Leonardo da Vinci, Ostatnia wieczerza – opis, interpretacja i analiza

„Ostatnia wieczerza” Leonadra da Vinci powstała w latach 1495 – 1498. Jest to malowidło ścienne o rozmiarach 460x880cm, które znajduje się w refektarzu klasztoru Santa Marie delle Grazie w Mediolanie. Jego wykonanie zamówił Ludovico Sforza – książę Mediolanu.

Opis

Dzieło przedstawia poprzedzającą mękę Chrystusa scenę z Nowego Testamentu. W przestrzennej sali znajduje się wielki stół, za którym zasiada trzynaście postaci zwróconych twarzami w stronę odbiorcy. W centrum znajduje się Jezus – odziany w czerwoną i błękitną szatę. Nad głową Syna Bożego znajduje się tajemnicza poświata, jaka przypomina aureolę. Na stole spoczywają srebrne naczynia i bochenki chleba. Zbawiciel rozkłada ręce, jakby w geście błogosławieństwa, a apostołowie – ukazani w czterech grupach liczących po 3 osoby – żywo reagują na to, co właśnie słyszą.

Sytuacja zobrazowana na fresku to najprawdopodobniej moment, w którym Chrystus mówi, że jedna z obecnych tu postaci okaże się zdrajcą. Od lewej strony dzieła dostrzec można świętego Bartłomieja, Jakuba (syna Alfeusza) i Andrzeja. Judasz – bo o nim mowa – siedzi obok świętego Piotra i świętego Jana (po prawej stronie Jezusa), ściska niewielką torebkę, jakiej zawartością jest najprawdopodobniej zapłata. Z kolei święty Piotr reaguje gwałtownie, trzyma w ręce nóż, zdaje się być gotowym do obrony swego Nauczyciela. Z prawej strony dzieła (z lewej Jezusa) znajdują się Tomasz, Jakub (syn Zebedeusza) oraz Filip. Wszyscy trzej kierują wzrok na Zbawiciela, a na ich twarzach malują się zdziwienie i lęk. Ostatnią trójką są Mateusz, Juda Tadeusz i Szymon, którzy rozmawiają w swoim gronie, żywo gestykulując.

Tonacja kolorystyczna dzieła jest niewyraźna, a to za sprawą postępujących zniszczeń dzieła (technika Leonarda da Vinci okazała się nietrwała). Wnętrze jest ciemne, źródło światła stanowią trzy oddalone okna. Za nimi z kolei rozpościera się wyżynny krajobraz.

Interpretacja

Dzieło włoskiego mistrza uznane zostało za niezwykle innowacyjne, przełamujące dotychczasową konwencję. Ostatnia wieczerza ukazana została tutaj w sposób realistyczny, postaci przejawiają autentyczne emocje, ich dynamiczne sylwetki oddają stany psychiczne. Dominuje tutaj zdziwienie, brak zgody na to, co zapowiada Jezus. Tylko dwie osoby sprawiają inne wrażenie – sam Zbawiciel oraz znający tok najbliższych wydarzeń Judasz.

„Ostatnia wieczerza” Leonarda da Vinci jest więc malunkiem wyjątkowym – wprowadzającym w świat biblijnych wydarzeń emocje, ludzkie słabości i podkreślającym człowieczeństwo uczniów Jezusa, ich słabości, targające nimi złości, towarzyszące im refleksje.