Unikalne i sprawdzone teksty

„Ferdydurke” jako powieść awangardowa | wypracowanie

Powieść awangardowa to gatunek literacki, który narodził się w XX stuleciu. Jego główną cechą było zerwanie z modelem powieści realistycznej, a więc odejście od wiernego odbijania rzeczywistości w stronę nieskrępowanej wyobraźni autora, licznych dygresji, fantastycznych konwencji. W historii polskiej literatury jedną z najważniejszych utworów awangardowych jest „Ferdydurke” Witolda Gombrowicza.

Pierwszym czynnikiem pozwalającym zaliczyć „Ferdydurke” do dzieł awangardowych jest fabuła. Przedstawione w powieści wydarzenia następują, co prawda, w porządku chronologicznym oraz przyczynowo - skutkowym, lecz poszczególne epizody są przepełnione groteską i absurdem. Przykładem może być posłanie Józia do szkoły. Trzydziestoletni mężczyzna staje się nagle szóstoklasistą, a inni uczniowie nie dostrzegają różnicy wieku. Można więc stwierdzić, że o ile konstrukcja fabuły odpowiada wcześniejszym wzorcom, o tyle poszczególne elementy składające się na treść dzieła nierzadko wykraczają daleko poza realizm.

Drugim argumentem przemawiającym za postrzeganiem „Ferdydurke” jako powieści awangardowej jest kompozycja dzieła. Poszczególne epizody, a więc pobyt w szkole, domu Młodziaków, Bolimowie, podzielone są dwoma zupełnie niezwiązanymi opowiadaniami, czyli „Filidorem dzieckiem podszytym” i „Filibertem dzieckiem podszytym”. Włączając te fragmenty w dzieło, autor wtrąca liczne dygresje i luźne przemyślenia (podobieństwo z poematem dygresyjnym).

Kolejnym argumentem potwierdzającym awangardowość „Ferdydurke” jest sposób prowadzenia narracji. W partiach tekstu dotyczących Józia to właśnie on pełni rolę narratora, opowiadając świat ze swojej perspektywy (dziwnej, niejednoznacznej), która łączy się ze spojrzeniem autora (nie sposób przecież odseparować Józia od samego twórcy). Inaczej wygląda sytuacja w „Filidorze...” i „Filibercie...”, gdzie narracja jest trzecioosobowa. Warto zwrócić uwagę, że w toku narracji czytelnik nie otrzymuje żadnych informacji na temat stanów psychicznych i przeżyć bohaterów (jedynie Józio określa te występujące u niego). Jest to więc narracja behawioralna.

Bardzo ważną rolę w powieści Gombrowicza odgrywa groteska. Ukazane w niej postacie bohaterów stają się przejaskrawione, a ich zachowania nacechowane znaczną dozą nieprawdopodobieństwa. Podobnie dzieje się z obrazem świata przedstawionego w utworze. W utworze nie brakuje przecież scen absurdalnych, prześmiewczych - np. okrążenie Józia i Miętusa przez szczekających i ujadających mieszkańców wsi.

Awangardowość „Ferdydurke” przejawia się również w języku powieści. Autor posługuje się wieloma neologizmami i pojęciami symbolicznymi (np. pupa), które koncentrują uwagę czytelnika nie tyle na konkretnej rzeczywistości, co wokół pewnych pojęć i zagadnień filozoficznych.

„Ferdydurke” Gombrowicza jest więc powieścią awangardową, która znacznie odbiega od wzorców wypracowanych przez literaturę realizmu. Opowiedziana w niej historia zdaje się mieć charakter pretekstowy, skłaniający do refleksji nad otaczającym światem, formą, relacjami międzyludzkimi itp.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Katastrofizm – definicja charakterystyka...

Katastrofizm należy do bardzo charakterystycznych prądów kulturalnych XX wieku a jego rozkwit przypada na dwudziestolecie międzywojenne. Jednak korzenie nurtu tkwią...

Archaizmy w „Bogurodzicy” –...

Obecne w najstarszej części „Bogurodzicy” archaizmy są niespotykane w innych polskich tekstach wieków średnich. Świadczy to o bardzo wczesnym powstaniu...

Dzieje Marcina Borowicza (w punktach)...

1. Ośmioletni Marcin Borowicz oddany panu Wiechowskiemu nauczycielowi w Owczarach (ma on przygotować chłopaka do nauki w gimnazjum). 2. Poznawanie zasad panujących w szkole...

Horacjański ideał życia

W okresie starożytności rozwinęły się dwie popularne koncepcje filozoficzne: epikureizm i stoicyzm. Epikureizm wywodził się ze szkoły Epikura który wierzył że...

Motyw przyrody w literaturze i sztuce...

Motyw przyrody to jeden z najbardziej zróżnicowanych a zarazem pełniących odmienne funkcje motywów które wykorzystywane były przez różne epoki....

Konflikt pokoleń w „Tangu”

Jednym z najważniejszych motywów literackich obecnych w „Tangu” jest motyw konfliktu pokoleń. W swoim dramacie Sławomir Mrożek ukazuje to swoiste starcie...

Artur Grottger Pożegnanie powstańca...

„Pożegnanie powstańca” jest jedną z dwóch części dyptyku Artura Grottgera których tematyka wiąże się z powstaniem styczniowym. Płótno...

„Ferdydurke” jako powieść...

Powieść awangardowa to gatunek literacki który narodził się w XX stuleciu. Jego główną cechą było zerwanie z modelem powieści realistycznej a więc odejście...

Sąd Parysa - opis analiza i interpretacja...

„Sąd Parysa” to obraz którego Rubens stworzył kilka wersji. Ostatnia z wersji datowana jest na około 1639 roku. Opis „Sąd Parysa” to bezpośrednie...