Unikalne i sprawdzone teksty

Kazania sejmowe - opracowanie

„Kazania Sejmowe” Piotrka Skargi przez lata uznawano za dzieło o proroczym wręcz charakterze. Ich autor przewidzieć miał upadek i rozbiory Rzeczypospolitej, a także przedstawić program, który pozwoliłby tej tragedii uniknąć. Legenda owa stworzona została prawdopodobnie przez Adama Mickiewicza, który opowiadał o Skardze w czasie swoich wykładów paryskich. Mit jezuity-proroka umocnił zaś swoim wspaniałym obrazem Jan Matejko.

„Kazania…” wydane zostały w 1597 roku. W tym czasie ich Skarga cieszył się już estymą, jako autor popularnych „Żywotów świętych” (1579). Dzieło miało w czasie jego życia osiem wydań, co należało do rekordów XVI i XVII-wiecznej Polski. Prócz tego jezuita uchodził za personę wpływową politycznie, będąc osobistym kaznodzieją króla Zygmunta III Wazy. „Kazania…” ogłosił więc człowiek znany i uznany, posiadający też wielu przeciwników. Pamiętać należy, że były to czasy gorących sporów religijnych i chociaż Rzeczpospolita uchodziła za „państwo bez stosów”, to jednak wzajemna podejrzliwość między katolikami i protestantami zawsze istniała. Skarga zaś był uznawany słusznie za jedną z najważniejszych postaci rodzimej kontrreformacji – katolickiej odpowiedzi na reformację. Jest to fakt istotny w interpretacji jego dzieła.

Jak wspomniano, czasy Skargi to okres dyskusji między wyznawcami różnych religii. Stąd zapewne popularność kazania jako formy literackiej – przedstawiciele katolicyzmu i protestantyzmu chcieli wstrząsać sumieniami swoich oponentów i nawrócić ich. Niejednokrotnie z postulatami religijnymi wiązały się też i kwestie polityczne – w tych czasach nigdy do końca nie rozdzielano obu tych zagadnień. W tym kontekście trudno się dziwić, iż Piotr Skarga zdecydował się wydać swoje przemyślenia jako „Kazania…” – chociaż nigdy nie zostały one wygłoszone z ambony.

Dzieło składa się z ośmiu kazań. Jezuita postulował w nich wzmocnienie władzy królewskiej i przestrzeganie prawa. Proponował polepszenie doli chłopów pańszczyźnianych. Niezwykle istotny jest wątek reformacji (herezji). Dla Skargi skandalem była zgoda religijna panująca w Rzeczypospolitej. Nawoływał:

Upadnie wszytko królestwo wasze, jeśli ten nowy stan, z którym się to ciało nie urodziło, do niego, to jest ewangelik! abo raczej wszytki heretyk!, przyjmiecie. […] Jakie upadki królestwom i policyjom herezyje czynią, a jako sama katolicka wiara świeckie królestwa zatrzymawa i szczęścia ich pomnaża […].

Dzisiaj stwierdzenia takie mogą szokować, ale w ówczesnej Europie nietolerancja religijna to norma (stąd wyjątkowość Polski).

„Kazania” Skargi wyróżniały się stylem – jezuita pisał w sposób podniosły, wzorując się na Piśmie Święty. Ów wyjątkowy język, połączony z religijnym i politycznym przesłaniem pozwala widzieć w Skardze prekursora XIX-wiecznego romantyzmu Polskiego.

Wreszcie wypada kilka słów poświęcić wspomnianej na początku legendzie o przepowiedzeniu rozbiorów. W kazaniu ósmym Skarga pisze o garncu którego skorupki spoić się i naprawić nie mogą”– taki też los ma czekać Polskę, jeśli jej obywatele nie będą wieść przykładnego i pobożnego życia. Trzeba jednak zwrócić uwagę, iż słowa te napisano w okresie, gdy Rzeczpospolita była u szczytu swojej potęgi. Trudno je więc uznawać za racjonalną prognozę polityczną – natomiast przepowiadanie upadku państwa należało do częstych chwytów retorycznych. Skarga wyróżnił się w tej kwestii nie przenikliwością polityczną, a tym, że owe ostrzeżenia ujął w wyjątkowo chwytliwej i pięknej językowo formie. 

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Jutro klasówka – streszczenie...

Streszczenie Jednym z głównych bohaterów utworu jest Jarek – młody chłopak chodzący do podstawówki. Tak jak koledzy niezbyt lubi zajęcia z matematyki...

O psie który jeździł koleją...

Geneza Utwór „O psie który jeździł koleją” opowiada historię o dzielnym psie Lampo po części opartą na faktach. Książka po raz pierwszy została...

Kruk i lis - interpretacja i analiza...

„Kruk i lis” Krasickiego porusza temat pojawiający się również w innych bajkach (np. w „Szczur i kot”). Mianowicie utwór dotyczy zapatrzenia...

Lew czarownica i stara szafa - streszczenie...

Streszczenie Akcja I części sagi „Opowieści z Narnii” pt. „Lew czarownica i stara szafa” rozgrywa się w trakcie trwania II wojny światowej. Miejscem...

Przypowieść o sieci – streszczenie...

Streszczenie W przypowieści o sieci królestwo niebieskie porównane jest do sieci która została zarzucona w morze i zgarnia różne ryby. Rybacy wyłowili...

Tren XII - interpretacja i analiza...

Kochanowski mówi iż żaden z ojców bardziej nie kochał swojego dziecka żaden też bardziej nie cierpiał z powodu jego straty. Nie jest to jednak dziwne bowiem...

Kwiat kalafiora – opracowanie...

Czas i miejsce akcji Miejscem akcji zaprezentowanych w powieści „Kwiat kalafiora” wydarzeń jest Poznań. Część wydarzeń dzieje się w kamienicy Borejków...

Do Magdaleny - interpretacja i analiza...

Jan Kochanowski wielokrotnie poruszał w swojej twórczości temat relacji damsko-męskich. Niejednokrotnie czynił to w sposób prześmiewczy lub wręcz frywolny....

Ferdydurke – streszczenie plan...

Streszczenie Rozdział I - Porwanie Narrator obudził się o dziwnej porze - ni to nocą ni to o świcie. Zbudzony chciał pędzić na dworzec taksówką lecz po chwili...