Unikalne i sprawdzone teksty

Kazania sejmowe - opracowanie

„Kazania Sejmowe” Piotrka Skargi przez lata uznawano za dzieło o proroczym wręcz charakterze. Ich autor przewidzieć miał upadek i rozbiory Rzeczypospolitej, a także przedstawić program, który pozwoliłby tej tragedii uniknąć. Legenda owa stworzona została prawdopodobnie przez Adama Mickiewicza, który opowiadał o Skardze w czasie swoich wykładów paryskich. Mit jezuity-proroka umocnił zaś swoim wspaniałym obrazem Jan Matejko.

„Kazania…” wydane zostały w 1597 roku. W tym czasie ich Skarga cieszył się już estymą, jako autor popularnych „Żywotów świętych” (1579). Dzieło miało w czasie jego życia osiem wydań, co należało do rekordów XVI i XVII-wiecznej Polski. Prócz tego jezuita uchodził za personę wpływową politycznie, będąc osobistym kaznodzieją króla Zygmunta III Wazy. „Kazania…” ogłosił więc człowiek znany i uznany, posiadający też wielu przeciwników. Pamiętać należy, że były to czasy gorących sporów religijnych i chociaż Rzeczpospolita uchodziła za „państwo bez stosów”, to jednak wzajemna podejrzliwość między katolikami i protestantami zawsze istniała. Skarga zaś był uznawany słusznie za jedną z najważniejszych postaci rodzimej kontrreformacji – katolickiej odpowiedzi na reformację. Jest to fakt istotny w interpretacji jego dzieła.

Jak wspomniano, czasy Skargi to okres dyskusji między wyznawcami różnych religii. Stąd zapewne popularność kazania jako formy literackiej – przedstawiciele katolicyzmu i protestantyzmu chcieli wstrząsać sumieniami swoich oponentów i nawrócić ich. Niejednokrotnie z postulatami religijnymi wiązały się też i kwestie polityczne – w tych czasach nigdy do końca nie rozdzielano obu tych zagadnień. W tym kontekście trudno się dziwić, iż Piotr Skarga zdecydował się wydać swoje przemyślenia jako „Kazania…” – chociaż nigdy nie zostały one wygłoszone z ambony.

Dzieło składa się z ośmiu kazań. Jezuita postulował w nich wzmocnienie władzy królewskiej i przestrzeganie prawa. Proponował polepszenie doli chłopów pańszczyźnianych. Niezwykle istotny jest wątek reformacji (herezji). Dla Skargi skandalem była zgoda religijna panująca w Rzeczypospolitej. Nawoływał:

Upadnie wszytko królestwo wasze, jeśli ten nowy stan, z którym się to ciało nie urodziło, do niego, to jest ewangelik! abo raczej wszytki heretyk!, przyjmiecie. […] Jakie upadki królestwom i policyjom herezyje czynią, a jako sama katolicka wiara świeckie królestwa zatrzymawa i szczęścia ich pomnaża […].

Dzisiaj stwierdzenia takie mogą szokować, ale w ówczesnej Europie nietolerancja religijna to norma (stąd wyjątkowość Polski).

„Kazania” Skargi wyróżniały się stylem – jezuita pisał w sposób podniosły, wzorując się na Piśmie Święty. Ów wyjątkowy język, połączony z religijnym i politycznym przesłaniem pozwala widzieć w Skardze prekursora XIX-wiecznego romantyzmu Polskiego.

Wreszcie wypada kilka słów poświęcić wspomnianej na początku legendzie o przepowiedzeniu rozbiorów. W kazaniu ósmym Skarga pisze o garncu którego skorupki spoić się i naprawić nie mogą”– taki też los ma czekać Polskę, jeśli jej obywatele nie będą wieść przykładnego i pobożnego życia. Trzeba jednak zwrócić uwagę, iż słowa te napisano w okresie, gdy Rzeczpospolita była u szczytu swojej potęgi. Trudno je więc uznawać za racjonalną prognozę polityczną – natomiast przepowiadanie upadku państwa należało do częstych chwytów retorycznych. Skarga wyróżnił się w tej kwestii nie przenikliwością polityczną, a tym, że owe ostrzeżenia ujął w wyjątkowo chwytliwej i pięknej językowo formie. 

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Ikar - opracowanie interpretacja...

Geneza „Ikar” to opowiadanie Jarosława Iwaszkiewicza które pierwszy raz opublikowane zostało w 1954 roku. Ma ono charakter na poły autobiograficzny odnosi...

Czego chcesz od nas Panie (Hymn-Pieśń...

„Czego chcesz od nas Panie…” jest pieśnią dziękczynną skierowaną do Boga. Podmiot liryczny chwali go za stworzenie i utrzymywanie w istnieniu świata....

Księga Hioba - streszczenie plan...

Streszczenie Hiob miał duży majątek siedmiu synów i trzy córki. Żył dobrze i cnotliwie był bogobojny. Pewnego razu szatan zarzucił Bogu że Hiob jest mu...

Motyw ptaka w literaturze i sztuce...

Dla człowieka ptaki to zwierzęta szczególne. W czasach przed wzbiciem się ludzkości w powietrze to właśnie one mogły unosić się do góry. Nadawało im to...

Guziki – interpretacja i analiza...

“Guziki” to wiersz Zbigniewa Herberta poświęcony zbrodni katyńskiej. Wiosną 1940 roku ponad dwadzieścia tysięcy polskich oficerów zostało rozstrzelanych...

Eviva l'arte! - interpretacja i...

„Eviva l'arte!” to jeden z wierszy Kazimierza Przerwy-Tetmajera wyrażający uwielbienie poety dla sztuki i dumę z bycia artystą. Tytułowe wykrzyknienie w języku...

Terrorysta on patrzy – interpretacja...

„Terrorysta on patrzy” to wiersz Wisławy Szymborskiej traktujący o groźnym zjawisku współczesnego świata jakim jest terroryzm. Jest to tekst w którym...

Tren XI - interpretacja i analiza

Tren XI to kontynuacja krytyki filozofii jako drogi do szczęścia (por. Tren IX). Filozofia miała uczynić człowieka cnotliwym – a cnota i szczęście miały być tym...

Syzyfowe Prace - streszczenie plan...

Powieść Stefana Żeromskiego ukazała się w 1897 roku. Jej akcja rozgrywa się w drugiej połowie XIX wieku na terenach zaboru rosyjskiego. Streszczenie Utwór rozpoczyna...