Unikalne i sprawdzone teksty

Andrzej Frycz Modrzewski - biografia i charakterystyka twórczości

Andrzej Frycz Modrzewski należy do najbardziej interesujących postaci polskiego Złotego Wieku (XVI wiek). Sekretarz królewski, współpracownik prymasa, a zarazem zwolennik reformacji i radykalnej poprawy państwa. Człowiek o surowych zasadach moralnych, który wywołał skandal, gdy ożenił się, pomimo wcześniejszego przyjęcia święceń kapłańskich.

Frycz Modrzewski urodził się w 1503 roku w Wolborzu. Jego ojciec był tamtejszym wójtem, a rodzina od kilku pokoleń używała już przydomka „Fricz”. Jako czternastolatek Modrzewski rozpoczął studia na Uniwersytecie w Krakowie. Nie świadczyło to o jakiejś szczególnej genialności – wręcz przeciwnie, rozpoczynanie edukacji uniwersyteckiej w takim wieku należało do powszechnego zwyczaju epoki. W późniejszym okresie życia Modrzewski udał się po nauki do Wittenbergi, gdzie miał możliwość lepszego poznania rozpowszechniających się wówczas w Niemczech idei reformacji religijnej. Podobno zetknął się z samym Marcinem Lutrem.

W Polsce przyszły autor „O poprawie Rzeczypospolitej” przeszedł kilka stopni kariery – pracował dla prymasa Łaskiego, później zaś został sekretarzem Zygmunta Starego. Wreszcie sprawował funkcję wójta wolborskiego, podobnie jak wcześniej jego ojciec. Urząd ten utracił po wspomnianej sprawie ślubu (1560 rok) z Jadwigą Kamieńską. Z powodu swoich radykalnych tez politycznych narażony był na niepewność względem własnego bezpieczeństwa – król musiał wydać mu nawet list żelazny, zapewniając protekcję. Zmarł w 1572 roku.

Modrzewski jako myśliciel polityczny zadebiutował w 1543 roku rozprawą „Łaski, czyli o karze za mężobójstwo”. Opublikował później kilka pomniejszych prac, ale najważniejszą częścią jego spuścizny jest olbrzymi traktat „O poprawie Rzeczypospolitej” – w ocenzurowanej wersji opublikowany w Krakowie w 1551 roku, zaś w całości w 1554 w Bazylei.

Myśl polityczna Modrzewskiego łączy najlepsze tradycje kultury renesansowej z surowością obyczajową charakterystyczną dla reformacji. W nowych ruchach religijnych można też dopatrzyć się inspiracji dla zawartych w niej postulatów daleko idących zmian społecznych. Modrzewski proponował m.in. swego rodzaju demokratyzację Kościoła (wierni wybierający biskupów, umniejszenie władzy papieża), zaniechanie agresji na inne kraje, a także równość wszystkich mieszkańców państwa wobec prawa. Był to w owym czasie postulat absolutnie rewolucyjny – dość powiedzieć, że na terenach Polski równość wobec prawa pojawiła się dopiero na początku XIX-wieku, w okresie wojen napoleońskich (nie oznacza to jakiegoś zacofania Polski – w innych krajach Europy wprowadzano ją mniej więcej w tym samym czasie). Modrzewski nawoływał też do tego, by każde morderstwo karane było śmiercią.

Trudno jednoznacznie ocenić jego dorobek intelektualny – z pewnością wiele wątków jego dzieł wyprzedzało epokę. Niektórzy zarzucają im jednak charakter utopijny i nieprzystawanie do ówczesnej rzeczywistości – a dla dzieła politycznego jest to raczej zła ocena.

 

Rozwiń więcej
Andrzej Frycz Modrzewski na obrazie Jana Matejki "Unia Lubelska"/ za: wikipedia.pl

Losowe tematy

Maria Konopnicka - biografia i charakterystyka...

Biografia Maria Konopnicka urodziła się 23 maja 1842 roku. Zamieszkiwała Suwałki do 7 roku życia. Wtedy przeprowadziła się razem z ojcem prawnikiem oraz matką która...

Janusz Korczak – biografia i charakterystyka...

Biografia Janusz Korczak (właśc. Henryk Goldszmit) urodził się w Warszawie 22 lipca 1878 lub 1879 r. a zmarł 6 sierpnia 1942 r. w Treblince. Był pedagogiem twórcą...

Władysław Broniewski – biografia...

Biografia Władysław Broniewski urodził się w 1897 roku w Płocku. Ojciec poety Antoni Broniewski był kasjerem bankowym; niestety wcześnie osierocił rodzinę. Matka Broniewskiego...

Maciej Wojtyszko – biografia i...

Biografia Maciej Wojtyszko to polski reżyser dramatopisarz autor sztuk scenariuszy i filmów animowanych a także utworów dla dzieci. Urodził się 16 kwietnia...

Wiktor Gomulicki – biografia i...

Biografia Wiktor Gomulicki (właśc. Wiktor Teofil Gomulicki pisał pod pseudonimem Fantazy) – polski poeta i prozaik kolekcjoner a także badacz historii Warszawy; czołowy...

Mark Twain - biografia i charakterystyka...

Mark Twain uznawany jest powszechnie za jednego z ojców literatury amerykańskiej. Pamiętać należy że Stany Zjednoczone Ameryki powstały dopiero w XVIII wieku i musiało...

Jarosław Iwaszkiewicz – biografia...

Jarosław Iwaszkiewicz to zapewne jedna z najbardziej skomplikowanych postaci polskiej literatury XX wieku. Potomek rodziny szlacheckiej (urodzony w 1892 w Kalniku) w okresie...

Lucy Maud Montgomery – biografia...

Biografia Lucy Maud Montgomery to pisarka której twórczość przyniosła jej wieloletnią sławę a jej utwory znane są wśród rzesz czytelników...

Barbara Kosmowska – biografia...

Biografia Barbara Kosmowska – polska pisarka i poetka. Urodziła się 24 stycznia 1958 r. w Bytowie. Mimo młodego wieku szybko zaskarbiła sobie sympatię odbiorców...