Andrzej Frycz Modrzewski należy do najbardziej interesujących postaci polskiego Złotego Wieku (XVI wiek). Sekretarz królewski, współpracownik prymasa, a zarazem zwolennik reformacji i radykalnej poprawy państwa. Człowiek o surowych zasadach moralnych, który wywołał skandal, gdy ożenił się, pomimo wcześniejszego przyjęcia święceń kapłańskich.
Frycz Modrzewski urodził się w 1503 roku w Wolborzu. Jego ojciec był tamtejszym wójtem, a rodzina od kilku pokoleń używała już przydomka „Fricz”. Jako czternastolatek Modrzewski rozpoczął studia na Uniwersytecie w Krakowie. Nie świadczyło to o jakiejś szczególnej genialności – wręcz przeciwnie, rozpoczynanie edukacji uniwersyteckiej w takim wieku należało do powszechnego zwyczaju epoki. W późniejszym okresie życia Modrzewski udał się po nauki do Wittenbergi, gdzie miał możliwość lepszego poznania rozpowszechniających się wówczas w Niemczech idei reformacji religijnej. Podobno zetknął się z samym Marcinem Lutrem.
W Polsce przyszły autor „O poprawie Rzeczypospolitej” przeszedł kilka stopni kariery – pracował dla prymasa Łaskiego, później zaś został sekretarzem Zygmunta Starego. Wreszcie sprawował funkcję wójta wolborskiego, podobnie jak wcześniej jego ojciec. Urząd ten utracił po wspomnianej sprawie ślubu (1560 rok) z Jadwigą Kamieńską. Z powodu swoich radykalnych tez politycznych narażony był na niepewność względem własnego bezpieczeństwa – król musiał wydać mu nawet list żelazny, zapewniając protekcję. Zmarł w 1572 roku.
Modrzewski jako myśliciel polityczny zadebiutował w 1543 roku rozprawą „Łaski, czyli o karze za mężobójstwo”. Opublikował później kilka pomniejszych prac, ale najważniejszą częścią jego spuścizny jest olbrzymi traktat „O poprawie Rzeczypospolitej” – w ocenzurowanej wersji opublikowany w Krakowie w 1551 roku, zaś w całości w 1554 w Bazylei.
Myśl polityczna Modrzewskiego łączy najlepsze tradycje kultury renesansowej z surowością obyczajową charakterystyczną dla reformacji. W nowych ruchach religijnych można też dopatrzyć się inspiracji dla zawartych w niej postulatów daleko idących zmian społecznych. Modrzewski proponował m.in. swego rodzaju demokratyzację Kościoła (wierni wybierający biskupów, umniejszenie władzy papieża), zaniechanie agresji na inne kraje, a także równość wszystkich mieszkańców państwa wobec prawa. Był to w owym czasie postulat absolutnie rewolucyjny – dość powiedzieć, że na terenach Polski równość wobec prawa pojawiła się dopiero na początku XIX-wieku, w okresie wojen napoleońskich (nie oznacza to jakiegoś zacofania Polski – w innych krajach Europy wprowadzano ją mniej więcej w tym samym czasie). Modrzewski nawoływał też do tego, by każde morderstwo karane było śmiercią.
Trudno jednoznacznie ocenić jego dorobek intelektualny – z pewnością wiele wątków jego dzieł wyprzedzało epokę. Niektórzy zarzucają im jednak charakter utopijny i nieprzystawanie do ówczesnej rzeczywistości – a dla dzieła politycznego jest to raczej zła ocena.
Biografia Chociaż żył zaledwie 36 lat udało mu się na stałe zapisać w historii europejskiej literatury a jedna z ateńskich dzielnic nosi jego imię. Kim była jedna z...
Biografia Tadeusz Miciński urodził się w 1873 roku w Łodzi. Był synem Rudolfa Micińskiego geometry pracującego przy budowie kaliskiej drogi żelaznej i Wandy z Pruskich....
Biografia Tadeusz Gajcy urodził się w 1922 roku w Warszawie w rodzinie robotniczej. Ukończył gimnazjum księży Marianów na Bielanach. Maturę uzyskał zaś w okresie...
Bułat Okudżawa to jedna z najciekawszych postaci XX-wiecznej kultury rosyjskiej. Uchodzi za jednego z ostatnich bardów. Tę kategorię twórców do której...
Biografia Juliusz Słowacki urodził się 4 września 1809 r. w Krzemieńcu. Pochodził z inteligenckiej rodziny szlacheckiej (herbu Leliwa). Jego ojciec - Euzebiusz Słowacki...
Biografia Bolesław Prus to polski pisarz urodzony 20 sierpnia 1847 roku. Na świat przyszedł w Hrubieszowie jako syn Antoniego Głowackiego herbu Prus oraz Apolonii Trembińskiej....
Biografia Jan Grabowski – polski pisarz pedagog znawca sztuki autor monografii i przewodników po Warmii i Mazurach znany przede wszystkim jako autor powieści dla...
Antoni Słonimski urodził się w Warszawie w 1895 roku. Pochodził z rodziny żydowskiej co w późniejszym okresie sprowadziło na niego ataki prasowe ze strony antysemitów....
Biografia Sławomir Mrożek - jeden z najchętniej czytanych polskich autorów - przyszedł na świat 29 czerwca 1930 r. w Borzęcinie wsi leżącej w powiecie brzeskim....
