„Epitafium Rzymowi” Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego, jak sama nazwa wskazuje, jest utworem reprezentującym gatunek literacki wywodzący się z antycznej Grecji i powstały, by upamiętniać i oddawać cześć zmarłym.
Analiza
Jest to utwór stychiczny, napisany trzynastozgłoskowcem. Pojawiają się w nim rymy parzyste, żeńskie, głównie gramatyczne. Zaś sama forma wyraźnie nawiązuje do napisów nagrobkowych (zwięzły, zawierający apostrofę, a więc zwracający się bezpośrednio do odbiorcy).
Warstwa stylistyczna dzieła jest różnorodna. Obok epitetów (słupy stłuczone) pojawiają się antytezy (A wżdy baczyć nie możesz w samym Rzyma Rzymie), paradoksy (To miasto, świat zwalczywszy, i siebie zwalczyło, / By nic niezwalczonego od niego nie było), ożywienia (miasto zwalczyło), parenteza (zdanie wtrącone), przerzutnie oraz wspomniane wcześniej apostrofy. Warto także zwrócić uwagę na skomplikowaną i wykorzystującą zdania złożone składnię utworu (występują również inwersje). Przez to utwór angażuje uwagę odbiorcy i wymaga od niego pełnego zaangażowania. Niemałą rolę odgrywają także paronomazja (zestawianie podobnie brzmiących wyrazów – np. Rzymie zwyciężonym) i instrumentacja głoskowa polegająca w tym wypadku na zagęszczeniu głosek szumiących (s, sz itp.), które zdają się podkreślać upływ czasu oraz imitują odgłos gruzu (wiersz stanowi swego rodzaju podróż po mieście).
Interpretacja
„Epitafium Rzymowi” to utwór, który odczytywać można na wielu płaszczyznach. Przede wszystkim ukazuje on konfrontację człowieka i jego wytworów z nieubłaganym upływem czasu, podkreślanym w wierszu przez Tyber. Podmiot liryczny paradoksalnie zauważa, że we współczesnym mu Rzymie nie ma już Rzymu. Dawna świetność tego miasta przejawia się w ruinach i gruzowiskach, a wszystko wygląda zupełnie inaczej niż kiedyś. Zatem wobec bezwzględnego cyklu nawet pozornie najtrwalsze, wzniesione z wytrzymałych i doskonałych surowców budowle stanowią jedynie stertę piasku. Podobna wydaje się sytuacja człowieka – maleńkiego i bezradnego wobec siły przemian.
Wiersz Sępa-Szarzyńskiego zawiera także refleksję dotyczącą historii. Cesarstwo Rzymskie – jedno z największych imperiów w dziejach świata – to już przeszłość, ruina. Jednak pozostało po nim coś więcej – dorobek kulturalny, na bazie którego kolejne pokolenia zorganizowały nowe państwa, stworzyły własne dzieła sztuki itp.
Nieustanny upływ czasu, który jest siłą niszczycielską, najbardziej dotyka, paradoksalnie, tego, co mogłoby się wydawać trwałe i niewzruszone. Potężne i mocno stojące budynki kruszeją pod dotknięciem tej potężnej mocy, z kolei trwa, co się ruchało, czyli ludzkość, myśl, kultura oraz nieprzerwanie płynący Tyber, który wciąż przypomina o uciekającym czasie.
„Ogród przedziwny” Leopolda Staffa to wiersz pochodzący z tomu „Uśmiechy godzin” (1910). Poeta wyraża w nim zachwyt nad pięknem świata opowiada...
Geneza „Wierna rzeka” jest powieścią Stefana Żeromskiego poświęconą powstaniu styczniowemu (1863). W zamyśle miała być częścią cyklu opisującego losy...
Geneza „Anaruk chłopiec z Grenlandii” to sympatyczna opowieść o życiu zwyczajach i wierzeniach Eskimosów zamieszkujących Grenlandię. Główny i...
Uznaje się że „Księga Psalmów” powstała pomiędzy XI a III w. p.n.e. za sprawą Dawida. Pierwotnie „Księga Psalmów” była pisana w...
X i XI wiek to okres kształtowania się Polski jako państwa. W 966 roku Mieszko I przyjął chrzest włączając swój kraj w chrześcijańską Europę. Jednak wiara...
Streszczenie Pewna dziewczynka o imieniu Lisa ma siedem lat i mieszka w Bullerbyn – niedużej wiosce na południu Szwecji. Ma dwóch braci – ośmioletniego...
„Oda do młodości” to utwór który stanowi przedstawienie cech klasycznych i romantycznych na zasadzie kontrastów. Dostrzec można krytykę klasycznego...
StreszczenieTetyda jak głosiła przepowiednia na świat miała wydać syna który będzie potężniejszy niż jego ojciec. Mimo to Peleus postanowił wziąć ślub z boginią....
Streszczenie skrótowe W roku 1801 pan Lockwood (jeden z narratorów powieści zamożny gentleman z południa Anglii) przybył do Yorkshire gdzie wynajął posiadłość...