Premiera mało którego dzieła XX-wiecznej sztuki wywołała takie kontrowersje, jak prezentacja „Fontanny” Marcela Duchampa. Trudno się temu dziwić – w końcu w 1917 roku gust większej części publiczności był jeszcze dość konserwatywny. Zresztą nawet obecnie, kiedy jesteśmy oswojeni z nowinkami w sztuce, pierwsze zetknięcie z „Fontanną” może być szokujące – bowiem jest ona po prostu obróconym pod kątem 90 stopni pisuarem. Znajduje się na nim podpis „R. Mutt 1917” (1917 to rok stworzenia dzieła).
Początkowo „Fontanna” nie została dopuszczona do wystawienia, wkrótce zaś potem zaginęła. Pozostało po niej jedynie zdjęcie, a po kilkudziesięciu latach (od 1950 roku począwszy) rozpoczęto wykonywanie kopii pod nadzorem Duchampa – stworzono ich ostatecznie siedemnaście.
Interpretacja „Fontanny” jest zadaniem trudnym, być może niemożliwym. W końcu Duchamp związany był z ruchem dadaistów, promujących w sztuce antyintelektualizm i zerwanie z klasyczną estetyką. Można jednak zaproponować kilka możliwości zrozumienia dzieła. Według jednej „Fontanna” to intelektualne destrukcja sztuki, jako czegoś wzniosłego – skoro nawet pisuar może uchodzić za dzieło, to sama sztuka traci sens. Bardziej jednak prawdopodobne, że artyście chodziło o coś innego – o podkreślenie, że wszystko może być sztuką, że każdy przedmiot może zostać uwznioślony, bowiem już zawiera w sobie tę wzniosłość, tylko ukrytą (rolą artysty staje jej podkreślenie, wyciągniecie na światło dzienne). Podział na strefy artystycznego sacrum i nieartystycznego profanum jest niejasny i łatwy do przekroczenia.
Wreszcie Duchamp mógł zwracać uwagę na podobieństwo pewnych form w dziejach ludzkości – formy te objawiają się w różny sposób: to co kiedyś było kształtem kapliczki, fontanny, czy elementem dekoracyjnym, dzisiaj może być przedmiotem służącym zaspokajaniu potrzeb fizjologicznych.
Dzieło Duchampa stanowiło – nie ma co do tego wątpliwości – początek popularnego trendu w sztuce, polegającego na uwznioślaniu przedmiotów codziennego użytku.
Miasta są areną ludzkiego życia już od starożytności. Każda epoka wytworzyła indywidualny obraz tej przestrzeni. Renesans dążył na przykład do stworzenia miasta idealnego...
W studium „Problemy poetyki Dostojewskiego Michaił Bachtin określił „Zbrodnię i karę” oraz inne powieści tego autora mianem powieści polifonicznych....
„Sklepy cynamonowe” Brunona Schulza to zbiór opowiadań które zabierają czytelnika w niezwykłą podróż do niewielkiego galicyjskiego miasteczka....
Warszawa to jedno z najpiękniejszych i najważniejszych miast Polski. To właśnie ona jest stolicą naszego kraju. To tu urzęduje prezydent premier obraduje sejm i senat....
Dwie podzielone murem części zamku oraz dwóch bohaterów między którymi wznosi się mur niezgody - tak można pokrótce zarysować fabułę „Zemsty”...
Główny bohater „Cierpień młodego Wertera” jest postacią wyróżniającą się pod wieloma względami. Czytając jego listy odbiorca dzieła otrzymuje...
W historii polskiej kultury Stanisław Ignacy Witkiewicz zapisał się nie tylko jako wybitny twórca ale także jako autor jednej z najciekawszych i najbardziej nietypowych...
Pierwszy akt dramatu Juliusza Słowackiego ukazuje Kordiana jako piętnastoletniego młodzieńca który poszukuje prawdziwie wartościowej idei by nadać swemu życiu sens....
Pewnego popołudnia udałem się nad rzekę ze swoimi najlepszymi kumplami Maćkiem i Damianem. Jak zwykle wsiedliśmy na rowery i popedałowaliśmy ze wszystkich sił. Trzeba...
