W satyrze „Pijaństwo” Ignacy Krasicki wykpiwa przywary swoich rodaków. Utwór jest dialogiem dwóch przyjaciół. Jeden z nich ledwo chodzi i żali się, iż mu dokucza ból głowy okrutny. Dalej wyjaśnia, skąd ten stan. Na początek świętował imieniny żony i upił się, bo Dzień ten obchodzony/Musiał być uroczyście. Następnego dnia wstał w południe i zaczął podpijać, by pozbyć się mdłości po wczorajszym pijaństwie. W tym czasie na obiad przybyli goście.
Pan Wojciech, co się bardzo niestrawności boi,
Po szynce, cośmy jedli, trochę wina radzi:
Kieliszek jeden, drugi zdrowiu nie zawadzi.
A zwłaszcza kiedy wino wytrawione, czyste.
Na jednej butelce się nie kończy, a pochłonięci rozmową szlachcice:
Trzeciej, czwartej i piątej aniśmy postrzegli.
Poszła szósta i siódma, za nimi dziesiąta.
Po takiej ilości wybitego trunku rozmowa stała się bardziej emocjonująca, doszło do rękoczynów i bohater został uderzony butelką – stąd guzy. Jego rozmówca raczy go więc długimi uwagami o szkodliwości nadużywania alkoholu i zaletach trzeźwości. Pijak sam siebie sprowadza do roli zwierzęcia, mówi, a może i gorzej niż zwierzęcia, bowiem i ono zna umiar.
Użycie darów bożych powinno być w mierze.
Zawstydza pijanice nierozumne zwierzę,
Potępiają bydlęta niewstrzymałość naszą,
Trunkiem według potrzeby gdy pragnienie gaszą,
Nie biorą nad potrzebę. Człek, co nimi gardzi,
Gorzej od nich gdy działa, podlejszy tym bardziej.
Wychwala też ludzi trzeźwych:
Patrz, jakie swej trzeźwości odnoszą pożytki:
Zdrowie czerstwe, myśl u nich wesoła i wolna,
Moc i raźność niezwykła i do pracy zdolna,
Majętność w dobrym stanie, gospodarstwo rządne,
Dostatek na wydatki potrzebne, rozsądne.
Gdy kończy tę przemowę, jego rozmówca idzie napić się wódki.
Krasicki kpi z Polaków, którzy zamiast dobrze gospodarować, roztrwaniają czas, energię i pieniądze na opilstwo. Potrafią oni snuć wspaniałe projekty, ale tylko w czasie biesiad – natomiast nie myślą o wprowadzaniu w życie tych wszystkich pomysłów. Przy butelce wina Kopiem góry dla srebra i złota w Olkuszu,/Odbieramy Inflanty i państwa multańskie. Niestety, następnego dnia, zamiast zmówić się i spełnić choć część tych złożonych sobie samym obietnic, znów Polacy oddają się, mówiąc dzisiejszym językiem, imprezowaniu.
Krasicki przedstawił dotkliwą i błyskotliwą krytykę swoich współczesnych – a my musimy się zastanowić, czy nie pasuje ona również do rzeczywistości dzisiejszej Polski.
Forma utworu (kilka informacji):
-trzynastozgłoskowiec
-rymy parzyste (aabb)
-dialog
„Epitafium Rzymowi” Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego jak sama nazwa wskazuje jest utworem reprezentującym gatunek literacki wywodzący się z antycznej Grecji i powstały...
Geneza czas i miejsce akcji Akcja krótkiej noweli nie ma określonego miejsca ani też czasu. Można mniemać że czas ten przypada na wiek XIX natomiast o miejscu wiadomo...
„Pieśń Legionów Polskich we Włoszech” znana także jako „Mazurek Dąbrowskiego” została napisana w lipcu 1797 roku na terenie Włoch. Autorem...
Streszczenie Ballada rozpoczyna się opisem spaceru. Przedstawiony strzelec każdej nocy spotyka się z ukochaną w ciemnym borze. Spacerują razem przy świetle księżyca....
Streszczenie Akcja „Opowieści wigilijnej” toczy się w Wigilię Bożego Narodzenia. Głównym bohaterem jest Elbenezer Scrooge stary kupiec który po...
„Dusiołek” należy do najbardziej znanych wierszy Bolesława Leśmian. Polski poeta wskrzesza w nim świat ludowych legend i podań. Czytelnik zostaje już na początku...
Geneza Stefan Żeromski ukończył pracę nad „Przedwiośniem” we wrześniu 1924 r. a więc nieco ponad rok przed swoją śmiercią. Dzieło powstawało w okresie...
Streszczenie Akcja „Powrotu posła” dzieje się w trakcie Sejmu Wielkiego. Utwór rozpoczyna się od rozmowy służących którzy komentują bohaterów...
Streszczenie skrótowe cyklu „Bajki robotów” Stanisława Lema to cykl dwunastu krótkich opowiadań. Trzej elektrycerze Pewien konstruktor wynalazca...
