Unikalne i sprawdzone teksty

Forma w „Ferdydurke” | wypracowanie

Jednym z najważniejszych zagadnień pojawiających się w „Ferdydurke” Witolda Gombrowicza jest forma. Pod pojęciem tym skrywają się schematy, działania i postawy (gęby), które dana osoba wybiera lub przyjmuje, znalazłszy się w określonej sytuacji. Owa forma ściśle wiąże się więc z tym, co dla wielu ludzi stanowi esencję ludzkiego zycia - wchodzeniem w relacje.

Sceny i epizody ukazane w powieści Gombrowicza często są groteskowe, przerysowane. Kiedy Józio - główny bohater i narrator - przyjmuje w swym domu profesora Pimkę, wyraźnie zauważalna staje się zmiana w jego zachowaniu. Wobec starszego, doświadczonego i poważnie wyglądającego pedagoga trzydziestoletni mężczyzna przyjmuje postawę uległą, uniżoną. Nie potrafi sprzeciwić się działaniom nauczyciela, a po chwili trafia do szkoły, gdzie dołącza do uczniów szóstej klasy. Podobnie wygląda sytuacja w domu Młodziaków (bezwarunkowy kult nowoczesności zostaje sprowadzony do absurdu) i Bolimowie (napięcie między panami a chamami). Wszystko to spowodowane jest właśnie formą, która wyznacza kierunek postępowania i wytycza granice.

W swoim dziele rozpatruje Gombrowicz bardzo mocno akcentuje fakt, że człowiek pozostaje w stałych relacjach z innymi ludźmi. Sieci zależności mogą być różne, mogą zmieniać się wraz z upływem czasu. Jednakże ich stałą cechą jest forma, czyli to, co stwarza człowieka. Intuicyjnie pojęcie to, a dokładniej związane z nim nakazy i zakazy, można połączyć z obyczajowością - nakazami i zakazami usankcjonowanymi przez kulturę i obecnymi w niej od setek lat. Istnieje jednak wiele różnic między oboma terminami.

W „Ferdydurke” człowiek istnieje przez innego człowieka. Tylko wtedy jego istnienie nabiera określonych cech, które postrzegane są z zewnątrz. Przyjęcie określonej formy wynika często z oczekiwań i wyobrażeń podmiotu, a z drugiej strony sam ten fakt kształtuje je. Dlatego też, na co zwraca uwagę Gombrowicz, jednostka nigdy nie jest w pełni sobą w relacjach z innymi, zawsze dostosowuje się do jakiejś odgórnie narzuconej konwencji.

Z koncepcją formy w „Ferdydurke” wiąże się więc gorzka refleksja na temat człowieka. Z jednej strony w jego hierarchii wartości cenione są prawda i szczerość, z drugiej - nieustannie zmuszany jest on działać w sposób zaprzeczający jego autentyczności. Staje się przecież niewolnikiem niepisanych nakazów i zakazów.

W przeciwieństwie do obyczajowości forma jest dynamiczna, zmienia się w krótkich okresach. Jako przykład posłużyć może tutaj dom Młodziaków. Zuta początkowo jawi się jako doskonała projekcja marzeń jej rodziców - wyzwolona i arogancka pensjonarka, która rozpala serca starszych mężczyzn, drwiąc sobie przy tym z tradycyjnych ograniczeń. Kiedy jednak Józio odkrywa prawdę i stawia z nią Młodziaków oko w oko, forma jakby ulega przekształceniu - Zuta wraca do roli córki, a rodzice gotowi są bronić wartości i postaw, które wcześniej krytykowali.

Forma jest więc treścią ludzkiego życia, pojęciem na stałe wpisanym w jego obraz. W ostatniej scenie utworu, gdy Józio i Zosia przemierzają łąki, narrator uświadamia sobie, że nie ma ucieczki przed gębą ani drugim człowiekiem (nie ma ucieczki przed gębą, jak tylko w inną gębę, a przed człowiekiem schronić się można jedynie w objęcia innego człowieka. Przed pupą zaś w ogóle nie ma ucieczki).

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Groteska w „Ferdydurke”

„Ferdydurke” jest powieścią przesyconą groteską. Przejawia się ona zarówno w fabule utworu jak i w sposobie jej prezentacji a więc konstrukcji języku...

„Chłopi” jako powieść młodopolska...

„Chłopi” Władysława Reymonta są powieścią małopolską na co wskazują cechy narracji stylu a także kompozycji i konstrukcji świata przedstawionego. Narracja...

Jak będzie wyglądać moja szkoła...

Moja szkoła to niezwykle piękny stary budynek którego jedna ze ścian pokryta jest pnącym bluszczem. Gdybym miał wyobrazić ją sobie za sto lat myślę że jej wygląd...

Szkoła ateńska Rafael Santi -...

„Szkoła ateńska” to fresk który został stworzony przez artystę o nazwisku Rafael Santi. Dzieło powstało w epoce renesansu. Znajdujący się w Pałacu...

Czy naprawdę „w samotności każdy...

Wiele osób uważa że w samotności można się jedynie nudzić. Ja jednak myślę że czasem warto spędzić czas samemu bez innych osób. Jeśli mądrze się go...

Wydarzenia historyczne w Potopie

Akcja „Potopu” Henryka Sienkiewicza rozgrywa się w okresie szwedzkiego najazdu na Rzeczpospolitą który miał miejsce w latach 1655 – 1660. Autor bazując...

Stoicyzm – definicja cechy przedstawiciele...

Definicja Stoicyzm to obok epikureizmu jedna z najważniejszych szkół filozoficznych powstała w starożytności. Za jego twórcę uważa się Zenona z Kition....

Charakterystyka porównawcza Danusi...

Danusia Gawlikówna i Elza (Elżbieta) Jezierska to dwie główne bohaterki powieści Jadwigi Korczakowskiej pt. „Spotkanie nad morzem”. Obie mają po...

„Nad Niemnem” jako powieść...

„Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej nie jest typową powieścią tendencyjną jak np. inna książka pisarki pt. „Marta”. Można jednak wskazać w tym dziele...