Chociaż spuścizna artystyczna Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego nie imponuje objętością – po żyjącym ok. 30 lat poecie zachował się zaledwie 1 tom poetycki liczący 50 utworów ("Wiersze abo rymy polskie") – badacze literatury są zgodni w kwestii jego nieprzeciętnej wartości artystycznej. Sam twórca, który żył i działał w punkcie stycznym renesansu i baroku, uważany jest, obok Jana Kochanowskiego, za najwybitniejszego literata tych czasów.
Twórczość Sępa-Szarzyńskiego przedstawia szczególną, bardzo złożoną wizję Boga, świata i człowieka. W swoich wierszach poeta doskonale ukazał charakterystyczny dla baroku i naznaczony silną religijnością sposób postrzegania tych wartości oraz zachodzących miedzy nimi relacji.
Najwyżej w immanentnie wpisanej w poezję autora „Epitafium Rzymowi” hierarchii znajduje się Bóg. Stwórca to nie tylko cel ludzkich dążeń, ale także źródło pokoju, harmonii i ładu. Przy tym jest odległy człowiekowi – chociaż wyznaczył drogę prowadzącą do zbawienia, nie ułatwia człowiekowi podążania nią i bezpiecznego zmierzania w stronę upragnionego raju.
Wizja świata, którą wyłonić można z twórczości Sępa-Szarzyńskiego, daleka jest od Boga (można usytuować ją najniżej w hierarchii). Przestrzeń doczesna jawi się jako pełna pokus, niebezpieczeństw i zagrożeń. Naznaczona tymczasowością i przemijaniem wciąż kusi namiętnościami i tym, co niedoskonałe, pozostając we władaniu grzechu. W sferze tej nie istnieją autentyczne, prawdziwe wartości (te wiążą się wyłącznie z Bogiem), a jedynie pozorne.
Arena ludzkiego życia, a raczej walki, jaką człowiek musi toczyć sam ze sobą, światem oraz szatanem („Sonet IV”), jest więc przestrzenią dychotomiczną. Samo dziecko Boga w poezji Szarzyńskiego ukazane zostało jako istota słaba, osamotniona i skazana na brzemię grzechu. Jego jedyną nadzieją jest Stwórca, do którego pragnie dążyć dusza. Jednak na przeszkodzie staje ściśle związane z doczesnością ciało. Koncepcja ta wiąże się z filozofią św. Augustyna i obecnym w niej podziałem na ciało i duszę (dualizm człowieka).
Wizja Boga, świata i człowieka w poezji Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego stanowi zaprzeczenie renesansowego optymizmu. Poeta dostrzega rozdarcie człowieka, brak możliwości wyboru. Wyraża pogląd, w myśl którego ciało jest więzieniem duszy („Sonet IV”), co skazuje człowieka na nieustanną walkę z pokusami. Trudno jednak oprzeć się wrażeniu, że w samym akcie stawiania oporu grzechowi i w próbach dążenia do Boga podmiot liryczny dzieł Szarzyńskiego widzi szansę na osiągnięcie zbawienia.
Powieść wydaje się nam czymś oczywistym. Wchodzimy do księgarni i na półkach widzimy głównie powieści tak samo w bibliotekach publicznych czy biblioteczkach...
Ponomarenko to jeden ze współwięźniów Gustawa bohatera „Innego świata” Herlinga-Grudzińskiego. Zanim mężczyzna trafił do łagru był kolejarzem....
Fraszka to krótki utwór pisany wierszem który tradycyjnie podejmował tematykę błahą. Poznane przeze mnie fraszki Jana Kochanowskiego spełniały normę...
Ignacy Krasicki należał do najwybitniejszych autorów polskiego oświecenia. Debiutował w okolicach czterdziestki ale mimo to udało mu się zostawić po sobie olbrzymią...
Powieść realistyczna wykształcona została w XIX stuleciu. Ten nowy gatunek zgodnie z założeniami realizmu jako nurtu w literaturze dążył do jak najściślejszego i najbardziej...
Moja rodzina jest bardzo duża. Mam wiele cioć i wujków oraz kuzynów. Mimo tego że jest nas dużo wszyscy trzymamy się razem i chętnie sobie pomagamy. Staramy...
Błazen był od wieków figurą niezwykle istotną w kulturze. Podkreślał on chwiejność umowność hierarchii społecznych zmuszając możnych tego świata do pokory....
Alina i Balladyna to siostry. Są jednak postaciami zupełnie odmiennymi – odróżniają się nie tylko pod względem charakteru ale także cechami zewnętrznymi....
Literatura bardzo chętnie odsłania przed czytelnikiem mroczną stronę ludzkiej natury ukazując człowieka w sytuacji zbrodni analizując motywy jego postępowania oraz rozterki...
