Epikur należał do najciekawszych postaci historii i kultury starożytnej. Stworzył własny system filozoficzny, zachęcający do odnajdywania w życiu szczęścia. Wzbudzał też spore kontrowersje – był bowiem ateistą, negował kultywowanie cnoty dla samej cnoty. Większość jego dzieł zaginęła i w odtwarzaniu jego myśli zdani jesteśmy na stosunkowo niewielkie fragmenty, które przetrwały do dzisiejszego dnia.
Nawet te niezbyt obszerne części jego dzieł wzbudzały entuzjazm filozofów i pisarzy. Niektórzy uznawali je za „lecznicze zioła”, pomagające radzić sobie z chorobami duszy. Czy rzeczywiście wskazówki Epikura pozwalają znaleźć właściwą drogę życia? Czy jego rady nadają się do naszych czasów? Sądzę, że tak – nie należy jednak ich brać zbyt dosłownie.
Antyczny mędrzec sens życia widział w przyjemności. Cała nasza działalność zdąża do tego, aby uwolnić się od cierpienia i niepokoju – twierdził. Wydaje się to bardzo radykalne i egoistyczne stwierdzenie. Czy rzeczywiście nie powinniśmy zajmować się niczym ważniejszym, niż nasza rozkosz? Sądzę, iż nie należy się zastanowić, co Epikur rozumiał przez przyjemność. Otóż podkreślał, że życie przyjemne jest równoznaczne z życiem moralnym. Mówił: Nie ma życia przyjemnego, które by nie było rozumne, moralnie podniosłe i sprawiedliwe, ani też nie ma życia rozumnego, moralnie podniosłego i sprawiedliwego, które by nie było przyjemne. Wydaje się, że nie dopuszczał on możliwości, by człowiek zły i okrutny był szczęśliwy. Bo czy tyrani, mordercy i zdrajcy rzeczywiście cieszą się życiem, gdy prześladują ich wyrzuty sumienia? Z pewnością nie – lepsze proste, ale uczciwe zachowanie, niż zdobywanie majątku i sławy, wiążące się ze zbrodnią.
Filozof podkreślał też, że największe przyjemności wiążą się z umysłem. Nie obcowanie z pięknymi chłopcami i kobietami czynią życie przyjemnym, ale trzeźwy rozum, dociekający przyczyn wszelkiego wyboru i unikania. Trudno więc nazywać epikurejczykami ludzi, którzy niszczą swoje zdrowie i sumienie w hedonistycznych zabawach.
Istotne jest podejście Epikura do spraw metafizycznych. Nie wierzył on w bogów i nie uznawał życia po śmierci. Twierdził jednak, iż nie należy obawiać się końca życia. Utrzymywał: Śmierć wcale nas nie dotyczy. Bo gdy my istniejemy, śmierć jest nieobecna, a gdy tylko śmierć się pojawi, wtedy nas już nie ma. Zapewne osobie wierzącej trudno się z tym zgodzić. Ale pamiętać trzeba, że nie wszyscy uznają życie pozagrobowe. Każdy człowiek lęka się śmierci. O ile jednak osoba religijna pocieszać się może, iż czeka ją lepsze życie w przyszłym świecie, o tyle ateiści znajdują się w trudniejszej sytuacji. Być może myśli Epikura przynoszą im pewną ulgę.
Filozofia epikurejska jest filozofią trudną do przyjęcia w całości. Zapewne niewielu zgodzi się ze wszystkimi jego wskazówkami. Ale pojedyncze myśli tego starożytnego mędrca mogą dać ukojenie każdemu z nas. Jednego uspokoją jego refleksje nad śmiercią, innego komentarze dotyczące złudności bogactwa. Wreszcie dla niektórych inspirujące będą fragmenty, chwalące moc przyjaźni. Sądzę, że myśli Epikura są leczniczymi ziołami –mogą pomóc nam w trosce, o ile wybierzemy te zioła, które leczą naszą dolegliwość.
Gdy jest się młodym nietrudno się w życiu zagubić. Jesteśmy wprawdzie kierowani przez naszych rodziców i nauczycieli poznajemy dzięki nim najważniejsze ludzkie...
„Chłopi” Władysława Reymonta są powieścią w której natura odgrywa kluczową rolę. Kompozycja powieści – podział na cztery tomy – jest...
Szarość przeciętność i jednakowość każdego naszego dnia który prawie niczym nie różni się od poprzedniego sprawia że często zapominamy że może istnieć...
Roman Polański uchodzi za jednego z najwybitniejszych reżyserów w historii kina. Krytycy zachwycali się jego „Nożem w wodzie” „Chinatown” czy...
Definicja i wyznaczniki gatunku Powieść historyczna to gatunek który ukształtował się w wieku XIX choć już wcześniej twórcy odwoływali się w swej twórczości...
Dom to jedno z najważniejszych miejsc w naszej kulturze. By uświadomić sobie ten fakt trzeba przypomnieć sobie jaką grozą napawa nas samo pojęcie bezdomności. Wiąże...
Kraków to jedno z najważniejszych polskich miast. Przez długie wieki był stolicą naszego kraju miejscem zamieszkania króla. To tutaj znajduje się prastary...
„Pierwszy krok w chmurach” to zbiór opowiadań Marka Hłaski który ukazał się w 1956 roku. Wówczas tomik ów był niemałym wydarzeniem...
Bajki należą do najstarszych gatunków literackich wywodząc się ze starożytnej Grecji. Pierwszą znaną bajkę napisał żyjący przed prawie trzema tysiącami lat...