Pippi Pończoszanka – opracowanie, problematyka, opisy bohaterów

Geneza

Pierwsza powieść Astrid Lindgren, której bohaterką była Pippi Pończoszanka, ukazała się w roku 1945. Sam pomysł tej postaci narodził się jednak kilka lat wcześniej, a jego powstanie miało związek z chorobą córki autorki. Pippi była bowiem postacią, która rozweselała chorującą na zapalenie płuc dziewczynkę. Pierwsze opowieści z udziałem rudowłosej córki kapitana datowane są na rok 1941. Następnie autorka, gdy tylko miała czas, udoskonalała je, nadając im książkową formę. Co ciekawe, pierwszy rękopis powieści został odrzucony. Astrid Lindgren spróbowała więc szczęścia jeszcze raz i wzbogaciła dzieło o jeszcze więcej nierealnych elementów. Opublikowania książki podjęło się inne wydawnictwo. Wkrótce okazało się, że był to strzał w dziesiątkę, a Pippi stała się jedną z ulubionych przez dzieci postaci.

Czas i miejsce akcji

Miejscem akcji „Pippi Pończoszanki” jest niewielkie szwedzkie miasteczko, które bardzo przypomina Vimmerby, rodzinne miasto autorki. Najważniejszym punktem na mapie powieści jest oczywiście Willa Śmiesznotka, czyli ogromny dom zakupiony przez tatusia tytułowej bohaterki.

Czas akcji powieści zbliżony jest do okresu powstania powieści. Opisane wydarzenia rozgrywają się w letnich i jesiennych miesiącach.

Problematyka

Powieść Astrid Lindgren zabiera czytelnika we wspaniały i niezwykle barwny świat dzieciństwa. Główna bohaterka obdarzona została jedyną w swoim rodzaju wyobraźnią, która pozwala jej na wymyślanie fantastycznych historii oraz prawdziwie szalonych zabaw. W utworze obecne są niemal wszystkie wartości towarzyszące okresowi dorastania. Rodzą się przyjaźnie, bohaterowie są dla siebie życzliwi, dbają o siebie nawzajem i z chęcią niosą pomoc, jeśli ta jest potrzebna.

Czytając „Pippi Pończoszankę” warto zwrócić uwagę na kontrast pomiędzy głównymi bohaterami. Pippi oraz Tommy i Annika pochodzą z zupełnie innych światów. Tytułowa postać to dziewczynka pozbawiona opieki dorosłych, samodzielna, momentami nawet zbyt bezpośrednia. Rodzeństwo Settergrenów to z kolei dzieci dobrze wychowane, a więc przestrzegające reguł i potrafiące zachować się w określonych sytuacjach. Ten wyraźny podział zainspirowany został pismami i artykułami o tematyce pedagogicznej, których autorem był Bertrand Russell.

„Wychowanie jest kluczem do nowego świata” - tymi słowami Russella można najkrócej scharakteryzować pogląd na pedagogikę, który wpisany jest w powieść Astrid Lindgren. Tak zwany ruch nowego wychowania stawiał w centrum dziecko oraz dążył do jak najlepszego wykorzystania jego naturalnych predyspozycji. W tym ujęciu młody człowiek miał odznaczać się nieskrępowaną aktywnością oraz być wychowywanym i edukowanym przez ciekawość, pragnienie odkrywania.

Czytelnik z łatwością może zaobserwować, że Pippi nie jest dzieckiem podobnym do jej rówieśników. Nie chodzi tutaj jedynie o ekstrawagancki strój i ogromną siłę, ale także nastawienie dziewczynki. Jest ona ciekawa świata, nie wstydzi się pytać, samodzielnie podejmuje decyzje. I chociaż niekiedy można odnieść wrażenie, że nie potrafi zachować się w określonych sytuacjach, jej urok i próby bycia grzeczną zacierają negatywne wrażenia. W dodatku Pippi jest dziewczynką respektującą najważniejsze zasady moralne. Pomaga słabszym, odznacza się uczciwością, dba o zwierzęta itd.

„Pippi Pończoszanka” wzbudziła ogromne konsekwencje. Była to bowiem książka ukazująca zupełnie inny obraz dzieciństwa. Przez pewien czas odbiorcy zastanawiali się nawet, czy dzieło Astrid Lindgren nie będzie miało demoralizującego wpływu na młodzież. Okazuje się jednak, ze obawy te wygłaszano trochę na wyrost. Pippi jest przecież uczynną i ciekawą świata dziewczynką, która imponuje kreatywnością i chęcią do działania.

