Unikalne i sprawdzone teksty

Tytus Czyżewski – biografia i charakterystyka twórczości

Obecnie Tytus Czyżewski pamiętany jest przede wszystkim jako malarz i osoba szukająca informacji o nim natrafia przede wszystkim na analizę jego twórczości plastycznej. Jednak był on również poetą i jak jednak zauważył Czesław Miłosz: utwory jego mają prawo do swego miejsca w każdej antologii.

Przyjrzymy się więc biografii tego cokolwiek zapomnianego obecnie twórcy. Czyżewski przyszedł na świat w roku 1880, w pobliżu Limanowej – konkretnie w Przyszowej. Nie jest to bez znaczenia dla jego przyszłych dzieł. Czyżewski miał mianowicie możliwość zetknięcia się z miejscowym folklorem. Dogłębna znajomość mentalności górali i twórczości ludowej pozwoliła mu na odwołanie się to nich w poezji.

Tytus pochodził z rodziny szlacheckiej i odebrał bardzo dobre wykształcenie. Po skończeniu szkoły średniej w Nowym Sączu udał się do Krakowa, gdzie trafił pod opiekę takich sław malarskich, jak Stanisław Wyspiański, czy Józef Mehoffer. Oczywiście, co typowe dla artystów przełomu XIX i XX wieku, Czyżewski kontynuował edukację w stolicy Francji. Po powrocie do Polski pracował, jako nauczyciel rysunku w gimnazjum – pamiętajmy, że ówczesne gimnazja uchodziły za placówki prestiżowe i nauczyciele tam uczący cieszyli się dużym respektem. I wojnę światową nasz bohater spędził w większości we Wiedniu, chociaż pod koniec konfliktu przeprowadził się ponownie do Krakowa. Tutaj współtworzył życie artystyczno-towarzyskie, będąc podporą klubu „Gałka muszkatołowa”, działającego w kawiarni o tej samej nazwie.

W latach dwudziestych Czyżewski pełnił funkcję dyplomaty. Okres ten to początek jego sławy jako krytyka sztuki – pełną renomę uzyskał na tym polu w latach trzydziestych. Karierze położyła kres wojna. W powstaniu warszawskim zniszczone zostało mieszkanie Czyżewskiego, razem z jego nieopublikowanym tomem wierszy. Poeta musiał więc kolejny raz w swoim życiu udać się do Krakowa – tam też zmarł w 1945 roku.

Zarówno malarstwo, jak i literatura Czyżewskiego zdradzają dążenia formistyczne. Jak opisał tę grupę przywoływany Miłosz: Kładli oni nacisk na czysta formę jako istotę sztuki; tak wiec w malarstwie ruch ich prowadził do deformacji przedstawianych przedmiotów, a nawet do kompozycji niefiguratywnych. Ową grę z formą dostrzec można w poezji Czyżewskiego choćby w „Pastorałkach” (1925). Autor odnosił się w nich do ludowych jasełek, jednak przetwarzał po swojemu motywy folkloru. Również w słynnym „Nożu w bżuhu”, współredagowanym przez Bruno Jasieńskiego, znaleźć można oryginalne wiersze Czyżewskiego.

Jak wspomniano na początku, dzisiaj Czyżewski wydaje się twórcą cokolwiek zapomnianym. Warto jednak sięgać zarówno po jego poezję, jak i malarstwo – choćby po to, by dowiedzieć się, co prawie sto lat temu uchodziło za skandal!

Rozwiń więcej
Portret Tytusa Czyżewskiego, autorstwa Leona Chwistka / za: wikipedia.pl

Losowe tematy

Zbigniew Herbert – biografia i...

Biografia Zbigniew Herbert urodził się w 1924 roku we Lwowie w rodzinie urzędnika bankowego. Ukończył VIII Gimnazjum i Liceum im. Jana Kazimierza we Lwowie. Po wybuchu II...

Stefan Żeromski - biografia i charakterystyka...

Stefan Żeromski należał do najpopularniejszych polskich autorów przełomu XIX i XX wieku. Jego twórczość stanowiła istotny głos w sprawach społecznych obyczajowych...

Czesław Janczarski – biografia...

Biografia Czesław Janczarski (pseudonim Jan Antkiewicz) – polski poeta twórca literatury dziecięcej oraz tłumacz z języka rosyjskiego. Urodził się na Wołyniu...

Jack London – biografia i charakterystyka...

Biografia Jack London (prawdziwe nazwisko John Griffith Chaney) – amerykański pisarz urodził się 12 stycznia 1876 r. w San Francisco natomiast zmarł 22 listopada 1916...

Vladimir Nabokov – biografia i...

Vladimir Nabokov to jeden z największych oryginałów i skandalistów literackich XX wieku. Trudno usytuować go wśród innych pisarzy trudno nawet osadzić...

Krystyna Drzewiecka – biografia...

Krystyna Drzewiecka z wykształcenia historyk zasłynęła jako autorka interesujących i jedynych w swoim rodzaju książek dla najmłodszych czytelników. Szersze grono...

Zofia Nałkowska – biografia i...

Biografia Zofia Nałkowska należy do grona najwybitniejszych i najbarwniejszych postaci w historii polskiej literatury. Autorka „Granicy” zasłynęła nie tylko...

Bolesław Leśmian – biografia...

Bolesław Leśmian wyróżnia się wśród polskich poetów XX wieku oryginalnością. Wydaje się że przez całe swoje życie stał obok głównego...

Zofia Kossak-Szczucka – biografia...

Biografia Zofia Kossak–Szczucka – wybitna polska powieściopisarka współzałożycielka tajnych organizacji: Frontu Odrodzenia Polski oraz Rady Pomocy Żydom...