Jeszcze do czasów po II wojnie światowej Polska była krajem rolniczym – większość społeczeństwa pracowała na roli. Temat życia na wsi pojawiał się więc w naszej literaturze właściwie od początku, by wspomnieć tutaj choćby twórczość Mikołaja Reja i Jana Kochanowskiego. Już w dziełach autorów staropolskich dostrzec można, iż życie na wsi bynajmniej nie było sielanką. Fakt ten tym mocniej odnotowywała literatura z początku XX wieku, której autorzy byli dużo bardziej wrażliwi na kwestie społeczne, niż polska szlachta w XVI czy XVII wieku. Dwie istotne wizje polskiego chłopstwa pojawiają się w twórczości Stanisława Wyspiańskiego („Wesele”) i Stefana Żeromskiego („Przedwiośnie”).
Wyspiański opisuje relacje między miejską inteligencją a podkrakowskim chłopstwem. W owym czasie panowała wśród mieszczan i szlachty tzw. „chłopomania”, fascynacja ludnością wiejską. Objawiała się między innymi w poszukiwaniu przez inteligentów żon pośród chłopek. Także tytułowe „Wesele” przedstawia początek tego rodzaju małżeństwa, zawiązanego przez Lucjana Rydla.
Jednak Wyspiański ukazuje, że deklarowane zachwyty nad wsią nie są w stanie przesłonić pełnych napięć relacji między polskimi warstwami społecznymi. Pojawiają się wspomnienia rabacji galicyjskiej (1846).
Pan Młody mówi: Myśmy wszystko zapomnieli/mego dziadka piłą rżnęli. Gospodarz jest tego samego zdania: To, co było, może przyjść. Bez podniesienia poziomu cywilizacyjnego chłopstwa niepodległość Polski jest niemożliwa – symbolem tego jest Jasiek, gubiący Złoty Róg. Dowodzi on, że chłopi, mimo dobrych chęci, nie są jeszcze gotowi by stać się dobrymi obywatelami – stuleci zaniedbań ze strony szlachty nie da się przeskoczyć w trakcie jednego pokolenia.
Podobnie pesymistyczną wizję stosunków na wsi roztacza Żeromski w „Przedwiośniu”. Cezary Baryka obserwuje szlachtę trwoniącą środki i czas na zbędną konsumpcję. Z utracjuszostwem warstw wyższych kontrastuje nędza prostej ludności, przymierającej głodem, niewyedukowanej, pozbawionej odpowiedniego odzienia i środków higieny. Według Baryki życie chłopów jest „zwierzęce” – marzą oni tylko o zapewnieniu przeżycia sobie i swoim bliskim. Nie mogą pozwolić sobie na realizację wyższych potrzeb duchowych.
Zarówno Wyspiański, jak i Żeromski ukazali negatywne strony życia polskiej wsi. Napięcia klasowe między szlachtą a chłopstwem, brak wyobraźni warstw wyższych i nędza ludu – to dziedzictwo, z którym zmierzyć się musiała odradzająca się po 1918 roku Polska.
Dzisiejszy świat zachęca by przywiązywać dużą wagę do dóbr materialnych. W telewizji oglądamy teledyski na których gwiazdy muzyki obnoszą się ze swoimi...
„Boska Komedia” podejmuje bardzo ważne dla współczesnego Dantemu świata problemy. Poeta z niepokojem obserwuje polityczne zawirowania które prowadzą...
Szesnasty wiek był szczególnym okresem w historii Polski. To właśnie w tym stuleciu polski król (Zygmunt I Stary) odbierał na krakowskim rynku hołd od pruskiego...
Figura matki należy do najważniejszych motywów literatury czy nawet szerzej – kultury. Matka to nie tylko kobieta wychowująca dziecko to również symbol...
Tragiczny koniec tak dobrze zapowiadającej się kariery Zenona Ziembiewicza stał się szeroko komentowanym tematem w pewnym niewielkim miasteczku. O niedawnych wydarzeniach...
„Wesele” Stanisława Wyspiańskiego to jeden z najważniejszych polskich dramatów narodowych. Pisarz zawarł w nim trafną i wyrazistą ocenę społecznych...
Czasy krucjat to jeden z ciekawszych a zarazem najstraszniejszych okresów w dziejach chrześcijaństwa. Była to epoka surowa i okrutna a walki między chrześcijanami...
Tytuł dramatu Henrika Ibsena „Dzika kaczka” ma niezwykle wieloznaczną symbolikę. W utworze zyskuje ona wymiar niemal odrębnej bohaterki – ptak ten został...
Opis dworku w Soplicowie rozpoczyna właściwą fabułę „Pana Tadeusza”. Umieszczenie go zaraz po „Inwokacji” będącej przecież pochwałą rodzimego...