Bohaterowie

Pippi Pończoszanka

Tytułową bohaterką powieści Astrind Lindgren jest dziewięcioletnia dziewczynka, która odznacza się dość niezwykłym wyglądem. Jej marchewkowe włosy zaplecione są w dwa warkoczyki, a twarz, ozdobiona przypominającym kartofelek nosem i pięknymi zębami, zawsze stwarza wrażenie uśmiechniętej i zadowolonej. Pippi nosi niebieską sukienkę, którą sama dosztukowała czerwonym jedwabiem, dwukrotnie zbyt duże buty (pamiątkę po tatusiu) oraz dwie różne pończochy - czarną i brązową.

Także niezwykłe zdolności Pippi oraz jej charakter odróżniały ją od pozostałych dzieci. Przede wszystkim tytułowa bohaterka to dziewczynka obdarzona nadzwyczajną siłą. Z łatwością podnosi konia, samodzielnie radzi sobie z dorosłymi mężczyznami, co udowadnia w czasie ucieczki przed policją lub spotkania z bandytami.

Pippi to dziewczynka niezwykle odważna i bezpośrednia. Nie boi się nikogo - nawet rozsierdzony byk nie stanowi dla niej zagrożenia. Podobną odwagą wykazuje się ona w czasie rozmów z dorosłymi, w czasie których nie zachowuje się pokornie, ale chce być równorzędną partnerką do dyskusji, której zdanie także ma znaczenie (rozmowa z nauczycielką, spotkanie z panią Settergren).

Pippi nie lubi się nudzić, dlatego z wielkim zamiłowaniem wymyśla atrakcyjne zabawy, które rozwiewały szarą codzienność. Wyobraźnia bohaterki znajduje odzwierciedlenie w opowiadanych przez nią historiach, często nawiązujących do podróży odbytych przez dziewczynkę (choć zazwyczaj same opowieści mają niewiele wspólnego z prawdą).

Tytułowa bohaterka jest także osobą troskliwą i bardzo pomocną. Z wielką starannością dogląda swoich zwierzęcych przyjaciół i zawsze służy wsparciem słabszym i znajdującym się w trudnej sytuacji, co udowodniła pomagając Villemu oraz ratując dwoje dzieci z pożaru.

Pan Nilsson

Pan Nilsson to mały makak, który trafił pod opiekę głównej bohaterki. Ubrany jest on w niebieskie spodnie, żółty kubraczek oraz słomkowy kapelusz, co czyni jego wygląd naprawdę niecodziennym.

Annika

Córka pani Settergren i siostra Tommy’ego to bardzo ładna dziewczynka, która nosi schludne sukienki oraz włosy zaczesane w loki.

Annika jest rozsądną i spokojną dziewczynką. Nie lubi ryzykować i często studzi zbyt odważne zapędy brata.

Tommy

Syn pani Settergren i brat Anniki to jasnowłosy i radosny chłopiec. Chociaż na co dzień stara się być grzecznym i ułożonym dzieckiem, to w czasie spotkań z Pippi zawsze próbuje wykazać się czymś szczególnym. Jest odważny i zawsze chętnie dołącza do najróżniejszych zabaw.

Pani Settergren

Pani Settergren kocha swoje dzieci. Nie lubi jednak, gdy są zbyt głośne lub brudzą sobie ubrania. Zupełnie poza jej wyobrażenia wykracza zachowanie Pippi, która w czasie spotkania z sąsiadkami wpada głową w tort, rozsypuje cukier oraz żywo włącza się do dyskusji.

Bengt i jego banda

Bengt jest chłopcem doskonale znanym Annice i Tommy’emu. Wiadomo, że wraz z nim pojawiają się kłopoty. Silny i otoczony swoimi towarzyszami chłopiec nie stroni od przemocy fizycznej. Jednak kiedy Pippi daje mu nauczkę, przynajmniej na chwilę staje się spokojniejszy.

Policjanci

Policjanci złożyli wizytę w Willi Śmiesznotce w celu zabrania Pippi do domu dziecka. Kiedy okazało się, że tytułowa bohaterka jest od nich znacznie silniejsza i sprytniejsza, postanowili wycofać się i nie mówić nikomu o tym, co spotkało ich w domu dziewczynki.

Pani nauczycielka

Wychowawczyni Tommy’ego i Anniki stara się zachęcić Pippi do nauki. Jednakże dziewczynka wcale nie chce poznawać literek ani liczb. Woli za to rozmawiać o różnych niestworzonych rzeczach i wymyślać nowe pytania do matematycznych zadań. W pewnym momencie nauczycielka traci cierpliwość, ale kiedy poznaje historię Pippi, ponownie staje się łagodna i zachęca dziewczynkę, aby jeszcze kiedyś przyszła do szkoły.

Blom i Dunder Karlsson

Włóczędzy, którzy chcieli okraść Pippi z jej kosztowności. Nie znali oni nadzwyczajnej siły dziewczynki, przez co bardzo się przeliczyli. Ich chciwość szybko ustąpiła miejsca posłuszeństwu, kiedy zostali usadzeni przez główną bohaterkę na szafie. Już po chwili grzecznie tańczyli z nią polkę.