Geneza
„Imię róży” to debiutancka, a zarazem najbardziej znana powieść włoskiego pisarza i naukowca, Umberto Eco. Książka ukazała się w 1980 roku. Sam autor wyjaśniał genezę powieści: Napisałem powieść, ponieważ na to właśnie miałem chęć. Sądzę, że jest to wystarczający powód, żeby przystąpić do opowiadania. Człowiek jest z natury swej zwierzęciem opowiadającym. Zacząłem pisać w marcu 1978 roku, wychodząc od pomysłu w stadium zalążkowym. Miałem ochotę otruć mnicha. Wydaje mi się, że powieść rodzi się z tego rodzaju pomysłów, a reszta to miąższ, który dorzuca się po drodze. Początkowo książka miała nazywać się „Opactwo zbrodni”, jednak Eco zrezygnował z tego tytułu, by nie kłaść zbyt duże nacisku na wątek morderstwa. Książka z miejsca stałą się bestsellerem – ku zdziwieniu autora – i doczekała się ekranizacji z Seanem Connerym w roli głównej.
Czas i miejsce akcji, bohaterowie
Akcja rozgrywa się w północnych Włoszech w 1327 roku. Bohaterami powieści są starszy franciszkanin Wilhelm z Baskerville oraz młody nowicjusz Adso z Melku, będący swego rodzaju uczniem Wilhelma. Adso to chłopak wrażliwy i o dobrym sercu. Jest zarazem pobożny, co nie zawsze idzie w parze u powieściowych postaci (dość wspomnieć religijnych fanatyków Bernarda Gui i Jorge z Burgos).
Centralną postacią jest jednak Wilhelm. To filozof, człowiek błyskotliwy. Ma jednak grzechy na sumieniu, gdyż niegdyś był inkwizytorem – od tego czasu z niechęcią patrzy na wszelki fanatyzm. Wilhelm jest franciszkaninem, a zarazem służy cesarzowi. Na jego polecenie ma popierać swoich braci zakonnych w sporze z papiestwem. Wilhelm łączy w sobie cechy Sherlocka Holmesa (Baskerville, miejsce pochodzenia bohatera, to nawiązanie do słynnej powieści Arthura Conan Doyla „Pies z Baskerville”) oraz filozofa Wilhelma Ockhama (autentyczna postać z okresu średniowiecza).
Istotną figurą pozostaje także niewidomy bibliotekarz, Jorge z Burgos. Odkrył on drugi tom „Poetyki” Arystotelesa, poświęcony komedii (tekst uznawany jest za zaginiony). Nie chcąc go niszczyć, nasączył jednak jego strony trucizną – uznaje on bowiem, że humor odwraca człowieka od Boga.
Problematyka
Powieść łączy w sobie kilka poziomów. Na najprostszym jest historią kryminalną. Jednak mamy do czynienia z kryminałem dającym satysfakcję także erudytom – Eco zamieszcza na kartach książki dużą liczbę gier literackich. Np. pojawiający się w powieści ślepy bibliotekarz Jorge z Burgos to swego rodzaju hołd oddany Jorge Borgesowi, argentyńskiemu pisarzowi i bibliofilowi, który pod koniec życia stracił wzrok.
„Imię róży” to jednak także opowieść o kształtowaniu się współczesnej polityki europejskiej. Eco ukazuje, w jaki sposób konflikt papiestwa z cesarstwem doprowadził do powstania pewnych koncepcji ważnych dla życia społecznego (np. podział kompetencji między władzą świecką a Kościołem).
Wreszcie powieść stanowi także traktat filozoficzny. Autor zastanawia się, jak można połączyć wiarę w Boga z tolerancją, a także w jakim stopniu człowiek potrafi w ogóle pojmować świat (kwestia filozofii nominalistycznej, której sympatykiem jest Wilhelm z Baskerville).
Napisany przez Jana Andrzeja Morsztyna epigramat „Niestatek Prędzej kto wiatr ” znalazł się w pierwszej księdze zbioru poetyckiego „Lutnia” który...
Streszczenie Żył sobie pewien szewczyk którego nazywano Dratewką. Zajmował się szyciem butów ale zajęcie to nie przynosiło mu zbytnich dochodów. Choć...
Streszczenie Część I Powieść poprzedza dedykacja dla żony Krystyny i cytat z „Domu umarłych” Fiodora Dostojewskiego. Witebsk – Leningrad – Wołogda...
Wiesz Franciszka Karpińskiego „Do Justyny. Tęskność na wiosnę” należy do najbardziej znanych przykładów polskiej XVIII-wiecznej liryki miłosnej. W...
Karol Wojtyła to postać niezwykle istotna dla dziejów świata w XX stuleciu. Trudno rozważać jego ostatnie ćwierćwiecze bez uwzględnienia Jana Pawła II. Zadumani...
„Potęga smaku” Zbigniewa Herberta to wiersz który odnosi się do konkretnej sytuacji społeczno-politycznej Polski a mianowicie czasów PRL-u. Tekst...
Streszczenie Życie Buby nieco różni się od życia jej rówieśniczek. Upływa jej ono na brydżu granym ze znajomymi dziadka oraz na krótkich chwilach...
Streszczenie Przedmowa Polska od niemal pół wieku jest ofiarą okrucieństwa bezwzględnych władców a zarazem krajem zamieszkanym przez ludzi gotowych do największych...
Streszczenie Królestwo Niebieskie porównane jest do człowieka który przekazał służącym majątek przed podróżą. Jednemu dał 5 talentów...