Unikalne i sprawdzone teksty

Dziewczynka w czerwonej sukni, Józef Pankiewicz – opis, interpretacja i analiza obrazu | wypracowanie

Płótno w kształcie pionowego prostokąta prawie w całości wypełnia postać nastoletniej już zapewne dziewczynki ubranej w długą, jaskrawo czerwoną suknię o prostym fasonie, z ogromnymi, bufiastymi rękawami do łokcia, ściągniętymi wstążką i z dużą kokardą przy rękawie z lewej strony. Na jasnej, subtelnie zaróżowionej twarzy dziewczynki zaakcentowane są delikatnie czerwone usta, układające się w dyskretny uśmiech, najbardziej jednak zwracają uwagę wielkie orzechowe oczy, wpatrujące się uparcie w odbiorcę. Złote, lekko falowane włosy opadają na lewe ramię dziewczynki, zaś jej czoło zakrywa grzywka. W prawej ręce, układającej się na fałdach sukni wzdłuż ciała, dziewczynka delikatnie zaciska białą chusteczkę, lewą natomiast wspiera się o oparcie krzesła, które częściowo tylko odsłania się dla oka widza. Krzesło i dwa kwiaty sterczące na łodydze w prawym górnym rogu obrazu są jedynymi obiektami w obrębie płótna poza dziewczynką. Najprawdopodobniej portretowana stoi przy stole, na którym znajduje się wazon z kwiatami, tego jednak nie widzimy i pozostaje to wyłącznie kwestią domysłów.

Ze względu na częściowo tylko ujęte w ramach obrazu elementy z prawej strony, czyli krzesło i kwiaty, należy kompozycję obrazu uznać za otwartą. Jest to kompozycja asymetryczna, z przewagą elementów z lewej strony, chociaż wyraźnie zmierza ona ku symetrii. Obraz jest zdecydowanie statyczny, ze względu na portretowy charakter – widać, że dziewczynka pozuje. Jest to kompozycja z jedną figurą, dziewczynką stojącą en face, ujętą w proporcjach 3/4, od kolan. Cała kompozycja jest dwuplanowa – na pierwszym planie znajduje się portretowana z krzesłem, odcinając się dość wyraźnie od tła, które stanowi plan drugi. Dominującymi kierunkami na obrazie są kierunki wertykalne, które wyznaczają przede wszystkim fałdy sukni, opadająca ręka i włosy oraz oparcie krzesła. Przełamują je nieliczne kierunki horyzontalne wyznaczone przez rękę wspierającą się na oparciu krzesła, grzywkę dziewczynki oraz dekolt jej sukni.

Na portrecie zdecydowanie dominują ciepłe barwy: czerwień, złociste ugry, beże, brązy, z żółtawo-zielonym tłem. Jak widać więc gama barwna jest stosunkowo wąska. Barwy są najczęściej złamane, stonowane. Wyjątek stanowi czerwona suknia, której kolor jest intensywny, czysty i sprawia, iż jest to bardzo wyraźna dominanta kolorystyczna obrazu.

Modelunek światłocieniowy na obrazie jest subtelny i miękki. Światło jest rozproszone, pada z prawej strony, nieco od góry, oświetlając jasno elementy po prawej, pozostawiając w mroku lewą stronę, zwłaszcza w dolnych partiach obrazu. Źródło światła znajduje się poza obrazem.

Ze względu na statyczny charakter kompozycji obraz tchnie spokojem. Miękki modelunek światłocieniowy i lekko zatarte kontury postaci przypominają nieco sfumato Leonarda, nadając młodej modelce jeszcze bardziej delikatnego wyglądu. Pomimo tego, iż portret jest wyraźnie upozowany, dziewczynka wygląda bardzo naturalnie, jej gesty są niewymuszone, a mimika swobodna. Wielkie, brązowe oczy dziewczynki, wyglądające wręcz nienaturalnie, wskazują na wyraźną próbę indywidualizacji postaci przez artystę, a bardzo delikatny, nieco tajemniczy uśmiech dodatkowo intryguje odbiorcę. Najsilniejszym środkiem ekspresji jest tutaj czerwona barwa sukienki, która w kontraście ze stonowanym tłem i twarzą portretowanej nie tylko zwraca uwagę, ale niemal drażni odbiorcę.

