Streszczenie
Głównymi bohaterami utworu Astrid Lindgren są dwaj bracia: młodszy – 9 – letni Karol i starszy – 13 – letni Jonatan Lew. Pierwszy jest nieuleczalnie chory. Jonatan dodaje mu otuchy i uspokaja jego lęk przed śmiercią, opowiadając historię o czarodziejskiej krainie Nangijali. To wspaniała kraina, w której nie ma zła, bólu i cierpienia. Jonatan mówi bratu, że kiedyś obaj tu przybędą i będą wiedli beztroskie życie. Nieoczekiwanie to jednak Jonatan jako pierwszy przenosi się do tej krainy. Dzieje się tak na skutek pożaru, w którym chcąc ratować Karola, sam ginie w wyniku upadku z okna. Później Jonatan przybywa do brata pod postacią białej gołębicy i kieruje go do domu w Dolinie Wiśni. Karol przenosi się tu niedługo potem. Okazuje się, że obietnica Jonatana została spełniona. W krainie Nangijali nie ma cierpienia – ludzie zaś żyją tu po to, by realizować swe ukryte marzenia.
Zaraz na drugi dzień po przybyciu obaj chłopcy udają się do karczmy Jossiego, który przez okolicznych mieszkańców nazywany jest Złotym Kogutem. Potem zjawiają też w Zagrodzie Tulipanów, aby tu odwiedzić Sofię, która opiekuje się białymi gołębiami. Z rozmowy z nią Jonatan przekonuje się, że w Nangijali życie wcale nie upływa tak beztrosko jak mu się to początkowo wydawało. Od jakiegoś czasu mityczna kraina toczy zaciekłą, podziemną walkę z niejakim Tengilem – tyranem okupującym Dolinę Dzikich Róż. Wśród wojowników najprawdopodobniej jest szpieg, który zdradza obóz i donosi wrogom o jego zamiarach i poczynaniach. Szpieg ten również miał mordować gołębie.
Chcąc włączyć się do walki z Tengilem, Jonatan samotnie udaje się do Doliny Dzikich Róż, gdzie przetrzymywany jest Orwar. Będąc przekonanym, że zdrajcą jest rudy łucznik Hubert, Karol zamierza podążyć za bratem. Niestety już w trakcie pierwszego noclegu, zostaje zaatakowany przez Wilki, a z pomocą przychodzi mu nie kto inny, jak właśnie Hubert. Przypadkowo Karol podsłuchuje też rozmowę jednego z żołnierzy Tengila z karczmarzem Jossim. Odkrywa więc już kto jest prawdziwym zdrajcą. W trakcie ucieczki przed ludźmi Tengila, Karol zjawia się w domu pewnego staruszka o imieniu Mateusz. Okazuje się, że tutaj ukrywa się również Jonatan. Mateusz jest dowódcą walczącego podziemia, a dzięki mądrości, wiedzy i doświadczeniu pomaga braciom zwodzić strażników okupanta, aż do momentu wyruszenia w dalszą drogę. W trakcie dalszej wyprawy Jonatan opowiada bratu o smoczycy Katli, którą potrafił okiełznać i ułaskawić tylko Tengil. To w jej grocie przetrzymywano Orwara. Bracia uwalniają wodza z klatki smoczycy, po czym natychmiast odwożą go do Mateusza. Nadchodzi czas ostatecznego starcia.
W trakcie ostatniej bitwy śmierć ponosi wielu mieszkańców Nangijali. Jonatan przejmuje jednak róg Tengila, dzięki czemu może pokierować Katlą, tak by ta zwyciężyła dotychczasowego pana. Walka kończy się zwycięstwem partyzantów. Smoczyca wpada następnie do rzeki, gdzie zostaje pożarta przez przeciwnika. W pewnym momencie dosięga jednak Jonatana swymi zatrutymi płomieniami. Jej jad paraliżuje ciało chłopca, który zapowiada bratu, że właśnie udaje się do nowej krainy – Nangilimy. Bracia nie chcą się rozdzielać i wspólnie wybierają się do owej krainy, skacząc w przepaść.
Plan wydarzeń
1. Życie dwóch braci – Jonatana i Karola Lwów.
2. Nieuleczalna choroba Karola.
3. Jonatan opowiada bratu o krainie Nangijali.
4. Pożar w domu chłopców – Jonatan jako pierwszy przechodzi do krainy.
5. Karol umiera i dołącza do brata.
6. Opis cudownej, mitycznej krainy.
7. Wizyta w karczmie u Jossiego.
8. Spotkanie z Sofią – opiekunką gołębi.
9. Opowieść o podziemnej walce z potworem – Tengilem.
10. Jonatan wyrusza, by pomóc Orwarowi.
11. Karol podążą za bratem.
12. Uwolnienie Orwara.
13. Ostateczne starcie z Tengilem.
14. Walka z Katlą – śmierć Jonatana.
15. Chłopcy przenoszą się do Nangilimy.