Unikalne i sprawdzone teksty

Jaki obraz wsi i jej mieszkańców wyłania z literatury? – „Wesele” Wyspiańskiego i „Przedwiośnie” Żeromskiego | wypracowanie

Jeszcze do czasów po II wojnie światowej Polska była krajem rolniczym – większość społeczeństwa pracowała na roli. Temat życia na wsi pojawiał się więc w naszej literaturze właściwie od początku, by wspomnieć tutaj choćby twórczość Mikołaja Reja i Jana Kochanowskiego. Już w dziełach autorów staropolskich dostrzec można, iż życie na wsi bynajmniej nie było sielanką. Fakt ten tym mocniej odnotowywała literatura z początku XX wieku, której autorzy byli dużo bardziej wrażliwi na kwestie społeczne, niż polska szlachta w XVI czy XVII wieku. Dwie istotne wizje polskiego chłopstwa pojawiają się w twórczości Stanisława Wyspiańskiego („Wesele”) i Stefana Żeromskiego („Przedwiośnie”).

Wyspiański opisuje relacje między miejską inteligencją a podkrakowskim chłopstwem. W owym czasie panowała wśród mieszczan i szlachty tzw. „chłopomania”, fascynacja ludnością wiejską. Objawiała się między innymi w poszukiwaniu przez inteligentów żon pośród chłopek. Także tytułowe „Wesele” przedstawia początek tego rodzaju małżeństwa, zawiązanego przez Lucjana Rydla.

Jednak Wyspiański ukazuje, że deklarowane zachwyty nad wsią nie są w stanie przesłonić pełnych napięć relacji między polskimi warstwami społecznymi. Pojawiają się wspomnienia rabacji galicyjskiej (1846).

Pan Młody mówi: Myśmy wszystko zapomnieli/mego dziadka piłą rżnęli. Gospodarz jest tego samego zdania: To, co było, może przyjść. Bez podniesienia poziomu cywilizacyjnego chłopstwa niepodległość Polski jest niemożliwa – symbolem tego jest Jasiek, gubiący Złoty Róg. Dowodzi on, że chłopi, mimo dobrych chęci, nie są jeszcze gotowi by stać się dobrymi obywatelami – stuleci zaniedbań ze strony szlachty nie da się przeskoczyć w trakcie jednego pokolenia.

Podobnie pesymistyczną wizję stosunków na wsi roztacza Żeromski w „Przedwiośniu”. Cezary Baryka obserwuje szlachtę trwoniącą środki i czas na zbędną konsumpcję. Z utracjuszostwem warstw wyższych kontrastuje nędza prostej ludności, przymierającej głodem, niewyedukowanej, pozbawionej odpowiedniego odzienia i środków higieny. Według Baryki życie chłopów jest „zwierzęce” – marzą oni tylko o zapewnieniu przeżycia sobie i swoim bliskim. Nie mogą pozwolić sobie na realizację wyższych potrzeb duchowych.

Zarówno Wyspiański, jak i Żeromski ukazali negatywne strony życia polskiej wsi. Napięcia klasowe między szlachtą a chłopstwem, brak wyobraźni warstw wyższych i nędza ludu – to dziedzictwo, z którym zmierzyć się musiała odradzająca się po 1918 roku Polska.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Lekarz – zawód czy posłannictwo?...

Zawód lekarza to jedna z najbardziej interesujących profesji. Nieustannie styka się on ze śmiercią ratuje ludzi przed chorobami i przynosi im ulgę w cierpieniu –...

Niezapomniana przygoda - opowiadanie...

Nigdy nie sądziłam że niezapomniana przygoda przytrafi mi się podczas drogi do szkoły. Od zawsze przecież chodziłam tą samą ścieżką przez las. Jednak do ostatniej...

Czy bohaterów „Dywizjonu 303”...

Arkady Fiedler w swojej książce „Dywizjon 303” nazywa polskich pilotów biorących udział w bitwie o Anglię współczesnymi rycerzami. Porównanie...

Czy kultura polska jest kulturą...

Odpowiedź na pytanie czy kultura polska jest kulturą o cechach mieszczańskich nie jest odpowiedzią łatwą. Można bowiem w polskiej kulturze dostrzec elementy twórczości...

Sens przypowieści biblijnych

Zazwyczaj gdy mowa o Biblii mamy na myśli jedną książkę. Gdy chodzi o formę fizyczną będziemy mieli rację – Pismo Święte to najczęściej jeden obszerny tom....

„Jądro ciemności” - znaczenie...

Tytuł „Jądro ciemności” ma znaczenie symboliczne. Po pierwsze odnosi się do Afryki jako kontynentu czarnych ludzi – w sensie dosłownym – ale również...

Biedota w „Lalce” – opracowanie...

„Lalka” Bolesława Prusa jest dziełem w którym ukazana została szczegółowa panorama polskiego społeczeństwa. Co charakterystyczne dla powieści...

Motyw vanitas w literaturze i sztuce...

Słowo „vanitas” to po łacinie „marność”. Przez wieki najpopularniejszym językiem w jakim czytano Pismo Święte była bowiem łacina – i właśnie...

O czym mówią moje książki nocą...

„Książka nie jest tak fajna jak film!” – powiedział ostatnio mój kolega. „W filmie widzisz co robią bohaterowie słyszysz jak rozmawiają....