Molier

Molier naprawdę nazywał się Jean Baptiste Poquelin i pochodził z rodziny mieszczańskiej. Urodził się w Paryżu, w roku 1622. Odebrał wykształcenie prawnicze, jednak wbrew oczekiwaniom rodziny, nie pracował w zawodzie. Zamiast tego zdecydował się na poświęcenie życia teatrowi. Pamiętać należy, iż stosunkowo wysoki status społeczny aktorów i artystów sceny datuje się dopiero na XIX wiek. We wcześniejszych epokach uchodzili oni zazwyczaj za osoby podejrzane, zdegenerowane i niemoralne – stąd łatwo zrozumieć, iż dobrze sytuowani, zamożni mieszczanie nie mogli być zadowoleni z decyzji swojego potomka. Jean Baptiste nie chciał ściągnąć jednak na nich wstydu, więc przybrał pseudonim Moliere.

Pierwsze próby prowadzenia teatru skończyły się dla Moliera więzieniem – został mianowicie aresztowany za długi. Wykupiony przez ojca, na jakiś czas przeniósł się poza Paryż. Przez cały ten okres łączył pracę aktora z pisaniem sztuk dla swoich trup. Sztuki owe ujęły króla Ludwika XIV, gdy Molier powrócił wreszcie do rodzinnego miasta. Oficjalnym protektorem artysty został brat króla.

Dzięki takiemu poparciu, Molier mógł tworzyć i wystawiać sztuki, które bulwersowały opinię publiczną. W „Szkole żon” (1661) wyśmiewał zazdrosnych mężów, w „Skąpcu” (1668) szydził z osób maniakalnie oszczędnych. Paryscy mieszczanie i szlachta na deskach teatralnych widzieli własne przywary i małość – trudno się dziwić, że obok entuzjazmu, twórczość autora „Pociesznych wykwintnisi” spotykała się z potępieniem. Szczególnym skandalem stał się „Świętoszek” (1661), szydzący z bigoterii i hipokryzji. Protesty oburzonych doprowadziły do czasowego zakazu wystawiania sztuki. Tadeusz Boy-Żeleński uważał, iż przynosi ona nie tylko krytykę spaczonych form religijności, ale wręcz całego chrześcijaństwa – chociaż oczywiście jest to przekaz ukryty.

Paryskie elity zniesmaczone były również prywatnym życiem Moliera. Plotkowano, iż poślubił on dziecko swojej byłej kochanki, czyli swoją własną córkę. Nie odpowiada to jednak prawdzie, bowiem małżonka pisarza wprawdzie spokrewniona była z jego niegdysiejszą konkubiną – ale nie chodziło o jej córkę, a o siostrę.

Mimo tych wszystkich kontrowersji, Molier pod koniec życia spotykał się z coraz większym uznaniem. Zaproponowano mu nawet członkostwo w Akademii Francuskiej, ale odmówił, nie chcąc zrywać z teatrem. Zmarł na gruźlicę, w 1673 roku, w czasie spektaklu, w którym grał. Kościół odmówił ostatniego namaszczenia i pochówku osoby, uznawanej za bezbożną, pogrzeb Moliera odbył się więc w nocy.

Dzisiaj autor „Skąpca” uznawany jest za jednego z najwybitniejszych komediopisarzy w dziejach literatury i zrównywany z Arystofanesem. W swoich dziełach Molier celnie wytykał ludzkie wady, podłości, a także drobne przywary. Uniwersalność jego spostrzeżeń sprawia, iż sztuki te są równie zrozumiałe dzisiaj, jak w XVII wieku.