W okresie renesansu jedną z najbardziej rozpowszechnionych maksym stały się słowa Terencjusza: człowiekiem jestem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce . Oznaczały one, że dla zrozumienia istoty człowieczeństwa konieczne jest zebranie wielu doświadczeń, zarówno we wzniosłych sferach intelektu, jak i w codziennym życiu. Trzeb poznać smak smutku i radości, pobożności i zwątpienia. Tylko w ten sposób będziemy w stanie pojąć samych siebie, istotę naszego ziemskiego bytowania, a także zrozumieć naszych bliźnich.
Przykładem takiego podejścia jest chociażby postać Jana Kochanowskiego. W jego dziełach odbijają się właściwie wszystkie doświadczenia, jakie mógł zebrać człowiek epoki. Nieobce mu były najbardziej proste, wręcz karczemne rozrywki.
Miło szaleć, kiedy czas po temu,
A tak, bracia, przypij każdy swemu
- wzywał w jednym z utworów artysta („Miło szaleć, kiedy czas po temu” ). Deklarował również:
Znał kto kiedy poetę trzeźwiego?
Nie uczyni taki nic dobrego.
Słynna fraszka „O doktorze Hiszpanie” również przedstawia uroki dworskiego życia, pełnego biesiad i dowcipów. Jednocześnie Jan Kochanowski jest autorem jednego z najbardziej przejmujących dzieł polskiej literatury, poświęconych śmierci i przemijaniu. „Treny”, bo o nich oczywiście mowa, przedstawiają żal z powodu utracenia córki. Po skonaniu dwuletniego dziecka w sercu poety skupiły się Wszytki troski na świecie, wszytki wzdychania”(Tren I). Wydaje się, że wszelkie radości są mu raz na zawsze odebrane i nic nie może go pobudzić do życia.
„Treny” są nie tylko ukazaniem smutku z powodu straty. Są one też obrazem zmagań Mistrza Jana z problemami wiary i zwątpienia. Tutaj również przypomina się maksyma Terencjusza. W owej pobożnej epoce poecie nieobce jest powątpiewanie w bożą dobroć. Kogo kiedy pobożność jego ratowała? – pyta zrozpaczony w Trenie XI. Zauważa też, iż los działa „nie mając ani dobrych, ani złych na pieczy”. Mimo tych fragmentów całość cyklu należy do najwybitniejszych dzieł renesansowej poezji religijnej. W wierze Mistrz Jan znajduje ukojenie i zwraca się do Boga, jako do dobrego ojca (My nieposłuszne, Panie, dzieci Twoje):
Wielkie przed Tobą są występy moje,
Lecz miłosierdzie Twoje
Przewyssza wszytki złości:
Użyj dziś, Panie, nade mną litości.
Podobnych, pełnych zachwytu, a zarazem szczerości, wręcz intymnych, zwrotów do Boga jest dużo w twórczości Kochanowskiego.
Autor „Trenów” nie był postacią posągową i przeżył niejedno. Gdziem potym nie był? Czegom nie skosztował? – pyta sam siebie we fraszce „Do gór i lasów”. Nieobce mu było zarówno światowe życie, w charakterze sekretarza królewskiego, jak i spokojnie dni w Czarnolesie. Poznał smak radości na dworze i cierpienia po śmierci córki. Kochanowski jest dowodem na trafność obserwacji Terencjusza. Kiedy setki twórców spoczywają w grobach, a ich dzieła nikogo nie poruszają, to spuścizna Mistrza Jana nadal budzi emocje. Autor „Trenów” wydaje nam się bardzo bliski, bardzo… ludzki. A dzieje się tak właśnie dlatego, że nic co ludzkie nie było mu obce.
Poszukiwanie szczęścia to jedno z najważniejszych zadań stojących przed człowiekiem. Chyba każdy chciałbym prowadzić dobre i miłe życie – nie ma się więc co...
Pozytywizm jako nurt ideowy rozwijał się na ziemiach polskich po upadku powstania styczniowego - jego początek datowany jest więc na rok 1864. Kolebką tego nowego prądu...
Trzecia część „Dziadów” Adama Mickiewicza jest dziełem wyjątkowym zajmującym szczególne miejsce w rodzimym dorobku kulturalnym. Utwór ze...
Wysoki sądzie szanowni ławnicy! Chciałem wznieść akt oskarżenia przeciw jednemu z najokrutniejszych władców w całej historii Słowian! Nie dopuścił się on jednak...
Juliusz Verne to według mnie jeden z najciekawszych pisarzy jacy żyli w XIX wieku! Była to epoka obfitująca w wielkich literatów – wtedy tworzyli Henryk Sienkiewicz...
Bohaterowie powieści z początku XXI wieku niosą na swych barkach wszystkie te problemy które towarzyszą współczesnemu człowiekowi. Nierzadko znajdują się...
Wiosna to najpiękniejsza pora roku. To czas w którym wszystko rozkwita na nowo. Najpiękniej widać jej działanie w sadach. Sad wiosną jest miejscem niezwykłym które...
Czekając aż Marcin i Kostek wpadną do mnie rozpaliłem ognisko i ruszyłem do lasu na grzyby by zobaczyć czy w sprawdzonych przeze mnie miejscach jest jeszcze co zbierać....
Chociaż życie nie szczędzi nam smutnych chwil porażek i rozczarowań to jednak warto skupić się w nim przede wszystkim na tym co warto kochać. Przecież obok wszystkiego...