Unikalne i sprawdzone teksty

Sonet IV [O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem światem i ciałem], Mikołaj Sęp-Szarzyński – interpretacja i analiza

„Sonet IV [O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem]” autorstwa Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego przedstawia koncepcję ludzkiego życia jako walki z grzechem i siłami zła. Utwór, podobnie jak inne liryki tego poety, znalazł się w wydanym pośmiertnie zbiorze „Rytmy abo wiersze polskie”.

Analiza

Wiersz składa się z trzech tetrastychów oraz jednego dystychu, a napisany został regularnym jedenastozgłoskowcem. Układ rymów wygląda następująco: abba, abba, cdcd, ee, co w połączeniu z licznymi przerzutniami tworzy dysharmonijny, zmienny rytm.

Warstwa stylistyczna dzieła jest bogata, a zastosowane środki służą głównie budowie odpowiedniego nastroju oraz podkreślaniu rozziewu między światem doczesnym a wiecznością. Podmiot liryczny posługuje się epitetami (srogi ciemności hetman, straszliwy bój, wątły, niebaczny, łakome marności), uosobieniami (świata łakome marności / O nasze pilno czynią zepsowanie oraz Ciało, dla zbiegłych lubości / (…) / Upaść na wieki żądać nie przestanie), pytaniem retorycznym oraz apostrofą do Boga.

Sonet należy do liryki zwrotu do adresata, swoistą modlitwą. Podmiot liryczny stawia się w jednym rzędzie z odbiorcami dzieła (jest grzesznym człowiekiem), a następnie, także w ich imieniu, kieruje swe słowa do Boga.

Interpretacja

Motyw walki, na którym opiera się sonet Sępa-Szarzyńskiego, obecny jest w literaturze od stuleciu. Już w etosie rycerskim średniowiecza pojawiało się określenie „Rycerz Chrystusowy” (użyte m. in. przez Bernarda z Clairvaux), co oznaczało wojownika stającego do walki w imię Jezusa. Figurę tę w swojej twórczości umieścił także Ludwik z Grenady (hiszpański mistyk), o którym wiadomo, iż stanowił inspirację Sępa-Szarzyńskiego. Jednak rozumiany w ten sposób „Rycerz Chrystusowy” odbiega nieco od średniowiecznego wyobrażenia. Nowa epoka widziała w nim raczej postać prowadzącą wewnętrzną walkę niż żołnierza wymierzającego kolejne ciosy niewiernym.

Wizja człowieka ukazana w „Sonecie IV” ukazuje go jako atakowanego przez trzech odwiecznych wrogów. Pierwsza strofa przywołuje dwóch z nich – szatana oraz pełen pokus świat. Zaś w następnej zwrotce podmiot liryczny, za pomocą personifikacji (należy pamiętać o koncepcji oddzielnie ciała od duszy), ukazuje ciało jako zdradliwe i skłaniające człowieka do grzechu.

Trzecia i czwarta strofa, zgodnie z koncepcją sonetu, przynoszą fragment refleksyjny. Ja mówiące zastanawia się nad swoim położeniem, dostrzegając jego trudność (Cóż będę czynił w tak straszliwym boju, / Wątły, niebaczny, rozdwojony w sobie?). Pomocy pragnie szukać w Bogu, czego wyrazem jest apostrofa do Stwórcy oraz ostatni dwuwiersz (Ty mnie przy sobie postaw, a przezpiecznie / Będę wojował i wygram statecznie) wyrażający głęboką wiarę w kluczowe znaczenie religii.

„Sonet IV” Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego przedstawia świat jako miejsce nieustannej walki dobra ze złem (rozumianym jako grzech). W szczególnie trudnej sytuacji znajduje się człowiek – rozdarty między doczesnością (za sprawą pokus świata i ciała) a Bogiem, do którego dążyć pragnie dusza. W tym pozornie beznadziejnym położeniu to właśnie Stwórca staje się wielkim wsparciem dla człowieka, źródłem jego siły i energii. Chociaż człowiek zdaje się skazany na porażkę w odwiecznej walce, już sam fakt toczenia boju pozwala wierzyć mu w ostateczne zbawienie.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Ogród przedziwny – interpretacja...

„Ogród przedziwny” Leopolda Staffa to wiersz pochodzący z tomu „Uśmiechy godzin” (1910). Poeta wyraża w nim zachwyt nad pięknem świata opowiada...

Wierna rzeka – opracowanie interpretacja...

Geneza „Wierna rzeka” jest powieścią Stefana Żeromskiego poświęconą powstaniu styczniowemu (1863). W zamyśle miała być częścią cyklu opisującego losy...

Anaruk chłopiec z Grenlandii –...

Geneza „Anaruk chłopiec z Grenlandii” to sympatyczna opowieść o życiu zwyczajach i wierzeniach Eskimosów zamieszkujących Grenlandię. Główny i...

Księga Psalmów – ogólna charakterystyka...

Uznaje się że „Księga Psalmów” powstała pomiędzy XI a III w. p.n.e. za sprawą Dawida. Pierwotnie „Księga Psalmów” była pisana w...

Dlaczego w X i XI wieku rozpowszechniono...

X i XI wiek to okres kształtowania się Polski jako państwa. W 966 roku Mieszko I przyjął chrzest włączając swój kraj w chrześcijańską Europę. Jednak wiara...

Dzieci z Bullerbyn – streszczenie...

Streszczenie Pewna dziewczynka o imieniu Lisa ma siedem lat i mieszka w Bullerbyn – niedużej wiosce na południu Szwecji. Ma dwóch braci – ośmioletniego...

Cechy klasyczne i romantyczne w...

„Oda do młodości” to utwór który stanowi przedstawienie cech klasycznych i romantycznych na zasadzie kontrastów. Dostrzec można krytykę klasycznego...

Mit o wojnie trojańskiej - streszczenie...

StreszczenieTetyda jak głosiła przepowiednia na świat miała wydać syna który będzie potężniejszy niż jego ojciec. Mimo to Peleus postanowił wziąć ślub z boginią....

Wichrowe wzgórza – streszczenie...

Streszczenie skrótowe W roku 1801 pan Lockwood (jeden z narratorów powieści zamożny gentleman z południa Anglii) przybył do Yorkshire gdzie wynajął posiadłość...