Satyry, Ignacy Krasicki - opracowanie

Satyry Ignacego Krasickiego do dzisiaj cieszą się uznaniem krytyków, a także czytelników. Prawdopodobnie są one, obok bajek, najpopularniejszą częścią spuścizny biskupa-poety. Krasicki odczytywał swe utwory satyryczne między innymi w czasie słynnych obiadów czwartkowych u króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Drukiem ukazały się one w 1779 roku.

Dzięki uwagom poczynionym w kilku wierszach wiemy, jak poeta widział rolę satyry. Dowiadujemy się więc, iż: „Satyra prawdę mówi, względów się wyrzeka/Wielbi urząd, czci króla, lecz sądzi człowieka. („Do króla”). Mówienie prawdy jest więc główną powinnością satyr. Poeta powinien podążać tą drogą, nawet jeśli budzi niechęć swoich współczesnych: Niech się miota złość na cię i chytrość bezczelna -/Ty mów prawdę, mów śmiało, satyro rzetelna.(„Świat zepsuty”). W utworze „Palinodia” mamy do czynienia z pozornym atakiem autora na autorów satyr – tak naprawdę stanowi on jednak ich pochwałę. Krasicki przypomina między innymi, że antyczni pisarze krytykowali zło i nieprawość swoich współczesnych, chociaż ryzykowali tym życie.

Utwory Krasickiego rzadko wymierzone są w poszczególne osoby. Krytykuje on raczej przywary ogółu społeczeństwa – raczej pewne postawy, niż reprezentantów tych postaw. Tak więc ostrze satyry wymierzone zostaje w ludzi, którzy nie potrafią docenić reform oświeceniowych króla Stanisława Augusta, tkwiąc w przyzwyczajeniach intelektualnych z poprzednich stuleci. Bodaj jeszcze mocniej niż zacofanych sarmatów, Krasicki krytykuje osoby, które bezmyślnie podążają za modami płynącymi z zagranicy – nie przeżywają one naprawdę nowych trendów intelektualnych, a zarazem nie szanują tradycji, która przecież nie we wszystkim jest zła. Biskup-poeta szydzi ze swoich rodaków, którzy zamiast rozwijać gospodarczo kraj, marnotrawią pieniądze na pijaństwo albo na luksusy. Osobnym tematem, jaki poruszony jest w satyrach, są relacje damsko-męskie – tutaj mamy dość schematyczne kpiny z „żony-jędzy” i „męża-pantoflarza”.

Utwory Ignacego Krasickiego błyskotliwe oddają mentalność ludzi jego epoki – zarówno w sprawach politycznych, jak i obyczajowych. Pozwalają nam zastanowić się, ile od tego czasu się zmieniło, a co pozostało takie samo.

Dzięki satyrom możemy także zrozumieć, jak na świat patrzyli zwolennicy Oświecenia – co krytykowali, a co z dziedzictwa poprzednich epok uważali za godne zachowania.