Mikołaj Rej uchodzi za jednego z twórców literatury polskiej i chyba każdy uczeń zna jego słowa: „A niechaj narodowie wżdy postronni znają, że Polacy nie gęsi, iż swój język mają”. W swojej twórczości Rej posługiwał się wyłącznie językiem polskim, chociaż znał łacinę i tłumaczył z tego języka. Warto odnotować tę różnicę z Janem Kochanowskim, innym gigantem renesansowej literatury, który tworzył w obu wspomnianych językach. Wynikało to zapewne w dużym stopniu z różnicy wykształcenia obu poetów – Kochanowski zwiedził świat i uczęszczał na wiele uniwersytetów. Rej był zasadniczo samoukiem i jego wiedza, chociaż niemała, nie została uporządkowana przez rygory solidnego akademickiego wykształcenia. Wprawdzie przez pewien czas studiował w Krakowie, ale oddawał się tam raczej życiu towarzyskiemu niż naukowemu.
Rej urodził się w 1505 roku, jako potomek szlachcia–analfabety. W latach dojrzałych nie stronił od działalności politycznej, biorąc udział w sejmach i sejmikach. Życie poety przypadło na początek reformacji, okres sporów religijnych. Sam też, powodowany między innymi antyklerykalizmem, został protestantem i bronił tej doktryny w wielu swoich pismach. Spośród tych pism religijnych najbardziej znany jest traktat „Postylla”(1557). Według Czesława Miłosza, wybitnego znawcy nie tylko literatury, ale i myśli teologicznej, rozważania Reja są „naiwne” i „domorosłe”. Mimo to, zdobyły w swoim czasie dużą popularność.
Warto zwrócić uwagę na pewien paradoks. Zapoczątkowana przez Marcina Lutra reformacja kładła nacisk na surowość obyczajów, powagę i skromność. Jak jednak zauważył historyk, profesor Janusz Tazbir, na ziemiach polskich bunt przeciw katolicyzmowi miał formę dużo bardziej „ludzką”, mniej fundamentalistyczną. W porównaniu ze współwyznawcami z zachodu Europy, polscy protestanci rzadziej i z mniejszą stanowczością potępiali radości ziemskiego życia. Doskonałym przykładem takiego podejścia jest właśnie Rej, u którego religijność splatała się z wychwalaniem szczęścia, jakie dać może ten świat. Fraszki („figliki”) Reja są często wulgarne i frywolne.
Istotny jest język Reja. Większość jego utworów jest wierszowana, napisana językiem zbliżonym do potocznego. Badacze zestawiają polskiego poetę z Franciszkiem Rabelaisem (1494-1553), fracuskim pisarzem, autorem „Gargantui i Pantagruela”, jednego z największych arcydzieł literatury światowej. Rabelais w swoich utworach sięgał po francuszczyznę zwykłych ludzi, nie zaś po gładkie frazy humanistów. Podobnie czynił Rej w Polsce – co interesujące, Tadeusz Boy-Żeleński, który tłumaczył „Gargantuę…”, wzorował się właśnie na frazach Reja.
Rej pozostawił po sobie wiele pism. Wśród najważniejszych znajduje się „Zwierciadło” (1568), łączące wiersz i prozę, inspirowane myślą innego z twórców reformacji, Jana Kalwina. Częścią tego utworu jest spisany prozą „Żywot człowieka poczciwego”. Autor zachwala skromne życie na wsi, ale podkreśla, że w takim życiu nie brak radości. Poszukiwaniu idealnej drogi życiowej poświęcił Rej również wcześniejszy o dekadę „Wizerunk własny żywota człowieka poczciwego”(1558). Prócz tego stworzył także satyryczną „Krótką rozprawę między trzema osobami, Panem, Wójtem a Plebanem” (1543), złośliwie komentującą rzeczywistość szlacheckiej Rzeczypospolitej. Dialog był zresztą formą często pojawiającą się w utworach Reja – np. w „Żywocie Józefa” (1545), czy „Kupcu” (1549). W 1546 ukazało się jego tłumaczenie psalmów („Psałterz Dawidów”).
Rej był z pewnością postacią złożoną – teolog walczył w nim z rubasznym szlachcicem. Jego twórczość do dziś wzbudza kontrowersje. Niektórzy uważają go za typowego sarmatę, zabawiającego przyjaciół wierszowanymi żartami. Inni zwracają uwagę na nowatorskie wykorzystanie języka potocznego, a także celne oddanie mentalności ludzi epoki.
Wolter urodził się jako François-Marie Arouet w 1694 roku. Pochodził z rodziny paryskiego prawnika którego był najmłodszym dzieckiem. Odebrał dobrą edukację...
Bolesław Leśmian wyróżnia się wśród polskich poetów XX wieku oryginalnością. Wydaje się że przez całe swoje życie stał obok głównego...
Twórczość księdza Jana Twardowskiego jest czymś wyjątkowym w polskiej kulturze. To zapewne jedyny współczesny poeta z którego twórczością...
Janina Porazińska – polska pisarka autorka baśni i wierszy dla najmłodszych czytelników a także tłumacz literatury szwedzkojęzycznej. Urodziła się 29 września...
Biografia Władysław Broniewski urodził się w 1897 roku w Płocku. Ojciec poety Antoni Broniewski był kasjerem bankowym; niestety wcześnie osierocił rodzinę. Matka Broniewskiego...
Biografia Aleksander Minkowski urodził się 27 lutego 1933. Jest absolwentem filologii rosyjskiej i reportażystą. W swoim życiu kilkakrotnie zmieniał miejsce zamieszkania....
Danuta Wawiłow – polska poetka tłumaczka literatury rosyjskiej i radzieckiej prozaik autorka utworów dla dzieci oraz słuchowisk radiowych. Przyszła na świat...
Biografia i charakterystyka twórczości Michael Ende – niemiecki pisarz literatury dziecięcej i młodzieżowej. Urodził się 12 listopada 1929 r. w Garmisch-Partenkirchen...
Kazimiera Iłłakowiczówna to poetka o bogatym życiorysie. Jej losy z pewnością nie pasują do stereotypu intelektualisty spędzającego całe życie w bibliotece lub...