Czy potrzebna jest nam pamięć o bohaterach narodowych?

Historia to nie tylko daty zapisane w szkolnych podręcznikach. Każdy czytelnik gazet, czy portali internetowych może zauważyć, że spory o znaczenie historii nie zanikają. Publicyści, dziennikarze i naukowcy toczą zażarte polemiki dotyczące zarówno czasów stosunkowo niedawnych (dyktatura komunistów, II wojna światowa), jak i całkiem odległych. Nietrudno natknąć się na gorące dyskusje poświęcone dziejom średniowiecza czy nawet starożytności!

Jedną z kwestii poruszanych przez dyskutantów jest to, czy należy pamiętać o bohaterach narodowych. Zdanie w tej sprawie, jak sądzę, powinien wyrobić sobie każdy obywatel naszego kraju. Ja również mam własną opinię, dotyczącą tego zagadnienia. Sądzę mianowicie, że pamięć taka jest konieczna.

Przede wszystkim bez pamięci o bohaterach szybko zapomnimy to, kim sami jesteśmy. Oczywiście pozostaniemy obywatelami Polski, nawet jeśli nie będziemy nic wiedzieli o Tadeuszu Kościuszce czy Armii Krajowej. Państwo oferuje nam różne dobrodziejstwa – edukację, służbę zdrowia, ochronę, zapewnianą przez wojsko i policję. Ale w chwilach próby może też wymagać od nas ofiary, nawet ofiary życia. Jeśli nie będziemy pamiętać o naszym dziedzictwie, to czy damy radę poświęcić się lub ponieść wielkie ryzyko? Czy żołnierz, który nie czerpie natchnienia z przykładu swoich wielkich poprzedników, da radę wytrwać na stanowisku, gdy zajdzie taka potrzeba? Sądzę, że nie.

Ale pamięć o bohaterach nie czyni z nas tylko lepszych obywateli. Sądzę, że dzięki niej jesteśmy również lepsi jako ludzie w ogóle. Dotyczy to zwłaszcza postaci z okresu II wojny światowej. Trudno bez wzruszenia myśleć o ludziach, którzy potrafili zaryzykować własne życie dla ratowania Żydów lub walki ze złem reprezentowanym przez III Rzeszę lub Związek Radziecki. Ich przykład przypomina nam, że „nie warto być małym”, że warto znosić cierpienia dla dobre człowieczeństwa. Kontemplując losy postaci takich jak rotmistrz Pilecki, czy „Inka” z AK, uświadamiamy sobie, iż życie ludzkie to coś więcej niż kariera, sukcesy i pieniądze – że to także służba ideom i moralności.

Jestem przekonany, że pamięć o bohaterach narodowych jest ważna. Bez niej nie będziemy potrafili zostać dobrymi obywatelami naszego państwa. Podejrzewam, że będzie nam również trudno być przyzwoitymi ludźmi.