Unikalne i sprawdzone teksty

Groteska w „Ferdydurke” | wypracowanie

„Ferdydurke” jest powieścią przesyconą groteską. Przejawia się ona zarówno w fabule utworu, jak i w sposobie jej prezentacji, a więc konstrukcji, języku i narracji. Dlaczego ta kategoria estetyczna odgrywa tak ważną rolę w utworze Gombrowicza, jakie pełni w nim funkcje?

Fabuła „Ferdydurke” znacznie odbiega od wypracowanych przez literaturę wzorców realistycznych. Już scena rozpoczynająca utwór może budzić zdziwienie czytelnika i uświadomić mu, że znalazł się w przestrzeni, w której odwieczne prawidła traktowane są z przymrużeniem oka. Oto trzydziestoletni mężczyzna, początkujący literat, a w dodatku niemalże alter ego autora, zostaje odwiedzony przez profesora Pimkę. Pojawienie się nauczyciela zupełnie rozstraja samodzielnego, buntowniczo nastawionego mężczyznę. Nie może on stawiać oporu, przez co trafia do szkoły pana Piórkowskiego, gdzie dołącza do szóstoklasistów.

Obraz kolejnych miejsc, w które przenosi się akcja, wyraźnie różni się od tych znanych z historii lub rzeczywistości. W szkole uczniowie bezproduktywnie spacerują, będąc obserwowanymi przez schowane za płotem matki. W domu Młodziaków z pełną determinacją wyrażana jest gotowość obalenia dawnego porządku świata i zastąpienia go nowoczesnością znanych z amerykańskich filmów (by w obliczu „zagrożenia” piewcy takiego postępowania stali się obrońcami dawnego ładu). Z kolei w Bolimowskim dworku trwa odwieczna walka chamów z panami.

W treść „Ferdydurke” wchodzą również dwa niedługie opowiadania o charakterze dygresyjnym. Pierwsze z nich - „Filidor dzieckiem podszyty” - to historia pojedynku między wielkim syntetykiem i niechętnym mu analitykiem; drugie - „Filibert dzieckiem podszyty” - przybliżają czytelnikowi wydarzenia, jakie rozegrały się podczas pewnego meczu tenisowego, i upokorzenie, jakie stało się wtedy udziałem tytułowego bohatera.

Groteska przejawia się także w języku utworu Gombrowicza. W powieści pojawia się wiele zdrobnień (ośmieszających zachowanie pewnych postaci, przekształcających obraz świata), neologizmów (upupić, zbelfrować), występuje również stylizacja (szczególnie widoczna w Bolimowie, gdzie język jest jednym z aspektów „walki” panów z chamami). Zabiegi stosowane przez autora służą przede wszystkim ośmieszaniu, tworzeniu atmosfery absurdu. Widoczne jest to np. w szkole, gdzie uczniowie posługują się specyficzną odmianą języka (stosują końcówki łacińskiej deklinacji).

Sekwencje scen tworzących fabułę „Ferdydurke” składają się z różnorodnych stylistycznie epizodów. Autor bawi się konwencjami, prowadzi swoistą grę z tradycją literacką, czerpiąc pełnymi garściami z bogatego dorobku kulturowego minionych lat. Tym sposobem kreuje on świat niejednorodny, przeplatający fragmenty o odmiennym nacechowaniu emocjonalnym (łączą komizm z tragizmem, piękno z brzydotą itp.).

Groteska jest dominującą kategorią estetyczną w „Ferdydurke”. Posługując się nią, autor (zaznaczający swą obecność w postaci narratora), obnaża sztuczność konwencji, w jakich znajdują się ludzie. Najbardziej dotkliwa ironia przejawia się jednak w tym, że ma on pełną świadomość niemożności wyplątania się z tych niewidzialnych więzi.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Jacek Malczewski Błędne koło...

„Błędne koło” Jacka Malczewskiego należy do najbardziej interesujących dzieł polskiego symbolizmu. Obraz powstawał w latach 1895-1897. Jego przekaz jest bardzo...

Scena rozgrywająca się w salonie warszawskim jest jednym z najważniejszych momentów dramatu autorstwa Mickiewicza. Kontrastowe ukazanie patriotów i lojalistów...

Opis Mrocznej Puszczy

Mroczna Puszcza to ogromny zalesiony obszar który roztacza się w Rhovanionie rozległej krainie leżącej na wschód od wielkiej rzeki Anduiny. Miejsce to stanowi...

„Człowiek bez ojczyzny jest jak...

Stare przysłowie mówi że „człowiek bez ojczyzny jest jak drzewo bez korzeni”. Niektórzy twierdzą że w dzisiejszych czasach maksyma ta staje się...

Interpretacja obrazu "Czterej jeźdźcy...

Dzieło zatytułowane „Czterej jeźdźcy Apokalipsy” to rycina która bezpośrednio nawiązuje swoją tematyką do Biblii. Obraz powstał u schyłku XV w. a...

Realizm – charakterystyka kierunku...

Charakterystyka kierunku Realizm to jeden z nurtów które powstały w epoce pozytywizmu. Osoby które tworzyły zgodnie z jego zasadami za cel nadrzędny dawały...

„Nowy wspaniały świat” jako...

„Nowy wspaniały świat” Aldousa Huxleya należy do kręgu powieściowych antyutopii. Jest to bowiem książka przedstawiająca pesymistyczną wizję przyszłego...

Opis Placu Broni

Plac Broni był miejscem które dzięki wyobraźni chłopców na nim się bawiących stawał się przestrzenią niezwykłą która przenosiła ich w dalekie...

Motyw odwagi w literaturze i sztuce...

Odwaga to jedna z najbardziej docenianych cnót. Nikt nie pragnie uchodzić za tchórza natomiast każdy z przyjemnością słucha gdy ktoś nazywa go dzielnym. Przed...