Umberto Eco był bodaj najbardziej znanym i poważanym intelektualistą współczesnych Włoch. Światową reputację zapewniły mu już prace naukowe, a twórczość beletrystyczna uczyniła go nie tylko gwiazdą mediów, ale również milionerem.
Eco urodził się w Alessandrii w 1932 roku. Obie te informacje mają znaczenie dla jego twórczości – w powieści historyczno-fantastycznej „Baudolino” (2000) ukazane zostało założenie jego rodzinnego miasta. Z kolei okres władzy faszystów, na który przypadło dzieciństwo późniejszego pisarza, stanowi istotny wątek powieści „Tajemniczy płomień królowej Loany” (2004).
W latach pięćdziesiątych Eco obronił doktorat oraz opublikował dwie książki dotyczące estetyki w średniowieczu. W latach sześćdziesiątych pozostawał związany z Gruppo 63, stowarzyszeniem awangardowych artystów. Te kontakty wpłynęły na jego studia nad kulturą popularną i teorią literatury i języka. W latach siedemdziesiątych opublikował dwie istotne prace na te tematy – „Teorię semiotyki” (1975) oraz „Supermana w literaturze masowej” (1976).
W 1980 roku ukazało się „Imię róży”. Książka była zaskoczeniem dla przyjaciół pisarza – ten zwolennik awangardy napisał bowiem bardzo klasyczną w formie powieść. Eco nie przewidywał gigantycznego sukcesu swojego prozatorskiego debiutu. Tymczasem okazało się, że to wymagające i obszerne tomiszcze , pełne erudycyjnych odniesień do kultury i filozofii średniowiecza oraz refleksji nad kondycją człowieka, trafiło w gust współczesnego czytelnika. Zapewne niemałe znaczenia miał tu fakt, że poza wymiarem intelektualnym, powieść była także bardzo wciągającym kryminałem. Sławę dzieła przypieczętowała ekranizacja z 1986 roku, w której jedną z głównych ról zagrał Sean Connery – chociaż krytycy zarzucali, że obraz skupiał się za bardzo na intrydze, pomijając filozoficzne wątki książki.
Eco nie był pisarzem szczególnie płodnym – przez ponad trzydzieści pięć lat opublikował zaledwie siedem powieści. Trzeba jednak zauważyć, że wszystkie stały się ważnymi wydarzeniami kulturalnymi. Każda z nich łączy kilka wątków. Niezwykle ważne są choćby rozważania dotyczące religii i postawy człowieka wobec Boga („Imię Róży”, „Baudolino”). Eco, chociaż sam niewierzący, z powagą (choć niepozbawioną ironii) podchodził do problemów teologicznych i filozoficznych, jakie stawia przed intelektualistą myśl chrześcijańska.
Co najmniej równie istotny jest historyczny wymiar jego dzieł. Z jednej strony opisywały one bowiem mentalność ludzi z dawnych epok, próbując nakłonić czytelnika do przyjęcia na czas lektury kategorii, którymi operowali nasi przodkowie w minionych wiekach. Z drugiej zaś, pisarz ukazywał rodzenie się świata, jaki znamy – zarówno współczesnej polityki, mającej korzenie w średniowieczu (znowu przywołać trzeba „Imię Róży” i „Baudolino”), jak i nowoczesnej nauki, która kształtować zaczęła się w siedemnastym wieku („Wyspa dnia poprzedniego”, 1994).
Wreszcie Eco analizował w swych książkach problem manipulacji intelektualnych – dotyczyło ich „Wahadło Foucalta” (1988), poświęcone teoriom spiskowym oraz „Cmentarz w Pradze” (2010), opisujący powstanie nowoczesnego antysemityzmu. Mediom i ich mrocznemu wymiarowi poświęcona została także ostatnia powieść pisarza – „Temat z pierwszej strony” (2015).
Eco był również komentatorem bieżącego życia politycznego oraz kulturalnego (felietony z cyklu „Zapiski na pudełku od zapałek”) oraz znanym kolekcjonerem książek (posiadał w swojej bibliotece ponad 50 tysięcy tomów).
Pisarz zmarł w lutym 2016, zadając tym nieodzowną stratę kulturze nie tylko swej ojczyzny.