny szlacheckiej i odebrał bardzo dobre wykształcenie. Po skończeniu szkoły średniej w Nowym Sączu udał się do Krakowa, gdzie trafił pod opiekę takich sław malarskich, jak Stanisław Wyspiański, czy Józef Mehoffer. Oczywiście, co typowe dla artystów przełomu XIX i XX wieku, Czyżewski kontynuował edukację w stolicy Francji. Po powrocie do Polski pracował, jako nauczyciel rysunku w gimnazjum – pamiętajmy, że ówczesne gimnazja uchodziły za placówki prestiżowe i nauczyciele tam uczący cieszyli się dużym respektem. I wojnę światową nasz bohater spędził w większości we Wiedniu, chociaż pod koniec konfliktu przeprowadził się ponownie do Krakowa. Tutaj współtworzył życie artystyczno-towarzyskie, będąc podporą klubu „Gałka muszkatołowa”, działającego w kawiarni o tej samej nazwie.

W latach dwudziestych Czyżewski pełnił funkcję dyplomaty. Okres ten to początek jego sławy jako krytyka sztuki – pełną renomę uzyskał na tym polu w latach trzydziestych. Karierze położyła kres wojna. W powstaniu warszawskim zniszczone zostało mieszkanie Czyżewskiego, razem z jego nieopublikowanym tomem wierszy. Poeta musiał więc kolejny raz w swoim życiu udać się do Krakowa – tam też zmarł w 1945 roku.

Zarówno malarstwo, jak i literatura Czyżewskiego zdradzają dążenia formistyczne. Jak opisał tę grupę przywoływany Miłosz: Kładli oni nacisk na czysta formę jako istotę sztuki; tak wiec w malarstwie ruch ich prowadził do deformacji przedstawianych przedmiotów, a nawet do kompozycji niefiguratywnych. Ową grę z formą dostrzec można w poezji Czyżewskiego choćby w „Pastorałkach” (1925). Autor odnosił się w nich do ludowych jasełek, jednak przetwarzał po swojemu motywy folkloru. Również w słynnym „Nożu w bżuhu”, współredagowanym przez Bruno Jasieńskiego, znaleźć można oryginalne wiersze Czyżewskiego.

Jak wspomniano na początku, dzisiaj Czyżewski wydaje się twórcą cokolwiek zapomnianym. Warto jednak sięgać zarówno po jego poezję, jak i malarstwo – choćby po to, by dowiedzieć się, co prawie sto lat temu uchodziło za skandal!

Rozwiń więcej
Portret Tytusa Czyżewskiego, autorstwa Leona Chwistka / za: wikipedia.pl

Losowe tematy

C. S. Lewis – biografia i charakterystyka...

Biografia C. S. Lewis – (właśc. Clive Staples „Jack” Lewis) – brytyjski pisarz i naukowiec. Urodził się 29 listopada 1898 r. w Belfaście natomiast...

Daniel Naborowski - biografia i...

Biografia Daniel Naborowski znany jest jako jeden z najwybitniejszych i najlepiej wykształconych twórców polskiego baroku. Przyszedł on na świat w 1573 r. w...

Wojciech Kuczok – biografia i...

Biografia Wojciech Kuczok – polski prozaik krytyk filmowy scenarzysta a także poeta i speleolog ( z zamiłowania). Przyszedł na świat 18 października 1972 r. w Chorzowie....

Agnieszka Osiecka – biografia...

Agnieszka Osiecka zajmuje specyficzne miejsce w dziejach polskiej literatury. Rzadko wymieniana jest w podręcznikach akademickich nie zestawia się jej z wielkimi poetami XX...

Aleksander Kamiński – biografia...

Biografia Aleksander Kamiński urodził się w Warszawie w 1903 roku. Jego ojciec Jan Kamiński był farmaceutą. Dzieciństwo przyszły działacz niepodległościowy spędził...

Gustaw Herling-Grudziński – biografia...

Biografia Gustaw Herling-Grudziński urodził się w 1919 roku w Kielcach. Pochodził z rodziny żydowskiej. Ukończył Gimnazjum im. Mikołaja Reja a następnie studiował polonistykę...

Jan Andrzej Morsztyn - biografia...

Biografia Jan Andrzej Morsztyn przyszedł na świat 24 czerwca 1621 r. w okolicach Krakowa (w Raciborsku lub Wiśniczu). Należał do zamożnej rodziny szlacheckiej herbu Leliwa...

Józef Ignacy Kraszewski - biografia...

Biografia Urodził się w Warszawie 28 lipca 1812 roku. Dorastał pod opieką babki oraz prababki w Romanowie. Jego ojciec był chorążym. Zdobywał wykształcenie w różnych...

Ewa Lipska – biografia i charakterystyka...

Ewa Lipska z pewnością nie pasuje do powszechny wyobrażeń o postaci poety. Nie jest bowiem osobą która w odosobnieniu pisze pełne egzaltacji wiersze – zamiast...