Obraz Polski jako matki w literaturze renesansu i baroku.

Epoka renesansu i epoka baroku były okresami zgoła odmiennymi jeśli chodzi o założenia, typ twórczości, czy wreszcie o przekazywane przez twórców idee. Jednak w każdej z epok pojawiał się motyw ojczyzny. Polska przedstawiana była między innymi jako matka i obraz ten warto porównać.

Renesansowi twórcy chętnie podejmowali tematykę patriotyczną, ojczyzna często była tematem ich rozważań i zainteresowania. Widoczne to było między innymi w twórczości Jana Kochanowskiego.

Chcąc jednak zanalizować obraz polski jako matki, warto sięgnąć do tekstu autorstwa Piotra Skargi. To on w swoich przemowach tak właśnie przedstawił ojczyznę. Jego teksty zawierają liczne porównania. Polska przedstawiana jest jako tonący okręt, jako ciało, które trawi choroba, aż wreszcie jako matka.

„Kazanie o miłości ku ojczyźnie” daje odbiorcy ważne wskazówki. Przede wszystkim jasnym się staje, że powinien on kochać Polskę. Matka jest osobą zasługującą na miłość, nie jest to jednak uczucie nieodwzajemnione. Jak każda matka, także i Polska, dba o swoje dzieci. Jej darem jest między innymi wolność. Szlachetna i szczodra matka nie może jednak uchronić swoich dzieci przed niewłaściwym spożytkowaniem tego daru.

Jak widać więc renesansowy obraz Polski jako matki pokazuje ojczyznę, która warta jest miłości i która obdarza uczuciem swoich obywateli, o czym może świadczyć fakt przedstawienia darów, które od niej się otrzymuje.

Tematyka polskości jest w okresie baroku poruszana jest przede wszystkim przez Władysława Potockiego. To on jest twórcą, który pokazuje nierząd charakteryzujący państwo. Jego relacja pokazuje minusy i słabości ojczyzny. W jednym ze swoich utworów porównuje on ojczyznę do domu. Motywu Polski jako matki dopatrzeć można się w utworze „Transakcja wojny chocimskiej”. To tam zostaje pokazana odpowiednia postawa i szacunek jakim winno się darzyć Polskę. Padają także takie sformułowania jak: „matka utrapiona”, które pozwalają odnieść obraz ojczyzny do obrazu matki.

Można powiedzieć, że sposób przedstawienia zawiera pewne analogie, jednak warto podkreślić, że w renesansie kwestia ojczyzny i patriotyzmu była kwestią często poruszaną w wielu utworach. Barokowa twórczość nierzadko pomija i bagatelizuje ten temat. Twórcy sięgają chętnie po różnorodne motywy i przedstawienia, jednakże sprawy patriotyczne zdają się ginąć wśród nurtów dworskich czy metafizycznych.