Bohaterowie historyczni, fikcyjni, fantastyczni w Dziadach. cz. III – charakterystyka | wypracowanie

Trzecia część „Dziadów” Adama Mickiewicza jest dramatem, w którym fikcja literacka, rzeczywistość historyczna i płaszczyzna fantastyczna przenikają się, tworząc złożoną i niejednorodną całość. Zabieg wprowadzenia zróżnicowanych, przynależnych do odrębnych przestrzeni bohaterów pozwolił nadać utworowi wielowymiarową strukturę, otwierając je na różnorodne interpretacje.

Pierwszą grupą postaci dramatu, które pragnę wymienić, są bohaterowie historyczni. Autor z wielką precyzją i skrupulatnością buduje obraz tej grupy, malując go zgodnie z własnymi doświadczeniami. W tym miejscu warto wspomnieć, że Mickiewicz był świadkiem działalności tych postaci, żył w tej samej epoce. Można więc zakładać, że pragnął oddać ich życie w sposób zgodny z prawdą, przy uwzględnieniu punktu widzenia patrioty, mieszkańca dawnej Rzeczpospolitej. Najbardziej odrażającą, budzącą obrzydzenie grupą bohaterów historycznych dzieła są lojalni poplecznicy Nowosilcowa. Pelikan (Wacław Pelikan, rektor Uniwersytetu Wileńskiego w latach 1826 – 1831) oraz Doktor (August Becu – profesor medycyny na Uniwersytecie Wileńskim, co znamienne – zginął on w 1824 r., w wyniku porażenia piorunem) stanowią wyraźny i dobitny przykład serwilizmu oraz porzucenia najważniejszych wartości na rzecz współpracy z zaborcą. Tuż obok nich wymienić można samego senatora Nowosilcowa oraz jego wiernego stronnika – Leona Bajkowa (pracownika rosyjskiej dyplomacji). Reprezentują oni cechy typowe dla nieprzyjaciół narodu polskiego, za wszelką cenę pragnąć wyplenić wszelkie przejawy patriotyzmu i doprowadzić do obumarcia idei narodowowyzwoleńczej.

Wśród postaci historycznych pojawiają się także żarliwi patrioci, postaci wciąż miłujące ojczyznę, dążące do przywrócenia jej niepodległości. Najwyraźniejszym, bezpośrednio wymienionym przez Mickiewicza przykładem jest Piotr Wysocki – przyszły przywódca spisku podchorążych (czas akcji dramatu to lata 20 XIX stulecia). Wraz z nim w scenie salonu warszawskiego pojawiają się Adam Gurowski (A*** G***) – uczestnik powstania listopadowego, literat – oraz Ludwik Nabielak (N***) – także uczestnik powstania listopadowego, ponadto historyk, krytyk literacki oraz inżynier górnictwa. W postaciach tych przejawiają się idee narodowowyzwoleńcze oraz determinacja w dążeniu do odzyskania wolności przez Rzeczpospolitą.

Bohaterowie historyczni obecni są także wśród więźniów ukazanych w dramacie Mickiewicza. Przykładem może być Tomasz Zan – poeta i badacz minerałów – który w 1824 r. został skazany na zesłanie. Ponadto pojawiają się tutaj Żegota (pierwowzorem był Ignacy Domeyko), Adolf Januszkiewicz i inni (np. Jan Rollison, którego pierwowzorem był Jan Molleson) . Poprzez te postacie ukazana została gotowość narodu do poświęceń oraz odwaga i heroizm w stawianiu oporu nieprzyjacielowi.

Drugą grupę bohaterów trzeciej części „Dziadów” Adama Mickiewicza stanowią postaci fikcyjne. Tutaj wymienić można przede wszystkim Konrada, księdza Piotra oraz Ewę. Każda z tych postaci przedstawia zbiór cech indywidualnych, wyraźnie odróżniając się od pozostałych postaci. Co znamienne, wszystkie one bezpośrednio uczestniczą także w wydarzeniach planu metafizycznego, wchodząc w interakcje z tajemniczymi siłami lub będąc obiektem, na które one oddziałują. Postaci te mają wyraźne znaczenie symboliczne. Stanowią odwołanie do najważniejszych idei obecnych w dziele. Konrad utożsamia nową koncepcję poezji, ksiądz Piotr ściśle wiąże się z mesjanizmem, a Ewa stanowi jakby ogniwo pośrednie, ukazując szczególny związek dawnej Rzeczpospolitej z Bogiem.

Ostatnią grupą są postaci fantastyczne, nieobecne w świecie rzeczywistym. Pojawiają się m. in. pomniejsze duchy (dobre i złe), które prowadzą walkę o duszę Konrada. Obok nich obecni są aniołowie. Ich działanie ściśle wiąże się z planem Boga, pozwala w jego realizacji. Przeciwieństwem dobrych istot są niosące potępienie i nienawiść diabły mające za zadanie karanie złych uczynków, przypominanie zbrodniarzom o nieuniknionej karze.

W trzeciej części „Dziadów” pojawia się wiele zróżnicowanych postaci, które pełnią odmienne role w dramacie. Najbardziej rozbudowaną i najdokładniej przedstawioną grupą są bohaterowie historyczni, którzy tworzą tło wydarzeń, budują autentyczne realia. Właśnie w ich świecie działają postaci fikcyjne oraz byty fantastyczne, jakich obecność skutkuje wieloaspektowością dzieła, wprowadza nastrój tajemniczości, intryguje i skłania do refleksji.