Do najbardziej znanych XVIII-wiecznych polskich utworów o tematyce patriotycznej zaliczają się „Hymn do miłości ojczyzny” Ignacego Krasickiego oraz „Pieśń Legionów Polskich we Włoszech” Józefa Wybickiego.
Utwór Krasickiego pochodzi z 1774 roku i był debiutem literackim niemłodego już wówczas autora. Wiersz został później włączony do poematu heroikomicznego „Myszeis”, a także sparodiowany przez samego poetę w „Monachomachii” – jednak tuż po „premierze” wzbudził wielki entuzjazm słuchaczy, stając się nawet hymnem Szkoły Rycerskiej.
Święta miłości kochanej Ojczyzny,
Czują Cię tylko umysły poczciwe !
- mówi na początku autor, podkreślając moralny wymiar patriotyzmu. Miłość Ojczyzny nie jest wyborem politycznym, jest zobowiązaniem etycznym. Tylko człowiek dobry może być prawdziwym patriotą i na odwrót – by służyć Polsce, trzeba być dobrym człowiekiem.
Służba Ojczyźnie jest niejednokrotnie ciężka, ale świadomość, iż pracuje się dla jej dobra sprawia, iż zjadłe smakują trucizny. Dla kraju rodzimego nie żal żyć w nędzy, nie żal i umierać.
Patriotyzm, wysławiany przez Krasickiego, nie opiera się na powiązaniu służy państwu z materialnymi korzyściami. Nie kochamy kraju z powodu tego, co nam daje – miłość do niego jest cnotą samą w sobie, nie potrzebuje żadnego dodatkowego uzasadnienia.
Z kolei „Pieśń Legionów Polskich we Włoszech”, znana także jako „Mazurek Dąbrowskiego”, została napisana w lipcu 1797 roku, na terenie Włoch. Szybko zyskała popularność wśród Polaków, nie tylko tych, którzy walczyli po stronie Napoleona we Włoszech, ale również ich rodaków, żyjących pod zaborami. Już po odzyskaniu niepodległości, w 1927 roku, został uznany za oficjalny hymn Polski.
W XVIII wieku uznawano, iż narodowość jest ściśle powiązana z przynależnością państwową – skoro więc państwo polskie zginęło, nie ma również narodu polskiego. Wybicki zaprzecza temu jednak, stwierdzając: Jeszcze Polska nie umarła,/kiedy my żyjemy” Co więcej, autor zapowiada, że kraj się odrodzi i „szablą odbierzemy” to, co nam zabrano. W dodatku możemy czerpać natchnienie z wielu źródeł: motywujące są czyny Napoleona (Dał nam przykład Bonaparte…), Tadeusza Kościuszki i Stefana Czarneckiego.
Zarówno Krasicki, jak i Wybicki pokazują, że Ojczyzna wymaga poświęceń. Bardziej wyraźnie zaznacza tę myśl autor „Hymnu…”, ale znaleźć ją można i w „Pieśni”, w przywołaniu postaci hetmana Czarneckiego, który wrócił się przez morze.
Obaj autorzy kładą nacisk na nastrój entuzjazmu i radości, jaki przynosi służba Ojczyźnie. Pozwala ona poznać „rozkosze prawdziwe” (Krasicki), poznać uczucie jedności z rodakami (Wybicki: hasłem naszym zgoda będzie).
W obu przypadkach praca dla kraju ma wymiar moralny – miłość ojczyzny czują tylko umysły poczciwe (tzn. dobre, porządne), mówi Krasicki. Zły człowiek nie może być dobrym patriotom, a i zapewne dobry patriota nie może być złym człowiekiem. Podobnież u Wybickiego – sam Bóg sprzyja patriotom.
W obu dziełach autorzy przedstawiają podobną wizję patriotyzmu. Służba ojczyźnie jest wymagająca i niejednokrotnie bolesna, ale daje prawdziwą radość i pozwala na realizację naszego człowieczeństwa.
W „Innym świecie” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego występuje narracja pierwszoosobowa. Narratorem jest Gustaw porte parole autora postać której autor wyraźnie...
Mały Książę z utworu Antoine’a de Saint-Exupery’ego to bardzo interesujący bohater którego międzygwiezdna podróż urasta do rangi metafory poszukiwania...
Stwarzając człowieka Bóg podarował mu wolną wolę i ustanowił go gospodarzem świata. Człowiek dostając tę możliwość został obdarowany nie tylko przywilejami...
Przemiany bohaterów literackich dokonują się na kilku płaszczyznach – może to być przemiana wewnętrzna lub zewnętrzna; przemiana może być konsekwencją...
„Wenus z Milo” to jedna z najsłynniejszych rzeźb powstałych w antyku. Być może świat nigdy nie usłyszałby o niej gdyby nie przypadkowe odnalezienie jej przez...
„Lalka” Bolesława Prusa powszechnie uważana jest za najwybitniejsze dzieło polskiego realizmu. Wielowątkowa fabuła złożony świat przedstawiony ukazanie społeczeństwa...
Jan Kochanowski i Mikołaj Rej to nie tylko wybitni autorzy którzy gruntownie przyczynili się do przeobrażenia polszczyzny w język literacki. Obaj oddali również...
Wizje apokalipsy końca świata towarzyszyły ludziom od zarania dziejów. Przyjmowały różną formę zarówno religijną jak i świecką. Oczywiście najbardziej...
Jedna z najważniejszych scen trzeciej części „Dziadów” Adama Mickiewicza rozgrywa się w salonie warszawskim. Zakończona zostaje ona słowami Piotra Wysockiego...