Unikalne i sprawdzone teksty

Przedstaw Świętoszka Moliera jako komedię wyśmiewająca głupotę i zakłamanie

Komedia Moliera pod tytułem „Świętoszek” wywołała w chwili premiery wielkie kontrowersje. Doszło nawet do czasowego zakazu jej wystawiania. Uznawano, iż atakuje ona religię i osoby pobożne. Jednak mimo nakazu zdjęcia przedstawienia z desek teatrów, sztuka spodobała się królowi Ludwikowi XIV, który w uzasadnieniu swojego wyroku stwierdził, iż nie ma w niej nic złego. Dzieło Moliera miało być moralnie nienaganne, dowodził monarcha, jednak zostało zakazane z powodu ryzyka, iż niewykształceni ludzie źle zrozumieją jego przesłanie. Mimo ponad trzech stuleci, jakie minęły od premiery, nadal istnieje takie niebezpieczeństwo – wydaje się konieczne przedstawienie owego właściwego przesłania komedii. A jest ona tak naprawdę satyrą na głupotę i zakłamanie.

Tytułowy bohater to Tartuffe. W kościele zwrócił uwagę Orgona swoim teatralnym zachowaniem – ten zaś wziął je za pobożność i przyjął pod dach Tartuffe’a, czyniąc go swoim powiernikiem. „Świętoszek” chętnie mówi o włosienicy, ale tak naprawdę jego tryb życia jest daleki od ascezy:

Wieczerzał z wielkim apetytem
I z nabożnym skupieniem w sposób dosyć łatwy
Wsunął barani comber i dwie kuropatwy
[…]
Po wieczerzy czując senność błogą,
Od stołu do sypialni przeszedł chwiejną nogą
I sprawdziwszy, czy pościel dość dobrze wygrzana,
Legł w łóżku i bez przeszkód przespał aż do rana.

Tartuffe’owi nie są też obce cielesne pożądania – pragnie uwieść żonę swojego dobrodzieja. Jest również osobą mściwą. Kiedy Damis, syn Orgona, zostaje wyrzucony z domu, Tatruffe nie zamierza doprowadzić do pogodzenia bliskich. Nie waha się też donieść do władz na gospodarza, który w zaufaniu powierzył mu sekret. Swoje poglądy na moralność wyjawia Elmirze: „wcale ten nie grzeszy, kto grzeszy w sekrecie”. Przykładem zakłamania jest też matka Orgona, Pani Pernelle, która sławi cnotę, ale nie waha się bić służącej.
O ile postać Tartuffe’a jest ewidentnym symbolem hipokryzji, o tyle głupotę uosabia Orgon. Kiedyś był człowiekiem mężnym, jednak dał się omotać „świętoszkowi”. Służąca Doryna mówi o swoim pryncypale:

Był to wprzód człowiek z duszą roztropną i godną,
W służbach króla okazał tęgość niezawodną —
Teraz, odkąd Tartufem swym przejął się cały,
Od tego czasu chodzi niby ogłupiały:
Nazywa go swym bratem, miłuje go bardziej
Niż własną matkę, przy nim żoną, dziećmi gardzi;
To dziś tajemnic jego powiernik jedyny,
Jego zdaniem kieruje się każdej godziny

Orgon nie zauważa zakłamania Tartuffe'a i wierzy mu we wszystkim. Nie dostrzega, że pod pozorami skromności „świętoszek” skrywa upodobanie do luksusu i przyjemności. Kiedy wreszcie oszust zostaje zdemaskowany, Orgon postanawia znienawidzić wszystkich ludzi religijnych. Dopiero bliscy wyjaśniają mu, że nie wolno oceniać innych na podstawie jednego przypadku. Szwagier Kleant mówi Orgonowi:

I z wszelką miarą jesteś wciąż w niezgodzie wiecznej
Umysł twój zdrowej prawdy nie umie być sługą
I wraz z jednej przesady już rzucasz się w drugą.

Gdyby nie interwencja dobrego króla, machinacje Tartuffe'a skończyłyby się tragicznie dla Orgona i jego rodziny.

Komedia Moliera nie atakuje ludzi wierzących. Jest natomiast celnym uderzeniem w hipokryzję fałszywych dewotów i głupotę tych, którzy dają się zwieść ich zachowaniu. Molier uczy nas, żeby nie oceniać po pozorach i nie wydawać zbyt pochopnych wyroków o cudzej moralności – bowiem może nas to wieść do porzucenia rozumu i krzywdzenia bliskich.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Pantofelek – interpretacja i analiza...

„Pantofelek” to utwór Andrzeja Bursy. Przestawia coś w rodzaju dialogu dwóch postaci (choć widzimy wypowiedzi tylko jednej z nich). Podmiot liryczny...

Kain i Abel – streszczenie interpretacja...

Streszczenie Epizod o Kainie i Ablu dotyczył czasów nieco późniejszych niż grzech pierworodny Adama i Ewy ale funkcjonuje jako jego efekt. Kain był starszym...

Chłopiec w pasiastej piżamie –...

Streszczenie Wydarzenia dzieją się podczas II wojny światowej. Poznajemy Bruna – ośmioletniego chłopca któremu nic nie brakuje gdyż ma dom i kochająca go...

Wczorajszemu – interpretacja i...

„Wczorajszemu” to wiersz Tadeusza Gajcego napisany w 1942 roku w okupowanej Warszawie. Tekst jest osadzony w problematyce wojennej. Poeta przedstawia grozę doświadczenia...

Między nami nic nie było – interpretacja...

Analiza „Między nami nic nie było” to utwór składający się z czterech strof. Pierwsza z nich rozpoczyna się wykrzyknieniem podkreślającym brak związku...

Bema pamięci żałobny rapsod –...

Rapsod to utwór poświęcony pamięci bohaterów i ich czynów. Nierzadko stanowi fragment większej całości (np. epopei) lecz funkcjonuje także jako autonomiczna...

Zbrodnia i kara – opracowanie...

Geneza Fiodor Dostojewski pisał „Zbrodnię i karę” w latach 1865 – 1866. Powieść ukazywała się w odcinkach na łamach czasopisma „Ruskij Wiestnik”....

Kwiatki św. Franciszka – streszczenie...

Streszczenie Franciszek z Asyżu podejmuje decyzję o wyrzeczeniu się wszystkich materialnych dóbr tego świata oraz pokus cielesnych i wstępuje na drogę ubóstwa...

Mała apokalipsa – streszczenie...

Streszczenie Oto nadchodzi koniec świata. Oto nadciąga zbliża się czy raczej przypełza mój własny koniec świata. Był beznadziejny dzień jesienny. Główny...