Unikalne i sprawdzone teksty

Sonet IV [O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem światem i ciałem], Mikołaj Sęp-Szarzyński – interpretacja i analiza

„Sonet IV [O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem]” autorstwa Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego przedstawia koncepcję ludzkiego życia jako walki z grzechem i siłami zła. Utwór, podobnie jak inne liryki tego poety, znalazł się w wydanym pośmiertnie zbiorze „Rytmy abo wiersze polskie”.

Analiza

Wiersz składa się z trzech tetrastychów oraz jednego dystychu, a napisany został regularnym jedenastozgłoskowcem. Układ rymów wygląda następująco: abba, abba, cdcd, ee, co w połączeniu z licznymi przerzutniami tworzy dysharmonijny, zmienny rytm.

Warstwa stylistyczna dzieła jest bogata, a zastosowane środki służą głównie budowie odpowiedniego nastroju oraz podkreślaniu rozziewu między światem doczesnym a wiecznością. Podmiot liryczny posługuje się epitetami (srogi ciemności hetman, straszliwy bój, wątły, niebaczny, łakome marności), uosobieniami (świata łakome marności / O nasze pilno czynią zepsowanie oraz Ciało, dla zbiegłych lubości / (…) / Upaść na wieki żądać nie przestanie), pytaniem retorycznym oraz apostrofą do Boga.

Sonet należy do liryki zwrotu do adresata, swoistą modlitwą. Podmiot liryczny stawia się w jednym rzędzie z odbiorcami dzieła (jest grzesznym człowiekiem), a następnie, także w ich imieniu, kieruje swe słowa do Boga.

Interpretacja

Motyw walki, na którym opiera się sonet Sępa-Szarzyńskiego, obecny jest w literaturze od stuleciu. Już w etosie rycerskim średniowiecza pojawiało się określenie „Rycerz Chrystusowy” (użyte m. in. przez Bernarda z Clairvaux), co oznaczało wojownika stającego do walki w imię Jezusa. Figurę tę w swojej twórczości umieścił także Ludwik z Grenady (hiszpański mistyk), o którym wiadomo, iż stanowił inspirację Sępa-Szarzyńskiego. Jednak rozumiany w ten sposób „Rycerz Chrystusowy” odbiega nieco od średniowiecznego wyobrażenia. Nowa epoka widziała w nim raczej postać prowadzącą wewnętrzną walkę niż żołnierza wymierzającego kolejne ciosy niewiernym.

Wizja człowieka ukazana w „Sonecie IV” ukazuje go jako atakowanego przez trzech odwiecznych wrogów. Pierwsza strofa przywołuje dwóch z nich – szatana oraz pełen pokus świat. Zaś w następnej zwrotce podmiot liryczny, za pomocą personifikacji (należy pamiętać o koncepcji oddzielnie ciała od duszy), ukazuje ciało jako zdradliwe i skłaniające człowieka do grzechu.

Trzecia i czwarta strofa, zgodnie z koncepcją sonetu, przynoszą fragment refleksyjny. Ja mówiące zastanawia się nad swoim położeniem, dostrzegając jego trudność (Cóż będę czynił w tak straszliwym boju, / Wątły, niebaczny, rozdwojony w sobie?). Pomocy pragnie szukać w Bogu, czego wyrazem jest apostrofa do Stwórcy oraz ostatni dwuwiersz (Ty mnie przy sobie postaw, a przezpiecznie / Będę wojował i wygram statecznie) wyrażający głęboką wiarę w kluczowe znaczenie religii.

„Sonet IV” Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego przedstawia świat jako miejsce nieustannej walki dobra ze złem (rozumianym jako grzech). W szczególnie trudnej sytuacji znajduje się człowiek – rozdarty między doczesnością (za sprawą pokus świata i ciała) a Bogiem, do którego dążyć pragnie dusza. W tym pozornie beznadziejnym położeniu to właśnie Stwórca staje się wielkim wsparciem dla człowieka, źródłem jego siły i energii. Chociaż człowiek zdaje się skazany na porażkę w odwiecznej walce, już sam fakt toczenia boju pozwala wierzyć mu w ostateczne zbawienie.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Między nami nic nie było – interpretacja...

Analiza „Między nami nic nie było” to utwór składający się z czterech strof. Pierwsza z nich rozpoczyna się wykrzyknieniem podkreślającym brak związku...

Obłoki – interpretacja i analiza...

Wiersz „Obłoki” stanowi część przedwojennej twórczości Czesława Miłosza. Przyszły noblista był wówczas młodym poetą związanym z wileńską...

Duch starej kamienicy – streszczenie...

Streszczenie „Mam na imię Maciek” Głównym bohaterem utworu jest duch Maciek – syn Oktawiusza i Porcji. Ma 120 lat i choć jest doświadczonym duchem...

Wiosna. Dytyramb – interpretacja...

Dytyramb to starożytna pieśń pochwalna na cześć Dionizosa – z niej wywodzą się takie gatunki jak tragedia i komedia. „Dytyramb” w podtytule wiersza Juliana...

Emancypantki – streszczenie plan...

Streszczenie Tom I Pensja pani Latter była od 1870 r. najznamienitszą w całej Warszawie. Jej mury opuszczały najlepsze obywatelki większość z absolwentek cieszyła się...

Mit o Pigmalionie - opracowanie...

Interpretacja Mit o Pigmalionie to przede wszystkim opowieść o uczuciu którym obdarza się osobę niezwykłą osobę idealną. Stworzona kobieta to ideał ucieleśnienie...

Emigranci – streszczenie plan...

Streszczenie Osoby: AA XX Akcja utworu rozgrywa się w brudnym pomieszczeniu którego ściany „przyozdobione” są zaciekami. Z sufitu zwisa goła żarówka....

Nowe szaty cesarza – streszczenie...

Streszczenie „Nowe szaty cesarza” to baśń Hansa Christiana Andersena. Opowiada ona o władcy który uwielbiał zdobne szaty i jak mówi autor całe...

Anna Karenina – opracowanie problematyka...

Geneza Powieść „Anna Karenina” Lwa Tołstoja powstawała w latach 1873 – 1877. Pisarz mieszkał wówczas w Jasnej Polanie i wiódł szczęśliwe...