Realistyczne przedstawienie postaci, pozbawione deformacji, tak bardzo modnych w okresie, w którym Pankiewicz malował „Dziewczynkę w czerwonej sukni”, gładka faktura płótna i w większości stonowana kolorystyka, a także zastosowanie tradycyjnej perspektywy linearnej zbliżałyby obraz do dzieł sprzed rewolucji cezannowskiej. A jednak niepokojący czerwony kolor sukni dziewczynki nie pozwala myśleć w ten sposób o obrazie. Zastosowanie tak mocnego akcentu kolorystycznego nosi znamię przemian z przełomu wieku. Czerwona suknia, wyraźne zwrócenie uwagi na naturalne piękno dziewczynki, z pewnością nieprzypadkowy, dekoracyjny motyw florystyczny w rogu obrazu w pewien sposób antycypują pewnie secesję, która nie osiągnęła jeszcze swej szczytowej formy w momencie, gdy powstawał obraz Pankiewicza. Z drugiej jednak strony daleko „Dziewczynce w czerwonej sukni” do skrajnie dekoracyjnych dzieł Alfonsa Muchy. Jeszcze jeden powód sprawia, że nie można pomylić się w datowaniu obrazu Pankiewicza na początek XX wieku – temat. W tym okresie zauważa się w sztuce Polskiej szczególne zainteresowanie postacią dziecka, które zostaje przez artystów zdecydowanie bardziej zindywidualizowane, w porównaniu do przedstawiań z wcześniejszych epok. Świadczy o tym oczywiście dzieło Pankiewicza, ale też bardzo popularne pastele Wyspiańskiego czy też inny słynny portret, „Dziewczynka z chryzantemami” Olgi Boznańskiej. „Dziewczynka w czerwonej sukni” okazuje się więc nie odbiegać od obowiązujących w momencie powstania trendów, przy czym odznacza się dużą indywidualnością i pozostaje w dorobku Pankiewicza jednym z najbardziej charakterystycznych dla jego twórczości dzieł.

Rozwiń więcej
Józef Pankiewicz „Portret dziewczynki w czerwonej sukience”

Losowe tematy

Lekarz – zawód czy posłannictwo?...

Zawód lekarza to jedna z najbardziej interesujących profesji. Nieustannie styka się on ze śmiercią ratuje ludzi przed chorobami i przynosi im ulgę w cierpieniu –...

Niezapomniana przygoda - opowiadanie...

Nigdy nie sądziłam że niezapomniana przygoda przytrafi mi się podczas drogi do szkoły. Od zawsze przecież chodziłam tą samą ścieżką przez las. Jednak do ostatniej...

Czy bohaterów „Dywizjonu 303”...

Arkady Fiedler w swojej książce „Dywizjon 303” nazywa polskich pilotów biorących udział w bitwie o Anglię współczesnymi rycerzami. Porównanie...

Czy kultura polska jest kulturą...

Odpowiedź na pytanie czy kultura polska jest kulturą o cechach mieszczańskich nie jest odpowiedzią łatwą. Można bowiem w polskiej kulturze dostrzec elementy twórczości...

Sens przypowieści biblijnych

Zazwyczaj gdy mowa o Biblii mamy na myśli jedną książkę. Gdy chodzi o formę fizyczną będziemy mieli rację – Pismo Święte to najczęściej jeden obszerny tom....

„Jądro ciemności” - znaczenie...

Tytuł „Jądro ciemności” ma znaczenie symboliczne. Po pierwsze odnosi się do Afryki jako kontynentu czarnych ludzi – w sensie dosłownym – ale również...

Biedota w „Lalce” – opracowanie...

„Lalka” Bolesława Prusa jest dziełem w którym ukazana została szczegółowa panorama polskiego społeczeństwa. Co charakterystyczne dla powieści...

Motyw vanitas w literaturze i sztuce...

Słowo „vanitas” to po łacinie „marność”. Przez wieki najpopularniejszym językiem w jakim czytano Pismo Święte była bowiem łacina – i właśnie...

O czym mówią moje książki nocą...

„Książka nie jest tak fajna jak film!” – powiedział ostatnio mój kolega. „W filmie widzisz co robią bohaterowie słyszysz jak rozmawiają....